عباس عراقچی، معاون حقوقی وزارت خارجه ایران و عضو ارشد تیم مذاکره هستهای، میگوید که تعهد ایران به برجام «تعهدی دو طرفه» است و لغو برجام توسط کنگره آمریکا، باعث «از سرگیری برنامههای راهبردی هستهای» جمهوری اسلامی خواهد شد.
آقای عراقچی این اظهارات را روز چهارشنبه ۲۵ شهریور، در گفتوگو با خبرنگار خانه ملت، و در واکنش به آنچه «رجزخوانیهای جمهوری خواهان در لغو تفاهم برجام» عنوان شده، ابراز کرده است.
عضو ارشد تیم مذاکره هستهای ایران یادآور شده که «آمریکاییها اگر توانایی پرداخت هزینههای نقض تفاهم برجام را در آینده دارند، میتوانند آن را نقض کنند. جمهوری اسلامی تبعاً عکسالعمل خود را نشان خواهد داد و برنامههای راهبردی خود را از سر میگیرد».
اکثریت جمهوریخواه سنای آمریکا در یک هفته گذشته تاکنون دو بار کفایت مذاکرات در مورد توافق هستهای را به رأی گذاشتهاند تا با رأیگیری نهایی، مخالفت خود را با این موضوع در قالب یک مصوبه اعلام کنند.
اما چه در رأیگیری روز سهشنبه و چه در رأیگیری پنجشنبه گذشته، مخالفت ۴۲ عضو سنا با کفایت مذاکرات باعث شد تلاش اکثریت برای رأیگیری نهایی در مورد توافق ایران ناکام بماند.
در نهایت اما میچ مککانل، رئیس جناح اکثریت در سنا، اعلام کرده طرحی را در دست دارد که در صورت تصویب بر پایه آن دولت لغو تحریمهای ایران را منوط به «به رسمیت شناختن اسرائیل»، و «آزادی زندانیان آمریکایی در ایران» کند.
مشخص نیست که اظهارات آقای عراقچی واکنشی مستقیم به این طرح جمهوریخواهان است یا اون تلاش عمومی جمهوریخواهان برای به شکست کشیدن توافق هستهای با ایران را مورد اشاره قرار داده است.
با این حال او به خانه ملت گفته است که «آمریکا با لغو تفاهم برجام که به نوعی نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد است، باید هزینههای سیاسی و حقوقی آن را در جامعه بینالملل بپردازد».
آقای عراقچی به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در تأیید توافق هستهای وین اشاره کرده و افزوده است که «این موضوع به نوعی الزام حقوق بینالملل برای طرفین ایجاد میکند و براین اساس طرفین ملزم هستند تا وقتی که طرف مقابل به تعهدات خود پایبند مانده است آن را نقض نکند».
معاون وزیر خارجه ایران افزوده است که «قطعنامه شورای امنیت به نوعی ضمانت اجرایی ایجاد کرده و اگر دولت آمریکا آن را نقض کند، به نوعی تعهدات و الزامات بینالمللی ایالات متحده را نقض کرده است».
این مقام ارشد دستگاه دیپلماسی ایران، در عین حال با تأکید بر «دو طرفه بودن تعهد به برجام»، اضافه کرده است که «هر یک از طرفین میتوانند برجام را ملغی اعلام کنند اما این موضوع منجر به خروج طرف مقابل از تفاهم خواهد شد. [چرا که] براساس متن تفاهم برجام، بحث برگشتپذیری به شکلی متناظر وجود دارد».
براساس مصوبه کنگره آمریکا، مجلس نمایندگان و سنا، تا روز پنجشنبه ۱۷ سپتامبر (۲۶ شهریورماه) فرصت دارند که به این توافق رأی مثبت یا منفی دهند، و در صورت انقضای مهلت رأیگیری، این موضوع از دستور کار سنا خارج خواهد شد.
پیش از این در روز جمعه ۲۰ شهریور ماه مجلس نمایندگان آمریکا، در اقدامی نمادین طرح تأیید توافق هستهای ایران با شش قدرت جهانی (برجام) را با ۲۶۹ رأی مخالف در مقابل ۱۶۲ رأی موافق، رد کرد.
اما حتی در صورتی که تا پایان مهلت رأیگیری (روز پنجشنبه) مجلس نمایندگان با توافق هستهای ایران اعلام مخالف کند، عدم رأیگیری برای رد این توافق در سنا، باعث میشود تصمیم مجلس نمایندگان مانع از اجرای این توافق از سوی دولت باراک اوباما نباشد.
در عین حال حتی در صورت رد توافق هستهای در سنای آمریکا، با توجه به آنکه بیش از یک سوم اعضای سنا از این توافق حمایت کردهاند، باراک اوباما خواهد توانست با وتوی رأی کنگره، اجرای توافق هستهای را عملی کند.