در حالی که تحلیل‌ها پیرامون چشم‌انداز ورود دوباره شرکت‌های غربی به حوزه انرژی ایران در دوران بعد از تحریم‌ها ادامه دارد، کمتر توجهی به صنعت برق ایران می‌شود؛ حوزه‌ای که به غیر از بلعیدن یک‌سوم کل گاز تولیدی کشور، سالانه بیش از ۲۰ میلیارد لیتر سوخت مایع نیز استفاده می‌کند و عامل تولید ۴۰ درصد از آلودگی هوا در کشور است.
موضوع مهم در این حوزه، بازدهی بسیار اندک نیروگاه‌ها و هدر شدن بخش چشمگیری از تولید برق کشور در فرآیند نقل و انتقال است، موضوعی که حتی تبدیل گاز به برق و صادرات آن را برای ایران غیراقتصادی کرده است.
خبرگزاری مهر سه‌شنبه ۱۶ تیرماه گزارش داد که «رکورد مصرف برق ایران بار دیگر شکسته شد تا با مصرف نزدیک به ۵۰ هزار مگاوات برق، شبکه برق کشور یک گام تا آغاز خاموشی‌های گسترده برقی فاصله داشته باشد».
براساس این گزارش، ۵۰ هزار مگاوات خط قرمز پیک مصرف برق برای تابستان سال جاری از سوی مسئولان وزارت نیرو تعیین شده است و به گفته مدیران این وزارتخانه، با عبور اوج مصرف برق از خط قرمز تعیین شده، خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده در سطح کشور کلید خواهد خورد.
گزارش شرکت مدیریت شبکه برق ایران روز گذشته دوشنبه ۱۵ تیر ماه در ساعت ۱۴:۴۰ بعد از ظهر با مصرف بیش از ۴۹ هزار و ۷۷۶ مگاوات یک «رکورد تاریخی در مصرف این انرژی پاک در کشور و حتی منطقه خاورمیانه» به ثبت رسیده است.
بر اساس گزارش رسمی وزارت نیروی ایران، هم‌اکنون ظرفیت تولید برق کشور بیش از ۷۳ هزار مگاوات است، در حالی که عملاً تولید برق کشور به ۵۸ هزار مگاوات نیز نمی‌رسد. آخرین به‌روز رسانی هفتگی آمار تولید برق کشور که در سایت وزارت نیرو منتشر شده است و آمارهای سال جاری تا ۵ تیرماه را شامل می‌شود، حاکی است که صادرات برق کشور طی این دوره ۲۵ درصد کاهش یافته و به حدود ۲.۵ میلیارد کیلووات ساعت رسیده است، در حالی که واردات برق کشور حدود ۱۶ درصد افزایش یافته و به رقم یک میلیارد و ۲۷۵ میلیون کیلووات ساعت رسیده است. (وات واحد اندازه‌گیری توان «و وات‌ساعت» واحد اندازه‌گیری انرژی است).
بیش از ۸۲ درصد برق ایران در نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شود. بازدهی این نیروگاه‌ها بنا به گزارش وزارت نیرو، به‌طور متوسط ۳۷ درصد است که رقم بسیار نازلی است. طی سال‌های گذشته ایران تلاش کرده است که نیروگاه‌های گازی و بخاری خود با بازدهی ۳۰ درصدی و سهمی ۵۷ درصدی در کل تولید برق کشور، به نیروگاه‌های چرخه ترکیبی تبدیل کند تا بازدهی آنها به حدود ۴۵ درصد برسد، اما تاکنون تنها موفق شده است سهم نیروگاه‌های چرخه ترکیبی در تولید برق کشور را به ۲۵ درصد برساند.
از طرفی به خاطر کهنگی و فرسودگی تجهیزات، ۱۴ تا ۱۸ درصد از برق تولیدی کشور در فرآیند نقل و انتقال به هدر می‌رود که رقم بسیار بالایی است.
مجموعه این شرایط باعث شده است که برخی نمایندگان مجلس و حتی مقامات دولتی نسبت به صرفه اقتصادی صادرات برق اعتراض کنند، چراکه درآمد خام‌فروشی گاز حتی بیشتر از تبدیل گاز به برق و صادرات آن است.
رکورد تاریخی مصرف برق کشور و رسیدن آن به «خط قرمز خاموشی‌ها» در حالی است که ظرفیت تولید برق کشور طی سال گذشته نزدیک به سه هزار مگاوات افزایش یافت و در سال جاری نیز بیش از دو هزار مگاوات افزایش خواهد یافت، اما اگر ایران بازدهی نیروگاه‌های خود را بهبود نبخشد، رشد تولید برق عملاً جوابگوی رشد نیازهای داخلی نخواهد بود.
این در حالی است که ایران طی ۱۰۰ روز گذشته بیش از ۱۷ میلیارد متر مکعب گاز، همچنین یک میلیارد و ۶۲۷ میلیون لیتر گازوئیل و نفت کوره برای تولید برق مصرف کرده است.
طی سال‌های گذشته به خاطر کمبود گاز، ایران بیش از ۴۰ درصد سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها را از طریق نفت کوره و گازوئیل تأمین می‌کرد که به غیر از افزایش هزینه سوخت، باعث تولید بیش از ۲۲۰ میلیون تن آلاینده‌های هوا در کشور شده بود. این میزان برابر با ۴۴ درصد از کل تولید گازهای گلخانه‌ای در ایران است. بنا به گزارش بانک جهانی ایران از لحاظ تولید دی‌اکسیدکربن هفتمین مقام را در جهان دارد و براساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، میزان زیان‌های ناشی از آلودگی هوا در ایران سالانه حدود ۱۶ میلیارد دلار است.
ایران سال گذشته با افزایش چشمگیری، گازدهی به نیروگاه‌ها را از ۳۶ میلیارد متر مکعب به حدود ۵۰ میلیارد متر مکعب رساند و باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت‌های مایع در این بخش شد. برای سال جاری نیز در نظر گرفته شده است این رقم به ۵۷ میلیارد متر مکعب برسد، اما هنوز سالانه ۱۳ میلیارد متر مکعب گاز اضافی لازم است که مصرف سوخت‌های مایع در حوزه تولید برق کشور متوقف شود و با توجه به رشد تولید برق، سالانه باید میزان گازدهی به نیروگاه‌ها افزایش یابد.
بر اساس ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی شدت مصرف انرژی (میزان انرژی مصرف شده تقسیم بر تولید ناخالص داخلی) در ایران دو برابر متوسط جهانی است. با توجه به سهم چشمگیر نیروگاه‌ها در مصرف انرژی‌های اولیه در ایران، باید هر چه سریع‌تر راهی برای افزایش بازدهی نیروگاه‌ها و کاهش هدردهی شبکه برق یافته شود.
نصرت‌الله سیفی، مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت ایران، ۱۴ تیرماه در گفت‌وگو با خبرگزاری شانا با اشاره به این که «تمام طرح‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت نیازمند فناوری هستند»، اظهار داشت که «کاهش ٥٠ درصدی شدت انرژی نیازمند ٢٠٠ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است».
به‌گفته وی، در صورت عدم توجه به مصرف انرژی، شرایطی که هم‌اکنون در مورد آب به وجود آمده برای مخازن نفت و گاز نیز اتفاق می‌افتد و با این روند، تا هشت سال آینده واردکننده انرژی خواهیم شد.
در همین زمینه
انتخاب سردبیر
پرخواننده‌ترین‌ها
۱
