ایران طی یک سال گذشته به رغم افزایش چشمگیر تولید برق، مجبور به کاهش صادرات و افزایش واردات برق شده و جالب اینکه هم‌اکنون تولید و مصرف برق در ایران به نقطه سر به سر رسیده است.
این در حالی است که انتظار می‌رود با لغو تحریم‌ها، واحدهای صنعتی ایران که هم‌اکنون با ظرفیت نصف و نیمه فعالیت می‌کنند، دوباره رونق بگیرند و مصرف برق در این بخش افزایش چشمگیری داشته باشد.
خبرگزاری مهر دوشنبه، ۲۶ مرداد، بر اساس گفته‌های مدیرعامل شرکت توزیع برق استان تهران گزارش داد که «در تابستان سال جاری تولید و مصرف برق به نقطه سر به سر رسیده است».
بر اساس این گزارش، پیش‌بینی‌ها از افزایش ۱۸ تا ۲۰ درصدی مصرف برق صنایع کشور در دوران پسا تحریم حکایت دارد.
بر اساس گزارش رسمی وزارت نیرو، کل مصرف انرژی برقی کشور در سال گذشته حدود ۲۱۹ میلیارد کیلو وات ساعت بوده که سهم بخش صنعتی حدود ۷۵ میلیارد کیلو وات ساعت شده است، به عبارتی نزدیک به ۳۵ درصد برق کشور در بخش صنعتی مصرف می‌شود. این در حالی است که مصرف برق در این بخش در سال گذشته نسبت به سال ۹۲ حدود ۴ میلیارد کیلووات ساعت افزایش یافته و بعد از بخش خانگی بیشترین رشد مصرف را داشته است. هم اکنون ۲۰۶ هزار مشترک صنعتی برق در ایران وجود دارد.
با نگاهی به آمارهای وزارت نیرو، تولید برق طی یک دهه گذشته دو برابر شده است، حتی در سال گذشته ظرفیت تولید برق ۲۷۰۰ مگاوات (وات، واحد اندازه‌گیری توان و وات‌ساعت واحد انرژی است) افزایش یافت و برای سال جاری نیز افزایش ۲۵۰۰ مگاواتی برق‌پیش بینی شده است تا کل ظرفیت نصب‌شده نیروگاهی به ۷۵ هزار مگاوات برسد.
با این حال، صادرات برق ایران نسبت به دوران قبل از تحریم‌ها حدود بخ کمتر از نصف کاهش یافته و به رقم ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون کیلو وات ساعت رسید. این رقم ابتدای سال جاری تا هفته گذشته نیز دوباره کاهشی ۱۴ درصدی را تجربه کرد.
در حوزه برق، ظاهراً با شتابی که در رشد مصرف وجود دارد، افزایش تولید جوابده نیازهای داخلی نخواهد بود، خصوصاً اینکه دو صنعت عمده کشور، یعنی بخش پالایشگاهی و خودروسازی هنوز هم با ظرفیت ۷۰ درصدی کار می‌کنند و ایران می‌خواهد به محض برداشته شدن تحریم‌ها، با ظرفیت کامل از واحدهای خود بهره‌برداری کند. از طرفی ایران می‌خواهد تا ۵ سال آینده ظرفیت تولید پتروشیمی و خودروسازی خود را ۲۰۰ درصد افزایش دهد. با این اوصاف، عملاً ایران همانطور که خبرگزاری مهر تیتر زده داده است با «بحران برق» مواجه خواهد شد.
اما ایران راه‌حل دیگری نیز دارد، بهینه‌سازی نیروگاه‌ها و کاهش تلفات انرژی برقی در مسیرانتقال.
بیش از ۸۲ درصد برق ایران در نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شود. بازدهی این نیروگاه‌ها بنا به گزارش وزارت نیرو، به‌طور متوسط ۳۷ درصد است که رقم بسیار نازلی است. طی سال‌های گذشته ایران تلاش کرده است که نیروگاه‌های گازی و بخاری خود با بازدهی ۳۰ درصدی و سهمی ۵۷ درصدی در کل تولید برق کشور، به نیروگاه‌های چرخه ترکیبی تبدیل کند تا بازدهی آنها به حدود ۴۵ درصد برسد، اما تاکنون تنها موفق شده است سهم نیروگاه‌های چرخه ترکیبی در تولید برق کشور را به ۲۵ درصد برساند.
ایران می‌تواند با جذب سرمایه و تکنولوژی خارجی بازدهی نیروگاه‌های برقی خود را افزایش دهد. از طرفی به خاطر کهنگی و فرسودگی تجهیزات، ۱۴ تا ۱۸ درصد از برق تولیدی کشور در فرآیند نقل و انتقال به هدر می‌رود که رقم بسیار بالایی است. ایران می‌تواند وضعیت شبکه‌های برق خود را بهبود بخشد تا از اتلاف سالانه ۳۰ تا ۴۰ میلیارد کیلووات ساعت انرژی برقی جلوگیری کند.
