معاون وزیر خارجه ایران در سالروز اجرای توافق اتمی وین گفت که همه موانع موجود بر سر اجرای این توافق برداشته شده و سه حوزه کلیدیِ انرژی، حمل و نقل و بانکی «به حالت عادی بازگشته است».
به گزارش خبرگزاری ایرنا، عباس عراقچی روز یکشنبه، ۲۶ دی، در نشست خبری خود به مناسبت اولین سالگرد اجرایی شدن توافق اتمی وین گفت که در یک سال گذشته اجرای این توافق با «بدعهدی‌ها»، «تعلل‌ها»، «سنگ‌اندازی‌ها» و «سیاست‌های تاخیری» از سوی آمریکا و برخی کشورهای دیگر مواجه بود است.
آقای عراقچی در عین حال اعلام کرد که این موضوع «قابل انتظار بوده » و ایران در طول یک سال گذشته «به بدعهدی‌ها غلبه» کرده و «موانع بر سر راه اقتصاد کشور برداشته شده است».
وی تاکید کرد: «امروز هیچ نهاد و دستگاهی در کشور نیست که گزارش کند مانعی بر سر راه اجرای برجام وجود دارد که می بایست توسط برجام برداشته شود ولی برداشته نشده است».
رئیس ستاد اجرای برجام در ایران اعلام کرد که سه حوزه کلیدی انرژی، حمل و نقل و بانکی «به حالت عادی بازگشته است».
وی تاکید کرد که مشکلات سیستم بانکی ایران برای همکاری با بانک‌های خارجی «علت‌های متعددی دارد که هیچیک از آنها به موضوع برجام مربوط نیست» و بخشی از آنها مربوط به تحریم‌های اولیه آمریکا است.
آقای عراقچی روز شنبه ۲۴ مهر، نیز گفته بود که مشکلات بانک‌ها و بیمه‌های ایران برای همکاری‌های اقتصادی با کشورهای خارجی «حل شده» و در این باره «بن‌بست وجود ندارد»، اما مشکلاتی وجود دارد که بخشی از آنها مربوط به کشورهای خارجی و بخشی نیز به دلیل «بهروز» نبودن بانک‌های ایران است.
در همان روز اما ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی ایران، اعلام کرده بود که نمی‌توان شرایط فعلی را «به عنوان عادی‌سازی روابط بانکی تلقی کرد» و «شرایط موجود نسبت به انتظاراتی که قبل از برجام وجود داشت، رضایت‌بخش نیست».
آقای سیف در عین حال اعلام کرده بود که پس از توافق اتمی وین، روابط «نسبتاً مناسبی» بین بانک‌های ایرانی و بانک‌های خارجی برقرار شده و همین میزان ارتباطات بانکی مشکلات تجارت خارجی ایران را «تا حدودی حل می‌کند».
برخی از منتقدان توافق اتمی وین از جمله حسین شریعتمداری، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه کیهان، نیز می‌گویند «هیچیک» از تحریم‌های غرب علیه ایران پس از توافق اتمی وین برداشته نشده است.
مقام‌های ایرانی پیش از این بارها آمریکا را به «بدعهدی» در اجرای توافق اتمی وین، از جمله «اخلال» در همکاری بانک‌های خارجی با ایران متهم کرده‌اند.
وزیر خارجه آمریکا و همتایان او از بریتانیا، آلمان، فرانسه به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز ۳۰ اردیبهشت در بیانیه‌ای از بانک‌ها و بازرگانان خواسته بودند از فرصت‌های سرمایه‌گذاری قانونی در ایران چشم‌پوشی نکنند.
این کشورها همچنین اعلام آمادگی کرده‌اند که تردیدها در این مورد را رفع کنند.
با وجود این بیانیه، مقام‌های ایرانی بارها تأکید کرده‌اند که تحریم‌ها علیه ایران روی کاغذ برداشته شده اما کشورهای اروپایی باید تلاش «بیشتری» کنند تا «فضای روانی موجود به ویژه در زمینه تعاملات بانکی» برطرف شود.
«ایران وارد مذاکره جدید درباره برجام نمی‌شود»
رئیس ستاد اجرای برجام در ایران همچنین اعلام کرد که از نظر تهران توافق اتمی وین «تمام شده است» و ایران با دولت آمریکا درباره این توافق وارد مذاکره سیاسی جدید نخواهد شد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، وی تاکید کرد: «ما درباره برجام مذاکره مجدد نمی‌کنیم و اگر کسی تصمیم دارد آن را پاره کند انتخاب با اوست؛ عکس‌العمل ما هم در برابر این اقدام روشن است. ما هم آن را آتش می‌زنیم و این به معنی آن است که هیچ مذاکره مجددی نخواهیم داشت و پرونده هسته‌ای ایران مجدداً باز نمی‌شود».
پیش از این نیز برخی از مقام‌های وزارت خارجه ایران هرگونه بازنگری در برجام را رد کرده و گفته بودند که آمریکا نمی‌تواند این توافق بین‌المللی را بازبینی کند.
این سخنان واکنشی به گفته‌های رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه پیشنهادی دونالد ترامپ برای مقام وزارت خارجه، است که گفته بود، توافق اتمی ایران را مورد بازبینی کامل قرار می‌دهد.
دو روز پس از این سخنان، سامانتا پاور، نماینده ایالات متحده در سازمان ملل، گفته بود که توافق اتمی وین کارآمد بوده و عاقلانه است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، به آن پایبند باشد.
آقای عراقچی در این مصاحبه همچنین گفت که اعضای گروه +۵ اتفاق نظر دارند که «اجرای» (و نه تصویب) قانون «آیسا» نقض توافق اتمی وین است، اما درباره اینکه تمدید این قانون نقض این توافق باشد، «وحدت نظر وجود ندارد». وی تاکید که همه اعضای ۱+۵ «تصویب» تمدید آیسا را نقض برجام نمی‌دانند.
وی افزود: «آمریکا می‌گوید این اقدام نقض برجام نیست اما بقیه آن را نقض برجام می‌دانند، ادعای آمریکا این است که این قانون را اجرا نخواهند کرد و حتی اگر تمدید شود، اجرایی نخواهد شد کما اینکه جان کری دستور بلااثر کردن آن را صادر کرد».
آقای عراقچی پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در سه‌شنبه هفته گذشته گفته بود که اعضای این کمیسیون، نگرانی ایران درباره اجرای قانون آیسا توسط آمریکا را بسیار جدی دانسته‌اند.
معاون وزیر خارجه ایران در عین حال خبر داده بود که ایران موضوع را به کمیسیون حل اختلافات برجام ارجاع نداده است.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز خبر داده بود که درنشست کمیسیون مشترک برجام، مسئولان آمریکایی به اعضای کمیسیون قول داده‌اند که «قطعا آثار تمدید آیسا در عرصه عمل وجود نخواهد داشت».
«قانون تحریم‌های ایران» یا «آیسا» بدون امضای رییس‌جمهوری آمریکا در ماه گذشته میلادی برای ۱۰ سال دیگر تمدید شد. مقام‌های ایرانی در ابتدا گفته بودند که این اقدام به منزله «نقض» برجام است. این در حالی است که آمریکا تصویب این تحریم‌ها را نقض برجام نمی‌داند.
در همین حال در روزهای آغازین دی ماه انتشار سخنان وزیر خارجه ایران درباره این قانون در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس توسط جواد کریمی قدوسی خبر ساز شده بود.
با این حال آن طور که در متن منتشر شده از سوی کریمی قدوسی آمده است، محمدجواد ظریف می‌گوید در آغاز قرار بود قانون ایسا (تحریم‌های ایران) در متن برجام بیاید اما آمریکایی‌ها گفتند که ذکر این قانون در متن برجام، پای کنگره را به میان می‌کشد و مستلزم رای کنگره به برجام خواهد بود.
بنا بر اظهارات آقای ظریف، جان کری به طور شفاهی قبول کرده است که تمدید قانون تحریم‌های ایران نقض برجام است اما تیم آمریکایی گفته که نمی‌توان آن را در متن آورد، چرا که پای کنگره به میان کشیده می‌شود.
وی با شرح تماس‌های تلفنی با کری و نیز دیدارهای مقام‌های دو کشور، می‌گوید دولت آمریکا پیش‌بینی نمی‌کرد که دونالد ترامپ بتواند پیروز شود و به همین سبب مطمئن بود که می‌تواند مانع اجرای تحریم‌ها شود.
وزیر خارجه ایران در ادامه با اشاره به این موضع جان کری می‌گوید، از همین رو خود او به عنوان مقام رسمی ایرانی نباید پیش از آن که دولت آمریکا بتواند جلوی تصویب تحریم‌ها را در کنگره بگیرد، موضع‌گیری علنی درباره نقض برجام می‌کرد و باید اقدامات کنگره را از برجام مجزا نگه می‌داشت.
وی همچنین می‌گوید: «من توی نامه‌ای که سپتامبر برای خانم موگرینی نوشتم، نوشتم که این کار نباید بشود، به سازمان ملل هم نوشتم قوانین که تمام می‌شود و تمدیدش نقض برجام است. در صورتی که توی متن برجام نیست. این برداشت ماست».
به عبارت دیگر آقای ظریف در این اظهارات تلویحا می‌گوید مطابق متن برجام تمدید تحریم‌ها نقض برجام نیست اما توافقی فرامتنی در مورد آن صورت گرفته بود.
