لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۰۶:۴۵

فوزیه؛ از دربار ایران و مصر، تا جنگ اعراب و اسرائیل


فوزیه در کنار محمدرضا شاه و دخترشان شاهدخت شهرناز در ۱۹۴۲
فوزیه در کنار محمدرضا شاه و دخترشان شاهدخت شهرناز در ۱۹۴۲

کتابخانه دانشگاه آمریکایی قاهره نمایشگاهی با عنوان «شاهزاده فوزیه: تفاوت نگاه رسانه‌های غربی و محلی به زن مصری» برگزار کرده که تا ۳۱ اکتبر سال جاری ادامه دارد.

این نمایشگاه به مناسبت ششمین سالگرد درگذشت فوزیه برگزار شده است. او فرزند ملک فواد و خواهر ملک فاروق آخرین پادشاه مصر و نخستین همسر محمدرضا شاه پهلوی بود. مراسم ازدواج آخرین پادشاه ایران با فوزیه در زمان ولیعهدی‌اش در ۱۹۳۹ در قصر «عابدین» قاهره برگزار شد، و بسیاری از مطبوعات آن زمان مصر و اروپا، آن را مراسمی افسانه‌ای توصیف کردند. حاصل این ازدواج تنها یک دختر بود؛ شهناز پهلوی.

فوزیه طی ازدواج کوتاه‌مدت خود که در سال ۱۹۴۵ به طلاق انجامید، «جمعیت حمایت از زنان باردار و کودکان» را در ایران تأسیس کرد.

فوزیه (وسط) در جمع خواهرانش و در کنار برادرش ملک فاروق
فوزیه (وسط) در جمع خواهرانش و در کنار برادرش ملک فاروق

در نخستین جنگ اعراب و اسرائیل در ۱۹۴۸ فوزیه به عنوان پرستار داوطلب خدمت در پشت جبهه‌های جنگ شد. عکس‌هایی از این بخش از فعالیت‌های اجتماعی فوزیه، بیشترین سهم را در نمایشگاه دانشگاه آمریکایی قاهره به خود اختصاص داده است.

در این نمایشگاه همچنین عکس‌های تاکنون منتشر نشده‌ای از مراسم ازدواج فوزیه و ولیعهد وقت ایران به نمایش گذاشته شده است.

فوزیه در کنار محمدرضا شاه در دوم دی ماه ۱۳۲۰
فوزیه در کنار محمدرضا شاه در دوم دی ماه ۱۳۲۰

حنا امین، پژوهشگر مصری-آمریکایی و استاد دانشگاه در ماساچوست که در برگزاری این نمایشگاه همکاری داشته، به روزنامه الشرق الاوسط می‌گوید، وقتی در تابستان گذشته سرگرم پژوهش درباره حضور زنان مصر در رویدادهای سیاسی و اجتماعی قرن گذشته مصربود، تصویری از فوزیه را در جریان انقلاب ۱۹۱۹ علیه استعمار انگلیس دید که این تصویر باعث کنجکاوی‌اش درباره شخصیت فوزیه شد.

او می‌گوید: به دنبال همین کنجکاوی، من به آرشیو دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه آکسفورد سر زدم تا اسنادی را درباره زندگی و عملکرد فوزیه در ارتباط با فضای سیاسی و اجتماعی آن سال‌های مصرو جهان بیابم.

به گفته این پژوهشگر، نمایشگاه دانشگاه آمریکایی قاهره نشان می‌دهد چگونه فوزیه همواره در تلاش برای بهتر ساختن وضعیت اجتماعی زنان مصر بود، اما در رسانه‌های غرب تنها به عنوان یک شاهزاده زیبا شناخته می‌شد.

او می‌گوید کم نبودند در مطبوعات آن زمان اروپا که زیبایی فوزیه را به هدی لامار و ویویان لی، ستارگان آن زمان هالیوود تشبیه می‌کردند.

مراسم ازدواج شاه و فوزیه در ۲۴ اسفند ۱۳۱۷ در قصر عابدین قاهره
مراسم ازدواج شاه و فوزیه در ۲۴ اسفند ۱۳۱۷ در قصر عابدین قاهره

فوزیه در سال ۱۹۴۹ با اسماعیل شیرین، از افسران ارتش مصر، ازدواج کرد که حاصل این ازدواج یک دختر و یک پسر بود. او پس از آن تا آخر عمر خویش را در مصر سپری کرد و در ۲۰۱۳ در سن ۹۳ سالگی در اسکندریه درگذشت.

پیکر« فوزیه » در جوار همسرش در گورستان «سیده نفیسه» در قاهره به خاک سپرده شده است.

XS
SM
MD
LG