اعلام نرخ رشد اقصادی ۹ ماهه سال ۱۳۹۳ آن هم در روزهای پایانی سال برای دولت حسن روحانی میتواند موفقیتی قابل توجه بشمار آید که او در افتتاح فاز ۱۲ پارس جنوبی، مستقیم سراغ آن برود و از توفیق دولتش در ۹ ماهه سال ۹۳ سخن بگوید.
نرخ رشد اقتصادی ۹ ماهه ایران بر اساس آن چه بانک مرکزی اعلام کرده در مقایسه با ۹ ماه مشابه سال ۹۲، با رشدی ۳ و ۶ دهم درصدی همراه بوده است.
البته نرخ رشد اقتصادی فصل پاییز در مقایسه با فصل مشابه پارسال رشدی ۲ و ۲دهم درصدی داشته که در مقایسه با نرخ رشد اقتصادی فصل بهار و تابستان کمتر بوده است اگرچه این نرخ رشد اقتصادی، از نرخ رشد بهار و تابستان کمتر است اما در مجموع نرخ رشد اقتصادی نه ماه امسال، نشان میدهد که نرخ رشد اقتصادی ایران همچنان آهنگ بهبود خود را با شیب ملایمتری تداوم بخشیده است.
این مهم زمانی معنادار میشود که بدانیم نرخ رشد ۹ ماهه سال ۹۲ در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۱، منفی دو و دو دهم درصد بوده است.
کاهش قیمت نفت که از میانه امسال آغاز شد، میتواند مهمترین عامل در تعدیل شتاب نرخ رشد اقتصادی ۹ ماه امسال باشد، هرچند که ارزش افزوده این بخش بیانگر آن است که نرخ رشد به دست آمده بیش از هر گروهی مدیون عملکرد بخش نفت است ارزش افزوده این گروه که در ۹ ماهه سال ۹۲ نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن، حدودا منفی ۱۳ درصد بود در دوره ۹ ماهه امسال در مقایسه به ۹ ماه پارسال، رشدی بیش از ۸ درصد را شاهد بوده است.
پس از گروه نفت، گروه صنایع و معادن، بیشترین رشد ارزش افزوده را شاهد بود و به رشد بیش از ۶ درصدی دست یافت، این رقم در ۹ ماهه سال ۹۲ نسبت به دوره مشابه سال ۹۱، منفی ۴ و ۴ دهم درصد بوده است.
نکته مهم در جزییات گزارش منتشر شده از نرخ رشد اقتصادی نه ماهه امسال رشد مصرف نهایی بخش خصوصی است که در این مدت به ۴ و ۳ دهم درصد بالغ شده، مصرف نهایی بخش خصوصی در ۹ ماه پارسال فقط نیم درصد بود.
مصرف نهایی بخش دولتی نیز که در ۹ ماهه پارسال حدود یک درصد منفی بود در این دوره زمانی به دو و سه دهم درصد بالغ شده است.
این اعداد و ارقام از نرخ رشد مصرف به ویژه بخش خصوصی اگرچه اعداد و ارقام ناچیزی به شمار میروند اما در نهایت از قرارگرفتن اقتصاد ایران در مسیر رونق خبر میدهند.
از دیگر معضلات اقتصادی ایران در دوره رکود سالهای ۹۱ و ۹۲، نرخ رشد منفی سرمایه ثابت بود که به تشدید رکود منجر میشد در حالیکه نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ۹ ماهه سال ۹۲ رقم منفی یازده و ۳ دهم درصد بوده، در این گزارش بانک مرکزی معلوم شده است که نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در نه ماه سال ۹۳ به حدود ۱۴ درصد رسیده است.
کاسته شدن از فشارهای روانی و روشنتر شدن افق سرمایهگذاری در اقتصاد ایران توانسته منجر به تشکیل سرمایه شود که می تواند به معنای فراهم آمدن مقدمات رونق باشد.
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، این هفته در نشست خبری خود در میان خبرنگاران بر تاکید دولت و مجلس برای شکلگیری رونق اقتصادی در ایران تاکید کرد که تمام تلاش دولت و مجلس در سال ۹۴، برنامهریزی برای رونق اقتصادی و تحقق رشد است.
رسیدن به نرخ رشد اقتصادی سه درصدی در پایان سال ۹۳، آرزویی دستنیافتنی نیست، اما حتی دستیابی به این نرخ رشد اقتصادی آن هم پس از دو سال رکود و تجربه رشدهای منفی برای اقتصاد ایران نرخ رشدی کافی نیست. آنگونه که فریدون خاوند، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه رنه دکارت پاریس میگوید، برخاستن اقتصاد ایران نیازمند نرخ رشدهایی با اعداد و ارقامی بالاتر است.
او در عین حال، با اشاره به نزولی بودن فرایند رشد اقتصادی از فصل بهار تا پاییز، بخش عمده ای از این رشد را مدیون گشایشهایی میداند که در پی مذاکرات هستهای ایران و کشورهای پنج به علاوه یک، برای اقتصاد ایران حاصل شده است.
به نظر میرسد تحقق چنین نرخ رشدهایی علاوه بر مدیریت، انضباط مالی و سیاستگذاریهای صحیح و علمی اقتصادی بیش از هر عاملی وابسته به چگونگی تحولات پرونده هستهای ایران نیز باشد.
دولت یازدهم لبخند بر لب به پیشواز بهار رفته است، اما مسئولان اقتصادی این دولت بهتر از هرکسی میدانند که هدفگیری نرخ تورم تکرقمی و نرخ رشد اقتصادی معنادار در گروه عوامل و علل بسیاری است که شمار قابل توجهی از آنها رد دست و اختیار این دولت نیست.