«شیخ‌نشین‌ها مشتری برق ایران»

برپایه برخی گزارش‌ها، ایران مذاکره با چندین کشور ساحلی خلیج فارس برای صادرات برق را از سر گرفته است.

بر اساس گزارشی که خبرگزاری مهر، چهارشنبه ۱۱ شهریورماه منتشر کرده، مذاکراتی بین وزارت نیروی ایران و مقامات اماراتی به منظور صادرات برق آغاز شده است.

این گزارش می‌افزاید که مذاکرات برقی بین وزارت نیروی ایران و امارات متحده عربی نیز هر چند از مدت‌ها قبل آغاز شده است اما به نظر می‌رسد این مذاکرات به اختلافات اخیر وزارت نفت و نیرو در حوزه صادرات گاز یا برق به کشورهای همسایه دامن زده است به طوری‌که حمید چیت‌چیان وزیر نیرو در پاسخ به پرسش مهر از ذکر جزییات مذاکرات برقی بین دو کشور خودداری کرد.

هفته گذشته وزیر نفت ایران از آنچه «مفت‌فروشی برق» عنوان کرد، به شدت انتقاد کرد و گفت که صادرات برق ارزان رقیبی برای صادرات گاز کشور است و این موضوع به صلاح منافع ملی نیست.

خبرگزاری مهر می‌نویسد که بهمن صالحی مدیرعامل شرکت صادرات تجهیزات و خدمات آب و برق ایران «صانیر» اخیراً با بیان اینکه هم‌اکنون در فصولی از سال پیک مصرف برق در کشورهای حاشیه دریای خزر، منطقه قفقاز و آسیای میانه پایین است، گفته است که در کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج‌فارس در اکثر فصول سال پیک مصرف برق بالا است و از این رو، ایران می‌تواند به کریدور انتقال و ترانزیت برق بین کشورهای حاشیه دریای خزر و خلیج‌ فارس تبدیل شود.

تقریباً در همه کشورهای آسیای میانه و قفقاز، مصرف برق در تابستان کمتر از زمستان است و پیک مصرف این کشورها در ماه‌های سرد سال است. برای نمونه ایران و جمهوری آذربایجان هم طی فصول مختلف سال تبادل برق می‌کنند و اخیراً مذاکراتی برای افزایش این تبادل به همراه ترانزیت برق انجام شد. بر عکس این کشورها، ایران در تابستان نیاز شدیدی به برق دارد، اما در زمستان مصرف برق ایران فروکش می‌کند.

بر اساس گزارش وزارت نیرو، طی پنج ماه و شش روز اول سال، ایران حدود ۴.۵ میلیارد کیلووات ساعت صادرات برق و بیش از ۱.۸ میلیارد کیلووات ساعت واردات برق داشته است.

بیش از ۹۰ درصد صادرات برق ایران به عراق و ترکیه است. کل واردات برق ایران نیز از ترکمنستان و ارمنستان است.

در این میان شبکه برق ایران به مناطقی از جمهوری آذربایجان، پاکستان، نخجوان و افغانستان نیز وصل است.

در رابطه با صادرات برق ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس، ایران قبلاً نیز برنامه‌هایی داشت. برای نمونه در سال ۱۳۹۰، محمد بهزاد معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی ایران با اشاره به امضای قرارداد تولید مستقیم برق با توسعه میدان گازی «فروز بی» به ارزش ۳.۸ میلیارد دلار میان شرکت مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران (مپنا) و شرکت ملی نفت، در گفتگو با خبرگزاری فارس گفت که با تحقق این قرارداد سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار برق به کشورهای امارات، قطر و عمان از طریق کابل زیردریایی صادر خواهد شد.

ایران در نظر داشت سالانه ۳ هزار مگاوات برق (سالانه ۱۵ تا ۱۸ میلیارد کیلووات ساعت برق) از گاز این میدان تولید و مقدار کمی از آن در داخل مصرف و مابقی به کشورهای همسایه به خصوص امارات، عمان و قطر صادر کند.


آن زمان مذاکرات میان امارات و ایران بر سر ۱۰۰۰ مگاوات برق انجام می‌شد، اما هم‌اکنون هیچ منبعی درباره حجم و قیمت برق صادراتی ایران به امارات اطلاعاتی نداده است.

توسعه میدان «فروز بی» قرار بود چهار ساله پایان یابد، اما توسعه این میدان نیز مانند دیگر پروژه‌های انرژی ایران در دوران دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد مسکوت ماند و با توجه به اینکه این میدان میان ایران و کشور دیگری مشترک نیست، هنوز در اولویت‌های وزارت نفت قرار ندارد.

این میدان نسبتاً بزرگ با ذخایری نزدیک به ۸۰۰ میلیارد متر مکعب گاز، قرار است روزانه حدود ۲۸ میلیون متر مکعب گاز تولید کند.

مذاکره ایران برای صادرات برق به امارات در حالی است که در سال گذشته تولید برق امارات از مصرف آن پیشی گرفت و بنا به آمار رسمی، آهنگ افزایش تولید برق این کشور سریعتر از رشد مصرف آن است. طی پنج سال گذشته تولید برق امارات سالانه ۱۲ درصد افزایش یافته و به ۳۰ هزار مگاوات رسیده، اما رشد مصرف برق تنها ۸ درصد بوده است.

امارات اعلام کرده است که در آینده به صادرکننده خالص برق تبدیل خواهد شد. امارات هم اکنون به همراه عمان از قطر گاز وارد می‌کند.


در مورد عمان نیز وضعیت مشابهی حاکم است. این کشور فروردین سال جاری یک نیروگاه عظیم برق راه‌اندازی کرد که تولید برق آن را ۲ هزار مگاوات افزایش داد. تولید برق عمان از سال ۲۰۰۵ تاکنون ۳ بار افزایش یافته و به ۷۶۰۰ مگاوات رسیده است. در حالی که پیک مصرف برق این کشور هم‌اکنون کمی بیش از ۵۰۰۰ مگاوات است و در سال ۲۰۲۱ به حدود ۹۵۳۰ مگاوات خواهد رسید، در حالی که این کشور چندین نیروگاه در دست احداث نیز دارد.


درباره قطر، وضعیت رشد تولید برق از امارات و عمان نیز بهتر است. بر اساس گزارش رسمی شرکت برق قطر، این کشور از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ تولید برق خود را دو برابر افزایش داد و چندین پروژه تولید برق نیز در دست دارد. این کشور همچنین می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰، تولید برق از منابع فسیلی را متوقف کند.