به گفته دیپلمات های اروپایی، متحدان کليدی ايالات متحده در پرونده اتمی ايران، برای نخستین بار بحث هایی را درباره اینکه آیا می توان بخش هایی از برنامه غنی سازی اروانیوم ایران را پذیرفت یا نه، آغاز کرده اند؛ بحث هایی که می تواند آنها را در مغايرت با مواضع واشينگتن در این مورد قرار دهد.
به گزارش خبرگزاری آسوشيتد پرس از وين، مقامات آمريکايی و ديپلمات های اروپايی می گويند که اين مساله که سران بريتانيا، آلمان و فرانسه را درگير کرده است، بحث های مقدماتی بوده و هنوز هيچ نتيجه ای دربر نداشته است.
بنا به این گزارش آلمان از پذیرش محدود غنی سازی اورانیوم در ایران حمايت کرده، فرانسه مخالف آن است و بريتانيا هنوز نظری نداده است.
ديپلمات های اروپايی می گويند که طرح آزمايشی «غنی سازی برای صلح»، فعلا در مرحله مذاکرات شفاهی است و «هنوز چيزی روی کاغذ نيامده است.»
با اين وجود، با توجه به اينکه ايالات متحده همچنان مصر است که هرگونه غنی سازی ايران بايد به طور کامل متوقف شود، اين طرز تفکر اروپا می تواند تا حد زيادی تلاش های اين کشور را که برای به وجود آوردن اتحاد در موضع گیری ها، خنثی کند.
به نوشته خبرگزاری آسوشیتدپرس، اين امر می تواند واشينگتن را بالقوه وادارد که سرانجام با آن راه حلی مصالحه کند که از موضع قبلی اش، يعنی هرگونه مخالفت ايران برای پيشرفت در راه توليد سالح اتمی، بسيار فاصله داشته باشد.
از سوی ديگر، برای اروپا، هر نوع مصالحه در اين مورد به معنی آن است که اعضای مهم اتحاديه اروپا، مثل ايتاليا، اسپانيا و نيز کشورهای کوچم عضو اتحاديه اروپا را با توعی انعطاف به تعبير معنی «غنی سازی» نگاه خواهند کرد.
يک مقام رسمی آمريکا که نامش فاش نشده، گفت که در گزارش های مذاکرات اخیر اروپا، «واقعيت هايی وجود دارد» و اضافه کرد: «ما هنوز در اين بحث قاطع هستيم.»
در میان کشورهای اروپایی، حمايت فرانسه و بریتانیا به عنوان اعضای دايمی شورای امنيت، از مواضع آمریکا، برای این کشور اهمیتی کلیدی دارد.
شورای امنیت سازمان ملل متحد، از دسامبر سال ۲۰۰۶، دو قطعنامه عليه ايران تصویب کرده و با پیش بینی اقدامات تنبیهی چون تحریم از ایران خواسته است که غنی سازی اورانیوم را متوقف کند.
ديگر اعضای دايمی شورای امنيت يعنی روسیه و چين، به رغم داشتن روابطی نزدیک با تهران، از قطعنامه های تحريم حمايت کردند.
بعضی مقامات می گويند که ايران آماده بود تا در ازای کم شدن فشارهای بین المللی، فعاليت های غنی سازی خود را کاهش دهد.
پیش از این مدير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی نیز گفته است که ایران موافقت کرده تا به سوالات آژانس درباره فعاليت های اعلام نشده اش در ظرف دو ماه جواب دهد.
در کنار تقاضای تعليق کامل و توقف ساخت راکتور توليد پلوتونيوم، شورای امنيت سازمان ملل از ايران خواست که به سوالات آژانس درباره فعاليت هايی که می تواند با برنامه تسليحاتی در ارتباط باشد، هم جواب دهد.
پيشنهاد ايرانی ها به محمد البرادعی، در دور اول مذاکرات ميان لاريجانی و خاوير سولانا مسول سياست خارجی اتحاديه اروپا با آماده کردن جواب سوالات آژانس انرژی اتمی توسط لاريجانی مطرح شد.
در وين البرداعی به حبرنگاران گفت که اميدوار است در چند هفته آينده مقدمات طرح را آماده کرده و گزارش نهايی برای اجرا، کمتر از دوماه ديگر آماده شود.
- «اين پيش زمينه ای بود برای معامله بزرگتری که اجازه خواهد داد تا مذاکرات بين ايران با اعضای دايم شورای امنيت و آلمان بدون پيش شرط فعلی تعليق کامل، از سر گرفته شود.»
آقای البرادعی گفت: «اين اقدام می تواند درباره آينده برنامه های اتمی ايران به ما اطمينان بدهد.»
اما همزمان آقای لاريجانی اظهار کرد که اين پيشنهاد، مشروط به دستيابی «تفاهم سياسی با آقای سولانا» قابلیت اجرا خواهد یافت.
او گفت: «اين پيش زمينه ای بود برای معامله بزرگتری که اجازه خواهد داد تا مذاکرات بين ايران با اعضای دايم شورای امنيت و آلمان بدون پيش شرط فعلی تعليق کامل، از سر گرفته شود.»
ماه گذشته، مقامات رسمی به آسوشيتد پرس گفتند که ايران حاضر به تعليق بخشی و نه تمام برنامه های غنی سازی اورانيوم برای از سرگيری مذاکرات است.
اما وقتی کشورهای آمريکا، بریتانیا و فرانسه همچنان مصر ماندند که تهران بايد تمام برنامه هايش را به حالت تعليق درآورد، بخت رسيدن به هرگونه توافقی در این زمینه از بين رفت.
هدف ايران، راه اندازی ۵۴ هزار سانتريفيوژ برای غنی سازی اورانيوم است. تهران می گويد با هدف تامین سوخت نیروگاهی برای توليد برقبه این تعداد سانتریفیوژ نیازمند است، اما با اين تعداد سانتريفيوژ همچنین می توان اورانیوم غنی شده کافی برای توليد کلاهک های اتمی را ظرف يکسال توليد کرد.
اين موضوع زمانی اهميتی جدی يافت که ماه گذشته، محمد البرداعی درگزارش خود به شورای امنيت اعلام کرد که یعد از تصویب قطعنامه های شورای امنیت، ايران به فعاليت های غنی سازی اش، شتاب بيشتری داده است؛ يافته ای که می تواند تصويب قطعنامه سوم را برای ايران به همراه داشته باشد.
گفت و گوهای چند جانبه با ايران در آگوست سال ۲۰۰۵، بعد از اينکه ايران بسته پيشهادی کشورهای پنجبه علاوه يک را رد کرد، به بن بست رسيد.
اين کشور ها در ازای بسته مشوق که شامل فعاليت های سياسی و اقتصادی بود، از ايران درخواست کردند که برای مدتی طولانی غنی سازی اورانيوم را تعليق کند.
از آن زمان تا کنون، تهران گفته است گزينه «تعليق کامل» را به هیچ وجه نمی پذيرد، ضمن اينکه سران گروه پنج به علاوه یک هم اصرار داشتند که ایران ابتدا غنی سازی را متوقف کند و بعد مذاکرات از سر گرفته شود.
کريسيتنا گالاچ، سخنگوی خاوير سولانا درباره مذاکرات روز شنبه لاريجانی با سولانا گفت: «تلاش ما برای پيدا کردن راه شروع از سرگيری مذاکرات رسمی است.»
خانم گالاچ تاکيد کرد:«ما بايد به توافقی برای از شروع مذاکرات برسيم که در حال حاضر چنين گزينه ای را نداريم. ايران بايد که با تصميمات سازمان ملل موافق کند.»
