تایید تصمیم روز ۱۲ نوامبر وزیران خارجه عضو اتحادیه عرب برای تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه، طی اجلاس روز چهارشنبه نمایندگان ۲۲ کشور عرب در رباط، ضمن هموار ساختن مسیر طرح و تصویب قطعنامه‌ای در شورای امنیت علیه حکومت اسد، زمینه احضار سفرای کشورهای عرب از دمشق را فراهم خواهد ساخت.
با طرح اظهارات تند رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه علیه اسد، آنکارا ضمن خارج کردن خانواده اعضای سفارت خود از دمشق، کارکنان غیر حیاتی سفارت خانه خود در آن شهر را نیز باز گرداند.
افزایش فشار‌های سیاسی
دعوت عبدالله پادشاه اردن از اسد برای کناره گیری از قدرت و هم صدایی آشکار او در این زمینه با اردوغان، تنها نقطه شروع حرکت جمعی تازه‌ای است که انتظار می‌رود بعد از اجلاس رباط شکل منسجم تری گرفته، و طی آن دیگر رهبران کشورهای عربی نیز خواستار تغییر حکومت کنونی در دمشق بشوند.
اگر چه تعیین زمان تقریبی سقوط نهایی حکومت اسد در دمشق همچنان در ابهام و موضوع حدس و گمان و ارزیابی‌های ناظران و دولتهای علاقمند است، درعین حال تصور نجات حکومت اسد از وضعیت کنونی و امکان ادامه آن، حتی در میان مدت نیز قابل تصور نیست.
گسترش جنگ داخلی
گسترش یافتن جنگ داخلی در سوریه و اجتناب ناپذیر شدن نوعی از مداخله نظامی خارجی در آن کشور، به دلیل بالارفتن تلفات غیر نظامیان (با مشارکت احتمالی ترکیه و حمایت اتحادیه عرب) یکی از الگوهای تغییر و بیش و کم مشابه الگویی است که پیش‌تر در لیبی تجربه شده است.
در طول ماه‌های اخیر تعداد زیادی از مخالفان اسد مسلح شده‌اند. این عوامل مسلح طی عملیات سازمان داده شده، گروه‌های امنیتی و سربازان اسد را هدف قرار می‌دهند.
راه کم هزینه‌تر تغییر سیاسی در سوریه شکل گرفتن یک کودتای نظامی توسط فرماندهان سنی است که در باطن با حکومت علوی‌ها و خانواده اسد در دمشق مخالف هستند.
راه دیگر تغییر در سوریه، پذیرفتن الگوی تونس، قبول خواسته‌های اتحادیه عرب و همسایگان، کناره گیری اسد از قدرت، و تن دادن به انتخابات سراسری در آن کشور است.
حکومت، آویخته به قدرت
حکومت اسد در ابتدای ماه جاری مسيحی در مورد خارج ساختن خود رو های نظامی و تانکها از شهر ها، خاتمه دادن به کشتار مخالفان، آزاد ساختن زندانيان سياسی، دادن آزادی حضور به گزارشگران عرب و غير عرب در سوريه و آغاز مذاکره با مخالفان، با اتحاديه عرب به توافق رسيده بود.
مفاد اين توافق، که حد اقل خواسته مخالفان حکومت اسد است، هرگز بموقع اجرا گذاشته نشد.
پس از برگزاری امروز اتاق مشترک ترکيه و اتحاديه عرب در رباط، همزمان با برگزاری اجلاس چهارم وزيران خارجه عرب در آن شهر، وضعيت سوريه در رابطه با اتحاديه عرب بمراتب دشوار تر از شرايطی بنظر ميرسد که در ماه ژوئن سال جاری، دولت قذافی در قبال اتحاديه آفريقا داشت.
رای تعليق عضويت سوريه در اتحاديه عرب در حالی از حمايت ۱۸ کشور عضو برخوردار شد که تنها لبنان و يمن با آن مخالفت نمودند و عراق به آن رای ممتنع داد.
حاميان حکومت اسد خارج از جمع کشور های عربی، از اين حدود نيز فقير تر است. ايستادگی نيم بند روسيه و چين در مقابل اعمال فشار های سياسی و اقتصادی عليه حکومت اسد، بيشتر بر اساس جمع بندی های کلی دو کشور در عرصه بين المللی است تا علاقمندی خاص آنها به حفظ بشار اسد و دولت او.
گذشته از حزب الله لبنان و حماس، حکومت اسد تنها از حمايت رهبران جمهوری اسلامی برخوردار است. ايستادگی جمهوری اسلامی در کنار حکومت اسد نيز بيشتر ناشی از اين جمع بندی است که قرار گرفتن تهران در صف نوبت تغيير را با تاخير روبرو سازد.
..................................................................................................
دیدگاه نویسنده بازتاب نظر رادیو فردا نیست.
