با تداوم حمايت عربستان سعودی و ايران از دو جناح مخالف در جنگ يمن خطرات برای مسيرهای مهم تردد کشتیهای حامل نفت و ساير کالاهای مصرفی افزايش میيابد.
به گزارش روز ۲۳ اردیبهشت خبرگزاری رويترز، روزانه ميليونها بشکه نفت از سواحل خليج فارس و دريای عمان و از طريق تنگه هرمز و بابالمندب به اروپا، آسيا و آمريکا منتقل میشود. نزديکی اين گذرگاههای دريايی به خاک ايران و يمن خطرات را برای کشتيرانی در منطقه افزايش داده و مسلما موجب افزايش هزينه بيمه کشتیها خواهد شد.
هفته گذشته ايران يک کشتی حامل کانتينر متعلق به شرکت دريايی مرسک و خدمه آن را چند روز پس از توقيف در تنگه هرمز، آزاد کرد. توقيف اين کشتی باعث شد که ناوگان دريايی آمريکا در منطقه کشتیهايی را که با پرچم آمريکا تردد میکنند، اسکورت (همراهی) کند. قبل از مورد کشتی مرسک، شناورهای نظامی ايران يک کشتی ديگر را در نزديکی تنگه هرمز تعقيب کرده بودند.
«جان دالبی» از يک شرکت خصوصی امنيت دريايی که محافظان مسلح در اختيار کشتیها قرار میدهد، به خبرگزاری رویترز میگويد: «تمام اين منطقه اکنون خطرناک شده است. به نظر میرسد که بخش اعظم اين تنش به نيروهای دريايی فعال در منطقه از جمله شناورهای ايران و کشورهای ديگر مربوط میشود. به نسبت ناامنیهای قبل که محصول حملات دزدان دريايی سومالی بود، حالتی که اکنون به وجود آمده بیثباتی بيشتری ايجاد میکند چون بازيگران آن نيروهای دريايی با قدرت تهاجمی بسيار بيشتری هستند».
مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه ايران، روز چهارشنبه گفت به نيروی دريايی تحت فرماندهی عربستان سعودی اجازه نخواهد داد که کشتیهای حامل «کمک بشردوستانه» برای يمن را بازرسی کند.
نيروهای مسلح عربستان سعودی به منظور جلوگيری از انتقال اسلحه برای شورشيان حوثی قصد دارند تمام کشتیهايی را که به مقصد يمن در تردد هستند، بازرسی کنند.
مايکل فرودل از کارشناسان يک موسسه آمريکايی پژوهش و مشاور امنيتی هم به رویترز میگويد: «سئوال اين است که آيا گذرگاه دريايی باب المندب ممکن است تا حدی خطرناک شود که حوثیها با تسليحات سنگين کشتیها را هدف بگيرند؟ اگر چنين اتفاقی بيافتد مسلما هزينه بيمه کشتيرانی در اين منطقه به شدت افزايش خواهد يافت».
تغيير مسيرهای تردد
اما عامل افزايش هزينه بيمه ممکن است به همان اندازهای که تجارت دريايی را محدود میکند، دامنه جنگ را نيز کاهش دهد.
جاتان موس از يک دفتر وکالت بينالمللی که برای شرکتهای بيمه کار میکند، به رویترز گفته است: «حقيقت اين است که کشتیهايی که به سمت خليج فارس، دريای سرخ و شرق دريای مديترانه تردد میکنند، مجبور خواهند شد که نه فقط به خاطر احتمال حمله و يا سرقت و توقيف محمولهها، که به خاطر هزينه بالای بيمه مسير تردد خود را تغيير دهند».
خالد هاشم از مديران يک شرکت بزرگ حمل و نقل دريايی تايلند میگويد: «اگر اوضاع خيلی خطرناک شود افزايش هزينه بيمه ممکن است باعث شود که تمام تردد دريايی به مناطق مورد بحث متوقف شود».
او میافزايد اگر ايران به جای پذيرش پيشنهاد آمريکا که گفته است اين کمکها به جيبوتی منتقل شوند، به تردد خود برای انتقال کمک به يمن ادامه دهد ممکن است به واکنش ائتلاف نظامی به رهبری عربستان بيانجامد.
خالد هاشم میگويد: «وقوع چنين حالتی ممکن است تنش و ناامنی را در کل منطقه از جمله دريای سرخ، دريای عمان و حتی تا تنگه هرمز افزايش دهد».
آبهای اين منطقه طی سالهای گذشته بهخاطر حملات دزدان دريايی سومالی و گروههای شبهنظامی مسلح، به حد کافی ناامن شده بود.
در سال ۲۰۰۰ بر اثر يک حمله انتحاری توسط گروه القاعده به يک کشتی نظامی آمريکا در خلیج عدن، ۱۷ ملوان آمريکايی کشته شدند. دو سال بعد القاعده به يک نفتکش فرانسوی در جنوب باب المندب در خليج عدن حمله کرد که باعث شد بيمه کشتيرانی سه برابر شود.
فيليپ بلچر از يک اتحاديه بينالمللی صاحبان کشتیهای نفتکش با اشاره به شليک سلاحهای سنگين به کشتیهای تجاری در جريان جنگ ايران و عراق میگويد: «تنش در منطقه در حال افزايش است و اين وضعيت بسياری را نگران کرده است چون شرکتهای مالک کشتیهای نفتکش حوادث مربوط به جنگ نفتکشها در دهه هشتاد را به خاطر دارند».