محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی وعده داد که «اسلام میانهرو» را به کشورش باز میگرداند و برای انتقال این پادشاهی تندرو به یک جامعه باز که به شهروندان قدرت بیشتری داده و سرمایهگذاری خارجی را جلب کند خواستار حمایت بینالمللی شد.
ولیعهد عربستان در مصاحبهای با روزنامه «گاردین» که روز سهشنبه دوم آبان منتشر شد، گفت که حاکمیت به شدت محافظهکار این کشور طی ۳۰ سال گذشته یک وضعیت عادی نبوده و آن را واکنشی به انقلاب اسلامی در ایران دانست که رهبران عربستان سعودی «نمیدانستند چگونه با آن برخورد کنند».
محمد بن سلمان افزود: «ما جز کشورهای گروه ۲۰ هسیتم. یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان هستیم. ما در محل تقاطع سه قاره هستیم. بهبود اوضاع عربستان سعودی به معنای کمک به منطقه و تغییر جهان خواهد بود. هدف ما عملی کردن چنین چیزی است و امیدواریم از حمایت همه برخوردار شویم».
وی افزود: «آنچه که در ۳۰ سال گذشته روی داده واقعا عربستان سعودی نیست. آنچه طی ۳۰ سال گذشته در منطقه اتفاق افتاده خاورمیانه واقعی نیست. پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ مردم تلاش کردند این مدل را در کشورهای مختلف پیاده کنند و یکی از آنها عربستان سعودی است. ما نمیدانستیم با این پدیده چگونه برخورد کنیم و مشکل در سراسر جهان گسترش یافت. اکنون زمان آن فرا رسیده که از آن خلاص شویم».
این صریحترین سخنان ولیعهد عربستان از زمان آغاز طرح اصلاحات فرهنگی و اقتصادی در این کشور است که طی دهههای گذشته غیرقابل تصور بود. اظهارات یاد شده در عین حال همزمان با اقدامات او برای تقویت موقعیت خویش و به حاشیه راندن روحانیونی ایراد میشود که تاکنون از طرحهایش حمایت نکردهاند.
یکی از محورهای اصلی این اصلاحات شکستن پيوند بین اداره امور کشور و روحانیون تندرویی است که در دهههای گذشته وجهه ملی کشور و حتی سیاستهای خاندان آل سعود را تعیین میکردند. این اصلاحات، تابوهای قدیمی مثل ممنوعیت رانندگی زنان، کاهش دامنه اجرای قوانین سرپرستی شرعی و حقوقی که نقش زنان را محدود میکند و تاسیس یک مرکز اسلامی که وظیفه آن تایید احادیث و فرامین پیامبر اسلام است، را در بر میگیرد.
روزنامه گاردین یادآوری میکند که ابعاد این اصلاحات در تاریخ عربستان بیسابقه است و این نگرانی هنوز وجود دارد که لایههای عمیقا محافظهکار جامعه با این اصلاحات که در واقع یک انقلاب فرهنگی است مخالفت کنند.
ولیعهد عربستان روز سهشنبه نیز در سخنرانی خود در کنفرانس طرحهای سرمایهگذاری آینده که در ریاض برگزار شد وعده داد که «ایدئولوژیهای افراطی» را نابود کرده و تلاش خواهد کرد «اسلام میانهرو» را به عربستان سعودی بازگرداند.
به گزارش شبکه خبری سیانان، محمد بن سلمان گفت همزمان با اجرای طرحهای اقتصادی بزرگ برای متحول کردن کشور تغییرات فرهنگی نیز باعث خواهد شد که عربستان در کنار بسیاری از کشورهای جهان به پیشرفت خود ادامه دهد.
وی در بخشی از سخنرانیش گفت: «ما میخواهیم یک زندگی معمولی داشته باشیم، و بتوانیم با بقیه جهان همزیستی داشته و بخشی از تحول و توسعه جهانی باشیم».
این سخنان و موضعگیریهای ولیعهد عربستان گرچه با مخالفت محافظهکاران و روحانیون تندرو کشور روبرو خواهد شد ولی در عین حال جوانان که بخش اعظم جمعیت کشور هستند از آن استقبال خواهند کرد.
محمد بن سلمان افزود: «۷۰ درصد از جمعیت عربستان زیر ۳۰ سال است. صادقانه بگویم ما ۳۰ سال از عمر خود را صرف مبارزه با ایدئولوژیهای افراطی نخواهیم کرد. ما آنها را امروزه و به سرعت نابود خواهیم کرد».
او گفت: «عربستان سعودی مثل دوران قبل از سال ۱۹۷۹ نیست. عربستان سعودی و کل منطقه پس از سال ۱۹۷۹ (انقلاب اسلامی ایران) دچار یک تغيير و بازگشت به عقب شد. آنچه که ما امروزه میخواهیم انجام دهیم بازگشت به دوران قبل از ۷۹ است، اسلام میانهرویی که با تمام مذاهب و تمامی جهان، سنتها و مردم گوناگون با تساهل و روی باز برخورد میکند».
شبکه خبری سیانان یادآوری میکند که حکومت عربستان سعودی در واکنش به انقلاب اسلامی ایران و فعالیت شیعیان در این کشور و کل منطقه پیوندهای خود با وهابیت و اسلامگرایی تندرو را تقویت کرد و مواضع افراطی گرفت. در همان زمان معدود سالنهای سینما در کشور هم تعطیل شدند.
نفوذ وهابیها به مرور در عرصههای مختلف زندگی فرهنگی و سیاسی عربستان سعودی افزایش یافت و در سی سال گذشته پادشاهان مسن که با نهادهای مذهبی محافظهکار مناسبات نزدیکی داشتند بر این کشور حکومت کردهاند.
در سال ۲۰۱۵ سلمان بن عبدالعزیز آل سعود به پادشاهی عربستان رسید و دوران جدیدی از سیاست در این کشور آغاز شد. در ماه ژوئن امسال پادشاه عربستان سعودی پسر جوانش محمد بن سلمان را به مقام ولیعهدی و جانشینی خود منصوب کرد.
در دوران حکومت سلمان بن عبدالعزیز اختیارات پلیس مذهبی عربستان سعودی محدود شده، اجازه برگزاری کنسرتهای موسیقی برای اولین بار پس از چند دهه صادر شد، بخشی از حقوق زنان از جمله حق رانندگی به رسمیت شناخته شده و با ترویج خشونت مذهبی مقابله شده است.