«ایران برای پاسخ به اوباما وقت می‌خرد»

خبرگزاری رویترز در یاداشتی به قلم ادموند بلر، گزارشگر این خبرگزاری در تهران، به دشواری‌ها و ویژگی‌های تصمیم‌گیری در نظام سیاسی ایران پرداخته است.

وی می گوید که «ایران برای برقراری مناسبات با دولت جدید آمریکا، با اعلام شروطی دشوار قصد دارد زمان بخرد تا بتواند در نظام پیچیده تصمیم‌گیری در جمهوری اسلامی به موضعی روشن دست یابد.»

گزارشگر رویترز با اشاره به نزدیک بودن انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران و احتمال پیروزی میانه‌روها می نویسد این عامل ممکن است به بلاتکلیفی رهبران ایران در واکنش به آمریکا بیافزاید.

رویترز از قول تحلیلگران می‌نویسد: «در ایران تصمیم نهایی با رهبر جمهوری اسلامی است که سعی می‌کند تصمیم براساس توافق جناح‌های مختلف باشد؛ هر چند معیار اصلی آن حفظ چهارچوب نظام مذهبی و حکومت روحانیون ایران خواهد بود.»

گزارشگر رویترز از قول علی انصاری تحلیلگر امور ایران و استاد دانشگاه سنت اندروز در اسکاتلند می‌نویسد: «رهبران ایران به نوعی غافلگیر شده‌اند؛ چراکه درمورد تغییر مناسبات با آمریکا در دراز مدت فکر می‌کردند و انتظار نداشتند که به این سرعت مجبور به تصمیم‌گیری شوند.»

به گفته این تحلیلگر باراک اوباما با پیش گرفتن برخوردی آشتی جویانه با ایران، در همان هفته نخست زمامداری خود، عملا ابتکار عمل را در دست گرفته است و شروط محمود احمدی نژاد - عذر خواهی آمریکا در مورد اقدامات ۶۰ ساله اخیر علیه منافع ایران – مانوری برای خریدن زمان است.

گزارشگر رویترز می‌افزاید یکی دیگر از نگرانی‌های ایران برای کاستن از خصومت با آمریکا حضور نیروهای این کشور در عراق و افغانستان و هراس ایران از احتمال اقدام نظامی آمریکا علیه آن کشور است.

به نوشته ادموند بلیر بعید است شروط ایران عملی شود؛ زیرا دولت جدید آمریکا ضمن در نظر داشتن طرح خروج بخشی از نظامیان خود از عراق قصد دارد به نیروهای خود در افغانستان بیافزاید؛ در مورد دخالت آمریکا در امور داخلی ایران نيز دولت بیل کلینتون باوجود اذعان به این موضوع حاضر به عذرخواهی در این مورد نشد.

تحلیلگر رویترز می افزاید با این همه تعیین این شروط ممکن است برای سیستم تصمیم‌گیری در جمهوری اسلامی ایران زمان لازم را برای تنظيم واکنش به آمریکا مهیا کند.

رویترز از قول حمید رضا جلایی‌پور استاد دانشگاه در تهران می‌نویسد در میان دولتمردان ایران دو دیدگاه وجود دارد و محمود احمدی‌نژاد درست در خط میان عملگرایان و تندروها است.

محمود احمدی‌نژاد با ارسال پیام تبریکی برای پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری به نوعی تمایل محتاطانه خود را نشان داد؛ هر چند این اقدام از سوی برخی حامیان محافظه‌کار وی مورد انتقاد قرار گرفت.

به نوشته گزارشگر رویترز احتمال مذاکره میان ایران و آمریکا در آستانه انتخابات ریاست‌‌جمهوری در ایران ممکن است به تقویت موقعیت محمود احمدی نژاد بیانجامد چون اکثریت مردم ایران از چند دهه انزوا به شدت خسته هستند.

ادموند بلیر سپس با اشاره به احتمال پیروزی میانه‌روها در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری ایران یادآوری می‌کند که در ۸ سال ریاست‌جمهوری محمد خاتمی مناسبات ایران با غرب کمی بهبود یافته بود. گزارشگر رویترز می‌افزاید بنابراین حضور خاتمی می‌تواند دو انتخاب در مقابل رای دهندگان ایرانی قرار دهد. محمود احمدی‌نژاد که دوران ریاست جمهوری وی شاهد تخریب مناسبات ایران با جامعه بین‌المللی بود و محمد خاتمی که در زمان دولت وی مناسبات با غرب رو به آرامش گذاشت.

گزارشگر رویترز خاطر نشان می‌کند که آقای خاتمی تاکنون در مورد واکنش به سیاست باراک اوباما سکوت کرده هر چند ماه گذشته او به رهبران عراق گفت: «نمی‌توان به آمریکا اعتماد کرد.»

گزارشگر رویترز می‌نویسد که دولت‌های غربی با این شیوه کار و تصمیم‌گیری درحکومت ایران آشنا هستند؛ یک دیپلمات غربی در تهران می‌گوید: «مذاکره با ایران همواره دو وجه دارد. یکی گفت‌وگوی غرب با آنهاست و دیگری گفت‌گوی خود آنها با یکدیگر.» به گفته این دیپلمات ریسک این روند در آن است که جناح سرسخت و تندرو در این مذاکرات در میان مقامات ایرانی پیروز شود.

گزارشگر رویترز در پايان می‌نويسد: «حرکت به سمت تجدید رابطه با آمریکا برای رهبران ایران انتخاب حساس و دشواری است. از یک سو گشایش رابطه ممکن است به کاهش انزوا و تخفیف مجازات‌های اقتصادی منجر شود که برخلاف ادعاهای رهبران ایران و به شهادت مدیران اجرایی تاثیری شدید و مخرب بر اقتصاد ایران داشته است. از سوی دیگر گشایش مناسبات با آمریکا ممکن است به باز شدن فضای اقتصادی ایران منجر شود که هم اکنون در چنگ ارگان‌های حکومتی است و در آن صورت ممکن است آنها کنترل انحصاری خود را از دست بدهند.»