درحالی که برخی از مقام‌های جمهوری اسلامی دلیل اعدام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ را «محارب» بودن آنان اعلام کرده‌اند، محسن کدیور از روحانیون سرشناس و شاگردان آیت‌الله منتظری، می‌گوید که حتی بر اساس «مبانی فقهی» آیت‌الله خمینی نیز این زندانیان «محارب» نبوده‌اند.
آقای کدیور روز جمعه ۲۹ مرداد، در مصاحبه‌ای با رادیو فردا همچنین گفت که تنها در صورتی می‌توان این اعدام‌ها را «قانونی یا شرعی» دانست، که آیت‌الله خمینی را «شارع، یعنی خدا» فرض کرد و گفت که «چون او انجام داده، درست است».
این روحانی سرشناس منتقد حکومت جمهوری اسلامی تأکید کرد که زندانیان اعدام شده در سال ۶۷ بر اساس تعریف خود آیت‌الله خمینی در کتاب «تحریرالوسیله» او، «محارب» نبوده‌اند.
به گفته آقای کدیور، براساس حکم آیت‌الله خمینی در این کتاب، «محارب» افرادی هستند که مرتکب قتل و سرقت شده، و یا اسلحه «کشیده و مردم را ترسانده» باشند.
بر اساس این حکم همچنین افرادی که مرتکب قتل و سرقت شده‌اند، اعدام و افرادی که اسلحه کشیده و مردم را ترسانده‌اند، تبیعد می‌شوند.
آقای کدیور روز جمعه همچنین در مطلبی در وب‌سایت خود با اشاره به دیگر حکم‌های آیت‌الله خمینی نوشت که از نظر رهبر سابق جمهوری اسلامی، «سه قید در موضوع محارب لازم است: اقدام مسلحانه، ترساندن مردم و قصد فساد در زمین».
این روحانی سرشناس تأکید کرد که «یقیناً» همه زندانیان اعدام شده در سال ۶۷، مرتکب قتل و سرقت نشده بودند که شامل حکم اعدام شوند.
محسن کدیور همچنین با اشاره به اینکه این زندانیان در زمان اعدام در زندان به سر می‌بردند و جرم جدیدی مرتکب نشده بودند، افزود که با هیچ «میزان فقهی و حقوقی» این افراد «محارب» محسوب نمی‌شوند.
پس از انتشار فایل صوتی سخنان آیت‌الله منتظری درباره اعدام زندانیان سیاسی در سال ۶۷، برخی از مقام‌های جمهوری اسلامی و نزدیکان آیت‌الله خمینی از این اعدام‌ها دفاع کرده‌اند.
از جمله به گزارش خبرگزاری ایسنا، احمد خاتمی امام جمعه تهران، روز جمعه ۲۸ مرداد، زندانیان اعدام شده در سال ۶۷ را «محارب» و اقدام آیت‌الله خمینی درباره اعدام این زندانیان را «کاری فقهی، قرآنی، انقلابی و خدمتی بزرگ به ملت مسلمان ایران» خواند.
او مدعی شد که یک هفته پیش از حمله سازمان مجاهدین خلق به ایران در سال ۶۷، رفتار زندانیان «عوض شده بود و به زندانبانان می‌گفتند هفته دیگر ما زندانبان شما هستیم».
آقای خاتمی اضافه کرد: «آیا اسم این تبانی با محاربین نیست؟ اسمش محاربه است. قرآن شدیدترین مجازات‌ها را نسبت به محاربین دارد».
در این زمینه اسدالله ایمانی امام جمعه شیراز، نیز به خبرگزاری مهر گفته است که «منافقین در حدی نیستند که کسی بخواهد به آنها ترحم کند بلکه به خاطر گناهانی که در حق ملت ایران انجام دادند، مستوجب هر گونه مجازاتی بودند و هستند».
روز جمعه احمد منتظری، فرزند آیت‌الله منتظری، در واکنش به ادعای مطرح شده درباره اعدام زندانیان به دلیل قصد آنان برای شورش پس از حمله سازمان مجاهدین خلق به ایران گفته بود که «قطع نظر از اینکه چنین امکانی برای زندانیان با توجه به محدودیت‌های معمول زندان‌ها بخصوص در آن سال‌ها وجود نداشته است؛ حتی هیئت متصدی اعدام‌ها هم ... این ادعای شورش و همکاری را اصلاً مطرح نکرده‌اند و فقط موضوع سر موضع بودن آنها را مطرح نموده‌اند».
در همین حال محسن کدیور نیز در گفت‌وگو با رادیو فردا در واکنش به سخنان احمد خاتمی گفت که مقام‌های جمهوری اسلامی برای ادامه قدرت خود، اسلام را «هزینه» می‌کنند و این اقدامات شبیه «سوءاستفاده» گروه داعش از «متون مقدس» است.
او همچنین در واکنش به سخنان رئیس قوه قضائیه، مبنی بر «قانونی و شرعی» این اعدام‌ها نیز تأکید کرد که تنها در صورتی می‌توان این اعدام‌ها را «قانونی یا شرعی» دانست که آقای خمینی را «شارع یعنی خدا فرض کنیم و بگوییم که چون او انجام داده درست است».
به گفته این روحانی سرشناس، اعدام‌های سال ۶۷ «خلاف شرع» و «حرام» بوده، و «چه، کسی که امر کرده و چه کسی که این اعدام‌ها را انجام داده» به جرم «قتل نفوس محترمه» باید «محاکمه شوند».
آقای کدیور همچنین در مطلب خود در وب‌سایتش با «عنوان نواری که ارکان نظام را به لرزه انداخت» نوشت که «تنها راه توجیه اعدام‌های ۶۷ شارع فرض کردن آقای خمینی و قلم بطلان کشیدن به موازین شرعی و اخلاقی و قانونی و جایگزینی آن با یک اصل است: حفظ نظام اوجب واجبات است».
او تأکید کرد که کسانی که هنوز «از دوران طلایی امام راحل دم می‌زنند یا تکرار همان روش‌ها را توسط جانشین او تقدیر و تشویق می‌کنند، بدانند علاوه بر عقب‌افتادگی، به کج راهه رفته‌اند، و به بیراهه دعوت می‌کنند».
صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران، روز دوشنبه ۲۵ مرداد، ضمن دفاع از اعدام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ گفته بود که این اعدام‌ها «بر حسب موازین شرعی و قوانین انجام شده است».
مقام‌های جمهوری اسلامی پیش از این به ندرت درباره اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی و عقیدتی در تابستان سال ۶۷ سخن گفته‌اند.
اکثر زندانیان اعدام شده در آن سال را اعضای گروه‌هایی مانند سازمان مجاهدین خلق ایران، حزب توده ، فدائیان و دیگر گروه‌های چپ گرا تشکیل می‌دادند که پیش از آن محاکمه شده و در حال گذراندن دوران زندان خود بودند.
نام و تعداد دقیق اعدام‌شدگان در سال ۶۷ که بسیاری از آنها به طور گمنام در گورستان خاوران دفن شده‌اند، هنوز کاملاً مشخص نیست.
گزارشگر ويژه حقوق بشر سازمان ملل متحد تعداد آنها را دست‌کم ۱۸۷۹ نفر اعلام کرده، و آيت‌الله منتظری در خاطرات خود با تأکید بر این که رقم دقیق را به خاطر ندارد، اين رقم را بین ۲۸۰۰ يا ۳۸۰۰ نفر اعلام کرده است.
با این حال گروه‌هایی از جمله سازمان مجاهدین خلق تعداد اعدام شدگان را بسیار بیش از این اعلام کرده‌اند.
