وزیر خارجه ایران، ضمن رد ادعاهای سعید جلیلی، رئیس سابق تیم مذاکره اتمی، درباره اعلام آمادگی طرف غربی برای به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی ایران و لغو همه تحریم‌ها در مذاکرات آلماتی و استانبول، تأکید کرد که در اسناد این نشست‌ها «هیچ‌یک» از این ادعا‌ها وجود ندارد.
خبرگزاری دولتی ایرنا، روز دوشنبه ۲۳ شهریور، مشروح سخنان محمدجواد ظریف در جلسه بعد از ظهر یکشنبه کمیسیون ویژه بررسی برجام، را منتشر کرد که در آن تأکید شده، وزیر خارجه ایران «قصد پاسخ دادن به گفته‌های آقای جلیلی» را ندارد.
با این حال در این نشست آقای ظریف برخی از موارد مطرح شده توسط سعید جلیلی را پاسخ داده و از جمله گفته است که طرف غربی در مذاکرات آلماتی، «یک جا» هم اعلام نکرده است که تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را بر می‌دارد.
وی تآکید کرده است که در مذاکرات استانبول نیز طرف غربی لغو تحریم‌های ایران به صورت «قدم به قدم» و در برابر «اقدامات اساسی» ایران را مطرح کرده و «بالا‌ترین حد» پیشنهاد برای لغو تحریم‌ها نیز رفع تحریم‌های نفتی بوده است.
آقای ظریف پس از جلسه کمیسیون برجام نیز در مصاحبه‌ای با صدا و سیما خواستار ارائه اسناد مربوط به ادعاهای آقای جلیلی شده و افزوده است که «سند آلماتی و سایر اسناد را ... ارائه دهند تا ما هم آنها را ببینیم و خوشحال می‌شویم. ناراحت هم می‌شویم از این جهت که چرا از آن فرصت‌ها استفاده نشده است. سندهایی که من دیدم متاسفانه هیچ یک از این‌ها را ندارد».
سعید جلیلی، رئیس سابق تیم مذاکره اتمی ایران، پیش از این گفته بود که در دومین دور مذاکرات هسته‌ای در استانبول، آمریکا «از خط قرمز غنی‌سازی و حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی عقب‌‌نشینی کرد».
وی همچنین اعلام کرده بود که در زمان تحویل پرونده هسته‌ای به دولت حسن روحانی «طرف مقابل ...آمادگی عملی خود را برای شکل‌گیری معامله هسته‌ای و ورود به موضوع لغو تحریم‌ها از جمله تحریم‌های یک‌جانبه اعلام کرده بود».
اجرای «داوطلبانه» پروتکل الحاقی به مدت ۸ سال
آقای جلیلی در جلسه روز یکشنبه، ۲۲ شهریور، کمیسیون ویژه برجام همچنین گفته بود که پس از اجرای توافق اتمی وین برخی از تحریم‌ها مانند تحریم سوئیفت، تحریم سوخت‌رسانی به کشتی‌ها و هواپیماهای باربری، تحریم دارایی ۲۲۴ شخص حقیقی و حقوقی مانند برخی دانشگاه‌ها، بانک‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌ها، نهادهای اقتصادی و گروه‌های صنعتی، «تا هشت سال دیگر حتی تعلیق هم نمی‌شوند، چه برسد به لغو».
وزیر خارجه ایران اما در پاسخ به این گفته‌ها تأکید کرده که همه تحریم‌های اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا، تحریم‌های هواپیمایی و همه تحریم‌های ایالات متحده که «بر شخصیت‌های غیرآمریکایی اعمال می‌شود» از روز اجرای توافق اتمی وین «لغو» خواهد شد.
به گفته آقای ظریف، براساس توافق اتمی وین، ایران به مدت هشت سال پروتکل الحاقی در پيمان منع گسترش سلاح هسته‌ای معروف به ان‌پی‌تی را به صورت « داوطلبانه» و بدون تصویب مجلس اجرا خواهد کرد و آمریکا نیز پس از هشت سال مصوبه لغو تحریم‌ها را به کنگره ارائه می‌کند.
همچنین بر اساس گفته‌های آقای ظریف، رئیس‌جمهور آمریکا «متعهد» است که در این مدت «به صورت مستمر از اجرای تحریم‌هایی که کنگره تصویب کرده و یا در آینده می‌خواهد تصویب کند اجتناب ورزد».
وی اضافه کرده: «این بهترین روش بود، به جای اینکه آمریکا مجبور باشد موضوع را به کنگره ببرد، کنگره رد کند و ... دولت آمریکا ... بگوید کنگره آن را تصویب نکرد».
سعید جلیلی همچنین پیش از این درخصوص قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از «[امکان] بازگشت‌پذیری تحریم‌ها به رغم حفظ محدودیت‌های هسته‌ای»، «باقیماندن ۱۰ ساله پرونده ایران در شورای امنیت»، و «حفظ محدودیت‌ها و [احتمال] بازگشت‌پذیری به قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت، انتقاد کرده بود.
در این مورد اما آقای ظریف در جلسه کمیسیون ویژه برجام ضمن ارائه توضیحات مفصلی درباره قطعنامه‌های شورای امنیت گفت: «دوستانی که این همه صدا می‌کنند، بدانند که بحث‌های گذشته موجود است».
به گفته آقای ظریف، در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل قید شده که ایران اعلام کرده است، «اگر تحریم‌ها را برگردانید من هم تعهداتم را اجرا نمی‌کنم».
وزیر خارجه ایران اضافه کرده است که «این آنقدر اهمیت دارد که آمریکایی‌ها و سناتورهای آمریکایی گفتند با این حرف ایران که شما آورده‌اید در قطعنامه اصل بازگشت‌پذیری را هوا کردید».
وی تآکید کرده است، «دوستان ممکن است بعضی فرمایشات را بفرمایند و حق هم دارند و در شرایط کنونی آنقدر آزادی هست که همه هر حرفی را که می‌خواهند بتوانند بزنند».
بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱، زمانی که ايران گام‌های اصلی را برای حل‌وفصل برنامه اتمی خود برداشت، و آژانس به اين نتيجه رسيد که «تمام مواد هسته‌ای ايران در مسير فعاليت‌های صلح آميز قرار دارند»، هفت قطعنامه پيشين شورای امنيت که مربوط به تحريم‌های ايران است لغو خواهند شد.
اما همزمان در قطعنامه تصريح شده: «اگر يکی از طرفين توافق هسته‌ای، به اين نتيجه برسد که ايران به تعهداتش عمل نکرده است، می‌تواند از شورای امنيت بخواهد تا درباره ادامه لغو قطعنامه‌های تحريمی سازمان ملل (عليه تهران) رأی‌گيری کند، و در صورتی که یک عضو دائم ادامه لغو تحريم‌ها را وتو کند، تحريم‌ها ظرف ۳۰ روز «به صورت اتوماتيک بازخواهد گشت».
در هشت سال گذشته «پول مفت در اختیار بعضی قرار گرفت»
وزیر خارجه ایران همچنین در پاسخ به سؤال مهرداد بذرپاش، نماینده تهران در مجلس مبنی بر صادر شدن دو قطعنامه علیه ایران در زمان حضور آقای ظریف در سمت نمایندگی ایران در سازمان ملل نیز گفته است که «بله در زمان من بود اما هیچ نقشی در آن نداشتم. الحمد لله که سرکار بودم و مسئولیتی در آن زمینه ندارم».
وی همچنین در پاسخ به دیگر سؤال آقای بذرپاش گفته است که وضعیت «ناجور» بورس به دلیل شرایطی است که در هشت سال گذشته به کشور «تحمیل شد، پول مفت در اختیار بعضی قرار گرفت و شرایط خراب شد».
آقای ظریف همچنین در این نشست خبر داده است که ایران براساس برنامه‌ای که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام خواهد کرد، مشخص می‌کند که ظرف ۱۵ سال به «غنی‌سازی صنعتی» می رسد و برنامه خود را مبنی بر اینکه «در زمان مشخص به ۱۹۰ هزار سو» می‌رسد را «ثبت» خواهد کرد.
به گفته آقای ظریف، سازمان انرژی اتمی موظف شده است که این برنامه را تا دو ماه آینده تهیه کند.
