با وجود گذشت نزديک به سه دهه از انقلاب سال ۱۳۵۷ کارگران در ايران هنوز از حق ايجاد تشکل های صنفی و مستقل خود محرومند.
حتی شوراهای اسلامی کار هم که تاکنون مورد حمايت دولت بوده اند و بعضا گاهی به عنوان ابزاری برای پيشبرد اهداف حکومت مورد سوء استفاده قرار می گرفتند، امروز ديگر اجازه فعاليت مستقل از سياست های دولت راندارند.
دولت جمهوری اسلامی با وجود امضا مقاوله نامه های بين المللی کارگری تلاش دارد از هرگونه حرکت مستقل کارگران به انحاء گوناگون جلوگيری کند.
نمونه بارز اين سياست، رفتاری است که دولت جمهوری اسلامی با سنديکای کارکنان شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه در پيش گرفته است.
از زمان اعلام موجوديت اين سنديکا و تلاش آن برای تحقق خواست های اعضای خود، رييس و اعضای اين سنديکا به طور مداوم مورد پيگرد هستند.
منصور اسانلو، رييس سنديکای کارکنان شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه تاکنون چندين بار دستگير و مورد آذيت و آزار قرار گرفته است.
رییس کانون شوراهای اسلامی کار
وی هم اکنون و پس از آنکه حدود يک ماه پيش در راه رفتن به خانه خود ربوده شد، در زندان به سر می برد و تاکنون نه وکلای وی و نه خانواده اش حق ملاقات با او را نداشته اند.
نهادهای مدافع کارگران و سنديکاهای کارکنان حمل و نقل و ديگرتشکل های کارگری در جهان با اعلام روز پنجشنبه، ۱۸ مرداد ماه، به عنوان روز جهانی دفاع از اسانلو در بسياری از شهرهای جهان با مراجعه به سفارتخانه های جمهوری اسلامی و يا برگزاری گردهمايی خواستار آزادی منصور اسانلو شده اند.
منصور اسانلو اخيرا با حضور در لندن و بروکسل با شرکت در کنگره فدراسيون جهانی کارگران حمل و نقل و کنفدراسيون بين الملللی اتحاديه های آزاد کارگری از مشکلات کارگران ايران در راه احقاق حقوق صنفی خود و خواست های کارگران گزارش داد و خواهان حمايت نهاد های کارگری در جهان در دفاع از اين خواست ها شد.
برنامه ديدگاه های اين هفته راديو فردا به مناسبت روز دفاع از منصور اسانلو به مشکلات کارگران در ايران وبويژه در زمينه ايجاد تشکل های صنفی آنان اختصاص داده شده است.
موانع تشکل های کارگری در دفاع از کارگران
در اين برنامه، پرويز احمدی پنجکی، رييس کانون شوراهای اسلامی کار با اشاره به مشکلاتی که کارگران در راه ايجاد تشکل های صنفی خود روبرو هستند، می گويد: دولت حتی همين شوراهای اسلامی را هم نمی تواند تحمل کند.
به گفته رييس کانون شوراهای اسلامی کار، دخالت وزارت کار در کار تشکل های کارگری مانع دفاع لازم اين تشکل ها از منافع کارگران شده است.
آقای احمدی می گويد: در سال ۱۳۸۳ توافق نامه ای ميان دولت ايران، تشکل های کارگری و کارفرمايی از يک طرف و سازمان بين المللی کار از طرف ديگرمنعقد شد که بر پايه آن دولت موظف به سرو سامان دادن تشکل های کارگری شد که تاکنون اين اتفاق نيفتاده است.
وی افزود: اگر تشکل های کارگری بتوانند آزادانه شکل بگيرند و کار کنند به نفع صنعت ايران و سرمايه گذاران هم هست.
پرويز احمدی پنجکی، در گفت وگوی خود با راديو فردا اعلام کرد که شوراهای اسلامی آماده حمايت از همه گونه فعاليت ها و تشکل هايی است که از حقوق کارگران دفاع می کند.
سیامک طاهری، روزنامه نگار
به گفته رییس کانون شوراهای اسلامی کار، تشکل های کارگری موجود تا به حال بيکار ننشسته بلکه در راه دستيابی به خواست های کارگران مبارزه کرده است اما در اين راه با انواع کارشکنی ها روبرو بوده است.
مبارزه برای دستیابی به حق اعتصاب
سيامک طاهری، تحليل گر مسائل کارگری و روزنامه نگار در تهران با اشاره به مشکلات ديرينه کارگران ايران می گويد: معضلات کارگری در وهله اول فقر و بيکاری است که لزوم ايجاد تشکل های کارگری را با اهميت جلوه می کند. زيرا تشکل های کارگری وسيله ای هستند برای حل مشکلات کارگری و نه خود مشکل.
به گفته آقای طاهری، طبق آمارهای رسمی در حال حاضر حدود هشت ميليون نفر در حاشيه شهرها ساکن هستند. از يک طرف کمی حقوق و دستمزد کارگران و از طرف ديگر افزايش تورم بی اندازه باعث رشد هرچه بيشتر اقشار محروم و حاشيه نشين است.
وی افزود: در چنين وضع مصيبت باری نه تنها هيچ کدام از مصوبات سازمان بين المللی کار و ديگر نهادهای کارگری رعايت نمی شود بلکه دولت، کارگران را متهم به فعاليت های براندازانه هم می کند در حالی که هيچگاه نگفته چه گام هايی برای تامين خواست های کارگران برداشته اند.
تنها راهی که به گفته آقای طاهری، برای کارگران باقی می ماند اتکای آنان به نيروی خود و ايجاد تشکل هايی است که بتواند منافع آنان را نمايندگی کند.
سيامک طاهری در ادامه گفته های خود، چانه زنی را نيز نوعی از مبارزه و راهی برای دستيابی به هدف های صنفی کارگران می داند و مي گويد: شيوه های مبارزه مي توانند گوناگون باشند.
بهروز قزلباش، روزنامه نگار
آنچه وی بر آن تاکيد دارد مبارزه برای گرفتن حق اعتصاب برای کارگران است.
دوری از سیاست؛ دفاع از منافع صنفی
بهروز قزلباش، روزنامه نگار در تهران مي گويد: با آنکه تشکل های کارگران در بعضی مقاطع وزن بسيار معتبر و قدرتمند داشته اند اما غفلت برای برنامه ريزی آينده در زمينه تشکل کارگران باعث شده که اين تشکل ها با افت و خيزهايی روبرو باشند.
وی می افزاید: موضوع قانون کار و تشکل های کارگری دو موضوع مستقل از يکديگر هستند. تشکل های کارگری دو شريک قانونی دارند که عبارتند از کارفرما و دولت. تشکل های کارگری بايد خود را از سياست کنار بکشند و منافع صنفی کارگران را مد نظر خود قرار دهند.
به گفته آقای قزلباش، با توجه به تجربيات سال های گذشته چانه زنی با دولت بر سر منافع کارگران تاکنون نتيجه ای نداده است.
این روزنامه نگار اظهار داشت: گذشته از آن در چند دهه گذشته منافع کارگران تا حدودی بازيچه دست دولت ها بوده است يعنی با تغيير دولت ها منافع کارگران هم دچار افت و خيز شده اند. مثلا در قانون کار تشکيل شوراهای صنفی پيش بينی شده اما در اين راه گامی برداشته نشده است. بنابراين بايد کارگران مستقل از حکومت نهاد های صنفی خود را تشکيل دهند.
مشکل ديگر به گفته آقای قزلباش، نگاه غلطی است که به سرمايه گذار مي شود و از سرمايه دار به عنوان زالو و مکنده خون کارگران ياد مي شود. تشکلات کارگری نبايد سوپاپ اطمينان دولت باشند.
وی مي گويد: بحث اين است که تا وقتی تشکل های کارگری واقعا مستقل نباشند، مجبورند هميشه نگاهشان به دست دولت باشد.
