اعلام فیلمهای پذیرفته شده در بخش مسابقه سی و سومین جشنواره فیلم فجر همان طور که پیشبینی میشد، سرآغاز بحثهای تازهای در سینمای ایران شده است.
در میان اسامی فیلمهای بخش مسابقه سینمای ایران، نام ساختههای تازه تعدادی از فیلمسازان شناخته شده به چشم نمیخورد تا در دومین جشنوارهای که در دولت حسن روحانی برگزار میشود، باز هم حاشیههای مربوط به پذیرش فیلمها پررنگ باشد.
فیلمهایی چون «دلم میخواد» ساخته تازه بهمن فرمانآرا، «استراحت مطلق» ساخته عبدالرضا کاهانی، «نهنگ عنبر» به کارگردانی سامان مقدم، «دلتا ایکس» به کارگردانی علیرضا امینی و «تابو» ساخته خسرو معصومی در فهرست نهایی آثار پذیرفته شده حضور ندارند و همین باعث شکل گیری انبوهی از گمانه زنیها درباره دلیل بیرون ماندن این فیلمها شده است.
اعضای هیئت انتخاب جشنواره در روزهای اخیر در گفتوگوهای متعددی، دلیل نبودن برخی فیلمها را اهمیت بیشتر دادن به اثار فیلمسازان جوان عنوان کرده و گفتهاند فیلمهای فیلمسازان قدیمیتر در بخش خارج از مسابقه نمایش داده خواهند شد. رویکردی که با واکنش تعدادی از فیلمسازان راه نیافته به جشنواره مواجه شده است. یکی از این فیلمسازان خسرو معصومی سازنده فیلم «تابو» است که میگوید چنین دلیلی نمیتواند برای او قابل قبول باشد:
«خودم هم نمیدانم چرا این اتفاق افتاده، ولی بعضی از دوستان که متوجه شدهاند فیلمشان در بخش مسابقه نیست، مقداری شاکی و دلخور هستند و این سیاست را نمیپسندند. چون سینما هنری است که در آن فیلمساز روز به روز بر اساس تجربه پختهتر میشود. اگر قرار بر این باشد که فکر کنم در ۶۰ سالگی، یا دوست دیگرمان فکر کند در ۷۰ سالگی دیگر نمیتواند فیلم بسازد، چون پیشکسوت شده یا مثلاً باید به جوانها موقعیت داده شود، احساس من به عنوان یک فیلمساز این است که چنین نظریهای غلط هست. به اضافه اینکه در بخش مسابقه که ۲۲ فیلم انتخاب شده، بعضی از دوستان هستند که سنشان از سن من هم بالاتر است. اگر قرار بر این باشد که پیشکسوتها کنار بروند و فیلمهای جوانها نمایش داده شود، من حضور آن دوستان را در بخش مسابقه واقعاً نمیفهمم.»
بیرون ماندن برخی فیلمها از جشنواره باعث شده تا این گمانه مطرح شود که به دنبال اتفاقات اخیر در جلوگیری از نمایش برخی تولیدات سینمای ایران توسط نهادهایی خارج از وزارت ارشاد، مدیران سینمایی قصد دارند جشنواره کم حاشیهای برگزار کنند و بهانه تازهای به دست مخالفانشان ندهند. خسرو معصومی مطرح بودن چنین دلیلی را برای نمایش ندادن فیلمش کافی نمیداند:
«دوست ندارم این فکر را که مسئولان، آن هم در دولت اعتدال آقای روحانی، بخواهند عافیتطلبی کنند در مقابل عدهای که خودشان هم میگویند هیچ فیلمی ندیدیم اما درباره سینما نظر میدهند. من فیلم خودم را نمیدانم اما آیا این فیلمها به خاطر ممیزی کنار گذاشته شدهاند؟ وقتی با دبیر جشنواره صحبت کردم توضیحش این بود که نه ممیزی درباره هیچ فیلمی انجام نشده ولی خودم در جراید خواندم که در مورد فیلم آقای کاهانی ممیزی انجام شده. چون آقای کاهانی حتی این ممیزی را هم انجام داد ولی بازهم فیلمش در بخش مسابقه قرار نگرفت. یک مقدار تا جشنواره برگزار شود و ما فیلمهای بخش مسابقه را ببینیم و با فیلمهای خودمان مقایسه کنیم، بدون اینکه کسی برایمان توضیح دهد برایمان روشن خواهد شد که چرا فیلممان در بخش مسابقه نیست.»
همزمان گفته شده که نمایش برخی فیلمهای بیرون مانده از جشنواره منوط به اعمال تغییراتی در آنها شده است. خسرو معصومی که فیلم قبلیاش «خرس» هم هنوز نتوانسته به نمایش عمومی درآید، لزوم اعمال تغییرات بر فیلمش را رد میکند و میگوید بر فیلم خرس هم اصلاحیههایی وارد نشده و آن فیلم هم صرفاً بنا به توصیههایی تاکنون اکران نشده است:
«اصلاحیه وارد نشده، و هیچ چیزی به من نگفتهاند. حتی در مورد خرس هم چیزی اصلاحیه صورت نگرفته. فقط گفتند حواشیای که در مورد خرس در دولت آقای احمدینژاد صورت گرفته، باعث شده که یک مقدار حساسیتها نسبت به نمایش این فیلم بیشتر شود، برای همین گفتند که بهتر است فیلم خرس فعلاً نمایش داده نشود و ما هم گفتیم چشم.»
تا برگزاری جشنواره فیلم فجر کمتر از یک ماه باقی مانده و در چنین شرایطی علاوه بر توجه به فیلمهای بیرون مانده، گمانهزنی درباره کیفیت فیلمهای پذیرفته شده هم ادامه دارد. بر اساس فهرست اعلام شده، جشنواره سی و سوم فیلم فجر نمایشگر فیلمهای تازه فیلمسازانی چون بهروز افخمی، کمال تبریزی، مسعود جعفری جوزانی، فرزاد موتمن، ابوالحسن داودی، علیرضا رئیسیان و بهرام توکلی خواهد بود.