مرکز آمار ایران به تازگی گزارشی از وضعیت هزینه و درآمد خانوارهای ایرانی منتشر کرده که نتایج آن از آمارگیری از خانوارهای روستایی و شهری در سال ۹۱ به دست آمده است.
بر اساس این گزارش، خانوارهای روستایی در سال ۹۱، با کسری بودجه روبرو بوده‌اند و به طور متوسط، دخل آنها نزدیک به ۷۰۰ هزار تومان از خرجشان کمتر بوده است.
دخل و خرج خانوارهای شهری ایران در سال ۹۱، براساس این گزارش با کسری مواجه نبوده و به طور متوسط هر خانوار شهری ایران درآمدی به میزان ۳۰۰ هزار تومان بیش از هزینه‌هایش داشته است.
این در حالی است که در سال ۹۰، هم خانوارهای شهری و هم روستاییان ایرانی با کسری بودجه مواجه بوده‌اند.
بررسی میزان رشد هزینه‌ها و درآمدهای خانوارهای شهری و روستایی در سال ۹۱ نسبت به سال قبل از آن نشان می‌دهد که سرعت رشد هزینه‌های خانوارهای روستایی از سال ۹۰ تا سال ۹۱ از میزان افزایش متوسط درآمد روستانشینان سریع‌تر رشد کرده است.
این در حالی است که از سال ۹۰ تا سال ۹۱، میزان رشد هزینه‌های خانوارهای شهری اندکی کمتر از رشد درآمدهای آنها بوده است.
زمانی که محمود احمدی نژاد، رئیس‌جمهوری پیشین ایران، در سال ۹۱ و در سومین سال آغاز اجرای برنامه هدفمندی یارانه‌ها از دستاوردهای این طرح دفاع می‌کرد، تغییر نسبت هزینه‌ها و درآمد‌ها به نفع روستاییان را یکی از دستاوردهای این طرح خوانده بود.
به گفته آقای احمدی‌نژاد با اجرای هدفمندی یارانه‌ها، روستانشینان بیش از دیگران از این طرح منتفع شده‌اند.
حال آنکه گزارش مرکز آمار ایران از هزینه و در آمد خانوارهای روستایی و شهری در سال ۹۱، نشان می‌دهد که وضعیت دخل و خرج روستاییان نسبت به سال‌های قبل خراب‌تر شده است.
همچنین در ترکیب سبد هزینه‌های خانوارهای روستایی در سال مورد گزارش مرکز آمار ایران، سهم هزینه‌های خوراکی و دخانی افزایش یافته و از کمتر از ۴۰ درصد در سال ۹۰ به ۴۲ درصد از کل هزینه‌های خانوارهای روستایی در سال ۹۱ رسیده است. این تغییر نشان می‌دهد که خودکفایی غذایی در روستا‌ها در این سال کاهش یافته و روستاییان دیگر تولیدکننده مواد خوراکی خود نیستند.
یکی از انتقادهایی که شماری از کارشناسان اقتصادی نسبت به پرداخت یارانه‌های نقدی، وارد می آوردند، از بین بردن انگیزه فعالیت و کار برای روستاییان و کشاورزان خرده پا بود که نتایج این گزارش آن نگرانی و هشدار را تایید می‌کند.
حتی عیسی کلانتری، وزیر کشاورزی دولت هاشمی رفسنجانی و دولت نخست محمد خاتمی، این هشدار و نگرانی را با عبارت «تهدید امنیت غذایی» توصیف کرد.
افزایش سهم هزینه‌های خوراکی و دخانی در سبد هزینه‌های کل روستاییان، از مصرف‌کننده شدن خانوارهای روستایی در حوزه‌هایی شده که تا پیش روستانشینان خود تولیدکننده آن اقلام بودند.
بر اساس این گزارش، خانوارهای روستایی در سال ۹۱، با کسری بودجه روبرو بوده‌اند و به طور متوسط، دخل آنها نزدیک به ۷۰۰ هزار تومان از خرجشان کمتر بوده است.
دخل و خرج خانوارهای شهری ایران در سال ۹۱، براساس این گزارش با کسری مواجه نبوده و به طور متوسط هر خانوار شهری ایران درآمدی به میزان ۳۰۰ هزار تومان بیش از هزینه‌هایش داشته است.
این در حالی است که در سال ۹۰، هم خانوارهای شهری و هم روستاییان ایرانی با کسری بودجه مواجه بوده‌اند.
بررسی میزان رشد هزینه‌ها و درآمدهای خانوارهای شهری و روستایی در سال ۹۱ نسبت به سال قبل از آن نشان می‌دهد که سرعت رشد هزینه‌های خانوارهای روستایی از سال ۹۰ تا سال ۹۱ از میزان افزایش متوسط درآمد روستانشینان سریع‌تر رشد کرده است.
این در حالی است که از سال ۹۰ تا سال ۹۱، میزان رشد هزینه‌های خانوارهای شهری اندکی کمتر از رشد درآمدهای آنها بوده است.
زمانی که محمود احمدی نژاد، رئیس‌جمهوری پیشین ایران، در سال ۹۱ و در سومین سال آغاز اجرای برنامه هدفمندی یارانه‌ها از دستاوردهای این طرح دفاع می‌کرد، تغییر نسبت هزینه‌ها و درآمد‌ها به نفع روستاییان را یکی از دستاوردهای این طرح خوانده بود.
به گفته آقای احمدی‌نژاد با اجرای هدفمندی یارانه‌ها، روستانشینان بیش از دیگران از این طرح منتفع شده‌اند.
حال آنکه گزارش مرکز آمار ایران از هزینه و در آمد خانوارهای روستایی و شهری در سال ۹۱، نشان می‌دهد که وضعیت دخل و خرج روستاییان نسبت به سال‌های قبل خراب‌تر شده است.
همچنین در ترکیب سبد هزینه‌های خانوارهای روستایی در سال مورد گزارش مرکز آمار ایران، سهم هزینه‌های خوراکی و دخانی افزایش یافته و از کمتر از ۴۰ درصد در سال ۹۰ به ۴۲ درصد از کل هزینه‌های خانوارهای روستایی در سال ۹۱ رسیده است. این تغییر نشان می‌دهد که خودکفایی غذایی در روستا‌ها در این سال کاهش یافته و روستاییان دیگر تولیدکننده مواد خوراکی خود نیستند.
یکی از انتقادهایی که شماری از کارشناسان اقتصادی نسبت به پرداخت یارانه‌های نقدی، وارد می آوردند، از بین بردن انگیزه فعالیت و کار برای روستاییان و کشاورزان خرده پا بود که نتایج این گزارش آن نگرانی و هشدار را تایید می‌کند.
حتی عیسی کلانتری، وزیر کشاورزی دولت هاشمی رفسنجانی و دولت نخست محمد خاتمی، این هشدار و نگرانی را با عبارت «تهدید امنیت غذایی» توصیف کرد.
افزایش سهم هزینه‌های خوراکی و دخانی در سبد هزینه‌های کل روستاییان، از مصرف‌کننده شدن خانوارهای روستایی در حوزه‌هایی شده که تا پیش روستانشینان خود تولیدکننده آن اقلام بودند.
براساس این گزارش، هزینه‌های خوراکی و دخانی خانوارهای روستایی در سال ۹۱ نسبت به سال قبل از آن، رشدی در حدود ۴۰ درصد را تجربه کرده است.
هزینه‌های خوراکی و دخانی از سبد هزینه‌های کل خانوارهای شهری در سال ۹۱، سهمی ۲۷ درصدی داشته و عمده هزینه‌های خانوارهای شهری هزینه‌های غیرخوراکی بوده است که سهمی در حدود ۷۳ درصدی را به خود اختصاص داد.
با این حال رشد هزینه‌های خوراکی و دخانی برای شهرنشینان ایران، از سال ۹۰ به سال ۹۱ نیز نرخی بالا‌تر از رشد هزینه‌های غیرخوراکی داشت، به طوریکه به طور متوسط هزینه‌های خوراکی و دخانی خانوارهای شهری در فاصله این دو سال رشدی بیشتر از ۳۶ درصد داشت.
براساس این گزارش مرکز آمار ایران، متوسط کل هزینه خالص سالانه یک خانوار شهری در سال ۹۱، بیش از ۱۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده سات، یعنی هر خانوار شهری ایرانی در سال ۹۱ ماهانه به طور متوسط، یک میلیون و ۳۷۰ هزار تومان هزینه کرده است.
متوسط هزینه ماهانه برای خانوارهای روستایی در سال ۹۱، به طور متوسط، بیش از ۹۰۰ هزار تومان بوده است.
هزینه‌های خوراکی و دخانی از سبد هزینه‌های کل خانوارهای شهری در سال ۹۱، سهمی ۲۷ درصدی داشته و عمده هزینه‌های خانوارهای شهری هزینه‌های غیرخوراکی بوده است که سهمی در حدود ۷۳ درصدی را به خود اختصاص داد.
با این حال رشد هزینه‌های خوراکی و دخانی برای شهرنشینان ایران، از سال ۹۰ به سال ۹۱ نیز نرخی بالا‌تر از رشد هزینه‌های غیرخوراکی داشت، به طوریکه به طور متوسط هزینه‌های خوراکی و دخانی خانوارهای شهری در فاصله این دو سال رشدی بیشتر از ۳۶ درصد داشت.
براساس این گزارش مرکز آمار ایران، متوسط کل هزینه خالص سالانه یک خانوار شهری در سال ۹۱، بیش از ۱۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده سات، یعنی هر خانوار شهری ایرانی در سال ۹۱ ماهانه به طور متوسط، یک میلیون و ۳۷۰ هزار تومان هزینه کرده است.
متوسط هزینه ماهانه برای خانوارهای روستایی در سال ۹۱، به طور متوسط، بیش از ۹۰۰ هزار تومان بوده است.
