یک ماه بعد از قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران، مقام های جمهوری اسلامی ایران می گویند که هنوز معاوضه (سوآپ) گاز ترکمنستان با این کشور ادامه دارد و خبرگزاری فارس از پیشنهاد ترکمنستان برای افزایش چشمگیر سه برابر شدن میزان معاوضه گاز خبر داد.
ترکمنستان از ابتدای سال جاری میلادی به خاطر آنچه «تاخیر ۹ ساله در تسویه بدهی ۱.۸ میلیارد دلاری تهران» می نامد، صادرات گاز به ایران را متوقف کرد، اما معاوضه گاز کماکان ادامه داشت.
بر اساس این گزارش، از اکتبر سال گذشته، ایران در چهارچوب توافق موسوم به «سوآپ»، گاز ترکمنستان را می گیرد و همان میزان گاز به جمهوری آذربایجان تحویل می دهد.
در این میان، یک مقام رسمی جمهوری آذربایجان در گفت و گو با رادیو فردا تایید می کند که ایران در سال گذشته در مجموع ۳۰۰ میلیون متر مکعب گاز از ترکمنستان تحویل گرفته و به آن کشور داده است.
الهام شبان، مدیر مرکزی مطالعات نفت خزر در جمهوری آذربایجان، نیز در گفت و گو با رادیو فردا می گوید که این کشور تزریق گازی به میادین نفتی آذری - چراغ و گونشلی را به شدت افزایش داده است و برای جبران آن، گاز ترکمنستان را از طریق ایران وارد می کند.
جمهوری آذربایجان با افزایش تزریق گاز به این میادین دریایی در نظر دارد جلو افت تولید نفت خود را بگیرد.
هفته گذشته، وزارت خارجه ترکمنستان با انتشار بیانیه ای گفت که حاضر است درباره صادرات دوباره گاز با مقام های ایران مذاکره کند، اما حق شکایت از تهران به دادگاه های بین المللی را برای خود محفوظ می دارد. البته این گزارش اشاره ای به معاوضه گاز نکرده بود.
تهران نیز ترکمنستان را به شکایت تهدید کرده و خواسته بود که برای از سرگیری صادرات گاز به ایران وارد مذاکره شود.
حمیدرضا عراقی ، معاون وزیر نفت ایران، روز پنجم بهمن گفته بود که این وزارت خانه به‌زودی از شرکت «ترکمن گاز» ترکمنستان به دلیل قطع صادرات گاز به ایران شکایت خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، وی افزوده بود: «برخلاف صورت جلسه‌ای که در روزهای پایانی سال ۲۰۱۶ بین شرکت های ملی گاز ایران و ترکمنستان امضا شده بود، عشق آباد در نخستین روز سال ۲۰۱۷ میلادی، صادرات گاز به ایران را متوقف کرد.»
در این ارتباط، ایران این موضوع را که از ۹ سال قبل بابت واردات گاز حدود یک و هشت میلیارد دلار به ترکمنستان بدهی دارد را قبول ندارد و می‌گوید که عشق اباد در زمستان سال ۲۰۰۷ با قطع گاز، ایران را مجبور کرد که زیر بار افزایش ۹ برابری قیمت گاز برود.
در همین حال، خبرگزاری فارس روز دوشنبه گزارش داد که ترکمنستان پیشنهاد افزایش سوآپ گاز از روزانه ۵ میلیون متر مکعب به ۱۵ میلیون متر مکعب را به شرکت ملی گاز ایران ارائه کرده است.
سعید مومنی، مدیر امور گازرسانی شرکت ملی گاز، درباره آخرین وضعیت اجرای طرح های سوآپ گاز به خبرگزاری فارس گفته است که هم اکنون روزانه حدود ۵ تا ۶ میلیون مترمکعب گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از طریق ایران سوآپ می شود که پیشنهادهایی برای افزایش حجم آن ارایه شده است.
به گفته این مقام ایرانی، با عملیاتی شدن طرح های جدید، ظرفیت سوآپ گاز ترکمنستان به کشورهای منطقه قفقاز از ۵ به ۱۵ میلیون مترمکعب در روز افزایش پیدا می کند.
مدیرامور گازرسانی شرکت ملی گاز با بیان اینکه چند طرح جدید سواپ گاز ترکمنستان با ظرفیت حدود ۱۰ میلیون مترمکعب ارایه شده است که با اجرایی شدن آنها، گاز در مرز ترکمنستان تحویل می گیریم و در کشورهای هدف تحویل می دهیم، گفت که «درخواست‌های جدید مربوط به سواپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان و ارمنستان است.»
