کشف نخستین «تپ اختر کوتوله سفید»

تلسکوپ بزرگ آفریقای جنوبی، موسوم به SALT، به تشخیص نخستین تپ اختر کوتوله سفید و درک رازهای کهکشان کمک شایانی کرده است. SALT بزرگ‌ترین تلسکوپ نوری در نیمکره جنوبی زمین است.

تپ اخترها (Pulsar) ستاره‌های نوترونی چرخانی هستند که سرعت دوران آنها بسیار بالا است و پالس‌های مداومی از انرژی تابشی به همراه خطوط میدان مغناطیسی قوی از خود منتشر می‌کنند.

به گزارش وب‌سایت «تِک تایمز»، ساخت این تلسکوپ ۴۳ میلیون دلار هزینه در برداشته و در سال ۲۰۱۱ به بهره‌برداری رسیده است.

توانایی واکنش سریع و قیمت بسیار پایین‌تر نسبت به تاسیسات مشابه اروپایی و آمریکایی از مزایای رقابتی این تلسکوپ است.

ستاره‌های نوترونی اجرام بزرگی به اندازه‌ی خورشید هستند که در انتهای عمر خود متراکم شده و اندازه‌شان به حدود ۱۰ کیلومتر می‌رسد. این ستاره‌ها نیروی جاذبه‌ای بسیار قوی دارند و تنها اجرامی که بیشتر از این ستاره‌ها متراکم هستند، سیاهچاله‌ها هستند.

در همین حال، رویترز به نقل از تد ویلیامز یکی از مدیران رصدخانه نجوم آفریقای جنوبی، که این سایت را اداره می‌کند، نوشت «SALT انتظارات را برآورده کرده است، داده‌های با کیفیت علمی تولید می‌کند که به کاوش دوردست جهان کمک می‌کند».

ویلیامز گفت: چند دهه پیش دانشمندان فهمیدند این اجرام بسیار متراکم تپ اخترها را به وجود می‌آورند که امواج رادیویی و دیگر تشعشعات الکترومغناطیس با بیش از هزار پالس در ثانیه تولید می‌کنند. اما نوع دیگری از اجرام متراکم هستند که به جای ۱۰ کیلومتر قطر بیش از شش هزار کیلومتر قطر دارند؛ به عبارت دیگر این اجرام بزرگتر از زمین هستند و کوتوله‌ سفید نام دارند. ما به تازگی نخستین تپ اختر کوتوله سفید را کشف کرده‌ایم.

تلسکوپ ۱۰ متری SALT که به وسیله‌ی کنسرسیومی متشکل از آفریقای جنوبی، هند، آمریکا، و اروپا اداره می‌شود قادر است مشاهدات عادی و روزانه خود را متوقف کرده و درعرض چند دقیقه بر اکتشافات جدید متمرکز شود.

در ماه فوریه، SALT نخستین تلسکوپی بود که از یک ابرنواختر در نزدیکی کهکشان Centaurus A تنها چند ساعت پس از کشف آن طیف‌نگاری کرد.

این تلسکوپ همچنین به کشف یکی از بزرگترین انفجارهای کیهانی عظیم کمک کرده که ۲۰۰ بار از یک ابرنواختر ساده قوی‌تر بوده و گفته می‌شود که نور آن ۵۷۰ میلیارد بار بیشتر از نور خورشید است.

نالدی پاندور وزیر علوم آفریقای جنوبی که از این تلسکوپ بازدید کرد می‌گوید «این چیزی است که ما برای آفریقای جنوبی و برای آفریقا می‌خواهیم که نباید در حاشیه باشند بلکه باید در بطن باشند و کار با کیفیت جهانی را شروع کنند».

آفریقای جنوبی با همکاری استرالیا میزبان بزرگترین و پیشرفته‌ترین تلسکوپ رادیویی جهان یعنی تلسکوپ دو میلیارد دلاری «آرایه کیلومتر مربع» است که به بررسی منشأ جهان و کاوش حیات فرازمینی خواهد پرداخت.