آمارهای رسمی و اظهارات مقامهای ایرانی حاکی است که حاشیه سود شرکتهای پتروشیمی ایران حدود ۲۵ درصد است، میزانی که با قیمتگذاریهای جدید خوراک پتروشیمیها به ۳۰ درصد هم میرسد.
خانم مرضیه شاهدایی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران روز چهارشنبه اعلام کرد که قیمتگذاری خوراک با حاشیه سود ٢٥ تا ٣٠ درصدی به غیر از خوراکهای مایع در نظرگرفته شده است، به نحوی که شرکتها با ضرر مواجه نشوند.
آمارهای رسمی نیز نشان میدهد که سود خالص شرکتهای پتروشیمی که خوراک مایع مانند میعانات و مایعات گازی استفاده میکنند بسیار پایین و بعضا زیانده هستند، اما در مجموع بر اساس آمارهای رسمی وزارت نفت ایران، حاشیه سود شرکتهای پتروشیمی در سال گذشته خورشیدی دقیقا ۲۴ درصد بود. در این میان هزینه خوراک پتروشیمیها کمی بیش از ۲۵۳ هزار میلیارد ریال (حدود ۸.۲ میلیارد دلار) بوده که تقریبا برابر ۴۴ درصد از کل درآمدهای پتروشیمیهای ایران بوده است. مالیات بر درآمد شرکتهای پتروشیمی نیز حدود ۶ دهم درصد کل درآمدهای آنها بوده که رقم بسیار پایینی است.
درآمد خالص پتروشیمیهای ایران نیز در سال گذشته به بالای ۴.۵ میلیارد دلار رسید.
بزرگی بازار پتروشیمی جهان هم اکنون از بازار نفت خام پیشی گرفته است و به بالای سه تریلیون دلار در سال بالغ میشود. در این میان، بر اساس آمارهای سالانه شرکت ملی پتروشیمی، ایران در سال گذشته خورشیدی ۴۶.۴ میلیون تن محصولات پتروشیمی تولید کرده که نزدیک ۱۶ میلیون تن آن به ارزش ۹.۶ میلیارد دلار صادر شده است.
البته ظرفیت تولید پتروشیمی ایران هم اکنون بالای ۶۲ میلیون تن در سال است، اما هنوز مشکلات نفتی، بازار و کمبود خوراک باعث میشود که ایران با ظرفیت کمتری از مجتمعهای پتروشیمی بهره برداری کند. بنا به گزارش سالانه شرکت ملی پتروشیمی، تنها کمبود خوراک سهمی ۴۴ درصدی در عدم استفاده از ظرفیت کامل پتروشیمیها دارد.
آمارهای ۹ ماهه سال جاری نیز نشان میدهد که کل تولید پتروشیمی ایران با افزایشی ۹ درصدی به ۳۷.۶ میلیون تن رسیده که بیش از ۱۵ میلیون تن آن به ارزش ۶.۵ میلیارد دلار صادر شده است. صادرات پتروشیمی ایران در این دوره زمانی نسبت به دور مشابه سال گذشته حدود یک میلیون تن افزایش نشان میدهد.
آمارهای رسمی نشان میدهد که در ۹ ماهه اول سال جاری خورشیدی تنها ۲۲ پتروشیمی ایران با ظرفیت بالای ۸۰ درصد فعالیت کرده و ۱۰ شرکت پتروشیمی با ظرفیت پایین تر از ۵۰ درصد فعال بودهاند. هماکنون ۵۳ مجتمع و شرکت پتروشیمی در کشور وجود دارد.
ایران در نظر دارد با تکمیل طرحهای جدید پتروشیمی به ارزش ۲۰ میلیارد دلار ظرفیت تولید خود را تا ۵ سال آینده دو برابر افزایش دهد و با تعریف پروژههای جدید به ارزش ۳۵ میلیارد دلار، ظرفیت تولید پتروشیمی خود را به ۱۵۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۵ برساند.
در مقایسه با طرحهای نفت و گاز که با حساسیت تحریمهای آمریکا مواجه است و ریسک پروژهها نیز بیشتر است، به نظر میرسد که پروژههای پتروشیمی ایران بهخاطر حاشیه سود بالا و قیمت سوخت و خوراک و مالیات پایین، با اقبال بیشتری از طرف شرکتهای خارجی برای سرمایهگذاری مواجه شود.
طی سال جاری و با برچیده شدن تحریمها نماینده شرکتهای مطرح پتروشیمی مانند توتال فرانسه، لینده آلمان، باسف آلمان، میتسویی ژاپن، سرکوبه اسپانیا، سوجیتز ژاپن، هیوسانگ کره جنوبی و شرکت انگلیسی-هلندی شل به ایران آمده و چندین تفاهمنامه امضا کردهاند.
هنوز معلوم نیست که با رویکرد رئیس جمهور جدید آمریکا و احتمال افزایش تحریمها، ایران تا چه حد موفق به عقد قرارداد با این شرکتهای غول جهانی شود، اما حداقل فضای ایجاد شده در حوزه پروژههای نفت و گاز نشان میدهد که شرکتها فعلا منتظر هستند تا ببیند سیاست دونالد ترامپ و تهدیدهای وی علیه ایران تا کجا پیش خواهد رفت.