لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۲۰:۴۳

«ناامیدی آمریکا» از روند مذاکرات صلح خاورمیانه


درحالی که هیچ چشم‌انداز روشنی برای از سرگیری مذاکرات سیاسی رهبران اسرائیلی و فلسطینی دیده نمی‌شود، رسانه‌های اسرائیل پنجشنبه از «ناامید شدن» و «سردرگمی» آمریکا نسبت به خواسته‌های بنیامین نتانیاهو در قبال مذاکرات صلح خبر داده‌اند.

همزمان برخی از وزیران اسرائیلی گفته‌اند به نظر می‌رسد که آمریکا حاضر نیست سند کتبی در مورد تفاهم‌های شفاهی به دست آمده میان نتانیاهو و هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، را به دولت اسرائیل ارائه کند.

در همین حال، تصویب قانون جدیدی در کنست، پارلمان اسرائیل، در مورد «لزوم انجام همه‌پرسی از مردم اسرائیل» در زمینه هرگونه عقب‌نشینی این کشور از اراضی مورد اختلاف با اعراب، مانع تازه و کاملاً بی‌سابقه‌ای بر سر راه پیشبرد گفت‌وگوهای صلح اسرائیلی- فلسطینی نهاده است.

از زمان آغاز دور جدید گفت‌وگوهای سیاسی میان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، و محمود عباس، رئیس تشکیلات خود گردان فلسطینی، در آغاز ماه سپتامبر، آنها تنها سه بار دیدار کردند.

درحالی که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، ابراز امیدواری کرده بود که دور تازه روند صلح در یک سال به استقلال کشور فلسطین و امضای پیمان نهایی صلح بینجامد، اما پس از ملاقات ۱۵ سپتامبر در اورشلیم، تماس‌های رهبران طرفین نزاع کاملاً متوقف مانده است.

بنیامین نتانیاهو دو هفته پیش در ملاقات با وزیرخارجه آمریکا در نیویورک با او به تفاهمی دست یافت که بر اساس آن، اسرائیل برای ۹۰ روز دیگر خانه‌سازی‌ها در کرانه باختری را متوقف می‌کند تا در این سه ماه روند صلح بتواند پیشرفت کند. آمریکا در برابر، پیشنهاد مجموعه‌ای از مشوق‌ها، ازجمله ۲۰ فروند جنگنده رادار گریز اف- ۳۵ را به اسرائیل ارائه کرده بود.

نخست‌وزیر اسرائیل، در بازگشت به کشورش گفت که آمریکا باید این تفاهم و قول‌ها را در سندی کتبی به دولت او ارائه کند تا بتواند موافقت وزیران خود را با آن به دست آورد.

آقای نتانیاهو دو دیپلمات ارشد دفتر خود را در روزهای اخیر در آمریکا باقی گذاشته بود تا آنها به گفت‌وگو با مقام‌های آمریکا درباره تنظیم سند کتبی تفاهم‌ها ادامه دهند.

یکی از این دیپلمات‌ها، اسحاق مولخو، شامگاه سه‌شنبه در بازگشت به اسرائیل با الی ییشای، رهبر حزب مذهبی «شاس»، از همپیمان‌های دولت نتانیاهو و از رهبران احزاب مذهبی مخالف گذشت‌های ارضی، دیدار کرد.

آقای ییشای در پی این دیدار، به رادیو اسرائیل گفت که برداشت او از مجموعه تماس‌های اخیر میان دولتمردان اسرائیل و آمریکا این است که دولت باراک اوباما حاضر نیست سند کتبی تفاهم‌ها را به نتانیاهو بدهد.

حزب «شاس» تأکید کرده که در سند کتبی، آمریکا باید به صراحت بنویسد که اسرائیل حق دارد به خانه‌سازی در شرق اورشلیم ادامه دهد؛ درخواستی که کاملاً بعید است آمریکا به آن تن در دهد؛ چرا که همه دولت‌های آمریکا در چهار دهه اخیر همواره با خانه‌سازی‌های اسرائیلی در اراضی مورد اختلاف این کشور با فلسطینی‌ها مخالف بوده‌اند.

رسانه‌های اسرائیل یکشنبه نوشته بودند که بهای تسلیحات و جنگنده‌های جدید نیز عامل دیگری است که مانع از تنظیم سند کتبی تفاهم‌ها شده است؛ به گزارش این رسانه‌ها، نتانیاهو در ملاقات نیویورک با وزیر خارجه آمریکا چنین درک کرده بود که آمریکا این جنگنده‌ها و تسلیحات دیگر را به اسرائیل «هدیه» می‌دهد اما آمریکا اکنون تأکید کرده است که بهای آن را از محل کمک‌های سالیانه حدوداً سه میلیارد دلاری خود به اسرائیل کم می‌کند.

به نوشته روزنامه معاریو، این احتمال نیز مطرح است که جمهوریخواهان که اکنون دوباره اکثریت کرسی‌ها را در مجلس نمایندگان واشینگتن در دست گرفته‌اند، در حالی که حامی اسرائیل هستند، اما به دلیل مخالفت‌شان با دولت باراک اوباما نخواهند که با دادن ۲۰ جنگنده دیگر اف-۳۵ به اسرائیل موافقت کنند، و لذا نتانیاهو گفته است که اگر این مشوق آمریکا عملی نشود، این کشور باید مشوق‌های دیگری ارائه کند.

روزنامه‌های اسرائیلی معاریو و یدیعوت آخرونوت روز پنجشنبه نوشته‌اند که آمریکا خواسته است که ابتدا دولت اسرائیل رسماً با تعلیق ۹۰ روزه خانه‌سازی‌ها موافقت کند و سپس آمریکا سند کتبی را امضا خواهد کرد اما در این امر که آیا نتانیاهو حاضر باشد در این سه ماه درباره تعیین مرزهای نهایی دو کشور اسرائیل و فلسطین گفت‌وگو کند، جای تردید هست.

به گزارش این رسانه‌ها، نتانیاهو در ملاقات با خانم کلینتون قول بحث درباره مرزهای نهایی را داد درحالی که او این هفته به حزب خود، لیکود، گفت که چنین قولی را مطرح نکرده، و مدعی شد که قبل از چنین مسئله‌ای ابتدا باید تدابیر امنیتی که برای اسرائیل بالاترین اهمیت را دارد، به راه حل برسد.

در همین حال، احزاب راست و مذهبی اسرائیل همچنان نتانیاهو را تهدید می‌کنند که مذاکرات او بر سر مرزهای نهایی، پیش از آنکه مسائل حاد دیگر برای اسرائیل حل شود، موجب کنار رفتن این احزاب از همپیمانی با دولت نتانیاهو خواهد شد درحالی که او برای پیشبرد گفت‌وگوهای صلح به موافقت طیف هرچه گسترده‌تری از احزاب نیاز دارد.

به نوشته معریو، آمریکا تأکید کرده که مسئله مرزهای نهایی اسرائیل و فلسطین باید پیش از موضوع‌های حادی مانند سرنوشت پناهندگان فلسطینی پراکنده در جهان و حتی قبل از تعیین سرنوشت سیاسی اورشلیم حل شود.

فلسطینی‌ها تأکید کرده‌اند که با چنین سندی میان اسرائیل و آمریکا به سختی مخالفند ولی از سوی دیگر، خواهان دریافت سند مشابهی برای خود هستند که حمایت آمریکا از فلسطینی‌ها را در صورت ناکامی مذاکرات صلح تضمین کند.

یاسر عبد رب، سخنگوی نهاد ریاست تشکیلات خود گردان فلسطینی گفته است که «فلسطینی‌ها با تبدیل مذاکرات سیاسی‌شان با اسرائیل به کانالی برای انتقال سلاح آمریکایی به اسرائیل مخالفند».

محمود عباس نیز در روزهای اخیر، در پی رایزنی‌هایی با رهبران کشورهای عربی، بار دیگر تأکید کرد که قطع خانه‌سازی‌های اسرائیلی باید شامل شرق بیت‌المقدس نیز باشد تا فلسطینی‌ها بتوانند به مذاکرات بازگردند.

صائب عریقات، مذاکره کننده ارشد فلسطینی نیز تأکید کرده است که اسرائیل در تلاش‌های صلح اصلاً جدی نیست.

در این میان، قانونی که دوشنبه در کنست اسرائیل با اکثریت آرا به تصویب رسید و هرگونه عقب‌نشینی اسرائیل از اراضی عربی را به موافقت نیمی از اعضای کنست و سپس به کسب موافقت اکثریت ملت در همه پرسی از مردم اسرائیل مشروط کرد، دلیل دیگری برای خشم فلسطینی‌ها نسبت به عملکرد اسرائیل در روند صلح است.

آقای عباس از این قانون جدید اسرائیلی را انتقاد کرد و گفت که «روند صلح را هلاک کردند».

اتحادیه عرب نیز چهارشنبه در بیانیه‌ای از این قانون به عنوان یک «مانع بزرگ» یاد کرد، هرچند که آمریکا اعلام کرد که تصویب این قانون را «یک امر داخلی اسرائیل» می‌داند.

فلسطینی‌ها همچنان تأکید می‌کنند که حق خود می‌دانند که در صورت نبود پیشرفت در روند صلح، به مجمع عمومی سازمان ملل یا شورای امنیت آن سازمان مراجعه کنند و اعلام استقلال کشور فلسطین را درخواست نمایند درحالی که آمریکا ظاهراً به اسرائیل قول داده است که با استفاده از حق وتوی خود، راه این گزینه بر فلسطینی‌ها در یک سال آینده را سد کند.
XS
SM
MD
LG