محمد خاتمی، رييس جمهوری سابق ايران، با تاکيد بر لزوم فراهم آمدن زمينه های لازم برای برگزاری « انتخابات آزاد» گفت: « انتخابات بايد معنای حقيقی داشته و هيچ کس قيموميتی بر مردم نداشته باشد.»
به گزارش خبرگزاری کار، «ايلنا»، آقای خاتمی با اشاره به اينکه قصد ندارد به هر قيمتی به قدرت دست يابد، افزود که دو پيش شرط برای شرکت در انتخابات دارد.
تفاهم با ملت بر سر خواسته های مردم و امکان اجرای برنامه ها با توجه به ساز و کارهای موجود در ايران، دو پيش شرط محمد خاتمی بودند.
سيامک طاهری، روزنامه نگار در تهران، به « راديو فردا» می گويد: نيرويی که آن کارها را انجام داد تا آقای خاتمی و نيروهايش را شکست دهد، حاضر نيست به اين سادگی عقب نشينی کند و قدرت را دو دستی تقديم کند.
آقای طاهری! محمد خاتمی، رييس جمهوری پيشين، در ديدار با تحريريه خبرگزاری کار، «ايلنا» در مورد حضور در انتخابات، دو پيش شرط را مطرح کرده است. پيش شرط اول آقای خاتمی اين است که بتواند با مردم بر سر خواسته هايشان تفاهم کند. صحبت های آقای خاتمی را چگونه ارزيابی می کنيد؟
اگر بخواهيم صحبت های مطرح شده را به صورت کلی بررسی کنيم، بايد گفت که صحبت های خوبی است، اما اگر بخواهيم به جزييات آن بپردازيم، موضوع متفاوت می شود.
آقای خاتمی از تفاهم با ملت بر سر پيشرفت و عدالت صحبت کرده است. ولی اين تفاهم چگونه بايد به دست آيد و منظور دقيق او از ملت چيست؟ در عين حال، نظرات خود آقای خاتمی و برداشتش از نگاه مردم نسبت به پيشرفت و عدالت چيست؟
اينها مسايلی هستند که توضيح آن بسيار مشکل است و تفاهمی که او فکر می کند، به اين سادگی به دست نخواهد آمد.
آقای خاتمی در پيش شرط دوم گفته است با ساز و کارهای موجود بايد ديد که تا چه اندازه امکان عملی کردن برنامه ها برای رييس جمهور فراهم است. نظر شما در مورد پيش شرط دوم چيست و اصلا منظور آقای خاتمی چه بوده است؟
واقعيت اين است که ساختار سياسی ايران، ساختار بسيار سفت و سختی است که ايجاد تغيير درآن کار ساده ای نيست.
آقای خاتمی هشت سال رييس جمهور بوده است و اين ساختار را به خوبی می شناسد. اوست که بايد بگويد آيا در اين چهارچوب، امکان کار کردن با سازوکارهای موجود فراهم است يا نه؟
به نظر من، چنين ساز و کارهايی برای تغيير بنيادين در جامعه ايران وجود ندارد، ولی بايد ديد نظر خود آقای خاتمی چيست.
در انتخابات رياست جمهوری سال ۱۳۸۴، صحبت از اين بود که آقای ميرحسين موسوی، نخست وزير سابق ايران، نامزد رياست جمهوری شود. او نيز پيش شرط هايی را برای پذيرش نامزدی رياست جمهوری مطرح کرد که البته مورد قبول واقع نشد و او نامزد انتخابات نشد. شما فکر می کنيد آقای خاتمی هم با همين روش پا به ميدان گذاشته است و اگر به صورت رسمی يا غير رسمی به اين پيش شرط ها پاسخ منفی داده شود، از حضور در انتخابات کناره گيری می کند؟
ظاهر مسئله نشان می دهد که او برای حضور در انتخابات پيش شرط هايی گذاشته است. ولی در مورد اين که آقای خاتمی تا چه اندازه در اين زمينه پيش رود، تجربه ما نشان می دهد که او در برخورد با مشکلات جدی نيست و در سخت ترين شرايط خود را کنار کشيده است.
البته هميشه اين امکان وجود دارد که انسان ها تغيير کنند و شيوه عمل خود را تغيير دهند، ولی تجربيات گذشته در اين زمينه مثبت نبوده است.
آقای خاتمی در دوران رياست جمهوری خود از رأی بسيار بالای مردم برخوردار بود و مجلس را در اختيار داشت، اما اکنون اگر بيايد مجلس را در اختيار ندارد و حتی اگر انتخاب شود، رأی بالای گذشته را نيز نخواهد داشت.
بخش بزرگی از مردم ديگر در انتخابات شرکت نمی کنند، زيرا به حل مشکلات شان از طريق انتخابات اعتقادی ندارند.
البته امکان دارد همان باقی مانده ای که در انتخابات شرکت می کنند، به آقای خاتمی رأی بدهند، ولی اين بار با آرای کمتری انتخاب خواهد شد. حال با اين شرايط او چگونه می تواند کار کند؟
بايد ديد که آقای خاتمی چه شرط هايی خواهد گذاشت، ولی من بعيد می دانم چنين شرط هايی از طرف کسانی که قدرت اصلی را در دست دارند، پذيرفته شود.
ممکن است پيش شرط های آقای خاتمی برای گرم کردن تنور انتخابات پذيرفته شود. در اين حالت، آيا کسانی که قدرت را در دست دارند و در دوران رياست جمهوری آقای خاتمی در مقابل او ايستادند، باز هم اين کار را ادامه خواهد داد يا اين که تغييری به وجود خواهد آمد؟
نيرويی که آن کارها را انجام داد تا آقای خاتمی و نيروهايش را شکست دهد، حاضر نيست به اين سادگی عقب نشينی کند و قدرت را دو دستی تقديم کند. انتظار چنين امری در سياست، ساده لوحانه است.
قدرت هرگز به اين سادگی عقب نشينی نمی کند، هر کسی و از هر طبقه اجتماعی که می خواهد باشد. بنابراين پذيرفتن چنين پيش شرط هايی بسيار بعيد است.
با توجه به صحبت های آقای خاتمی و پيش شرط هايی که مطرح کرده است، می توان اين ارزيابی را داشت که او پيشاپيش، به نوعی، از شرکت در انتخابات اعلام انصراف کرده است؟
به نظر من، اگر آقای خاتمی شروطی قرار دهد و اين شروط پذيرفته نشود و او کنار برود، بهترين حالت برای آقای خاتمی است. زيرا حداقل، وظيفه خود را در اين زمينه انجام داده است.
