درگیریهای سنگین در بغداد به دنبال اعلام کنارهگیری مقتدی صدر، روحانی بانفوذ شیعه، از عرصه سیاست، شامگاه دوشنبه ادامه یافت و شمار قربانیان آن به حدود ۲۰ نفر رسید.
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت که با فرارسیدن شب، صدای رگبار مسلسل و انفجارهای پیاپی در منطقه سبز بغداد که مرکز اماکن دولتی و دیپلماتیک است، طنین افکند.
خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از یک منبع امنیتی گزارش داد که منطقه سبز بغداد با خمپاره هدف قرار گرفته شده است.
این خبرگزاری میگوید که دستکم هفت خمپاره به منطقه سبز اصابت کرده و هنوز مشخص نیست چه کسانی مسئول آن بودهاند.
مقتدی صدر روز دوشنبه هفتم شهریور با صدور بیانیهای اعلام کرد که به طور دائم از سیاست کنارهگیری خواهد کرد.
آقای صدر در توئیتی نوشت که برای همیشه از سیاست کنارهگیری میکند و دستور تعطیلی تمامی دفاتر حزب خود در سراسر کشور را صادر کرده است. این اولین بار نیست که او کنارهگیری خود از سیاست را اعلام میکند ولی کارشناسان معتقدند که تصمیم وی میتواند به افزایش تنش در عراق منجر شود.
بیانیه مقتدی صدر واکنشی به بازنشستگی آیتالله سید کاظم حائری بود که بسیاری از پیروان آقای صدر مقلد او هستند. آیتالله حائری روز یکشنبه اعلام کرد که از مرجعیت کنارهگیری میکند و از مقلدین خود خواست به جای مراجع شیعه عراقی در شهر نجف، از آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیروی کنند.
این تصمیم ضربه بزرگی به مقتدی صدر تلقی میشود. آقای صدر در بیانیه خود گفت کنارهگیری آیتالله کاظم حائری «به اراده او اتخاذ نشده است».
صدها نفر از هواداران این روحانی پر نفوذ شیعه به فاصله کوتاهی پس از اعلام کنارهگیری او به کاخ ریاستجمهوری در میدان جمهوری بغداد و دیگر اماکن دولتی یورش بردند.
این کاخ که ساختمان تشریفاتی حکومت و محل دیدار مقامات عراقی با رهبران کشورهای خارجی است، نخستین بار است که هدف حمله هواداران مقتدی صدر قرار میگیرد. آنها ۳۰ ژوئن امسال نیز با هدف پیشگیری از تشکیل دولت جدید توسط گروههای رقیب مقتدی صدر به ساختمان پارلمان عراق یورش بردند.
به فاصله کوتاهی پس از این رویداد با هدف جلوگیری از تشدید تنش و احتمال درگیری، ارتش عراق مقررات منع کامل رفتوآمد را از ساعت هفت شب به وقت محلی در شهر بغداد اعلام کرد.
هواداران مقتدی صدر با استفاده از طناب، موانع سیمانی بزرگ در مسیر حرکت به سوی کاخ دولتی را که در «منطقه سبز» شهر بغداد قرار دارد، برداشتند و با اشغال سالنهای بزرگ و مجلل کاخ دولتی در حمایت از وی شعار دادند.
ارتش عراق در بیانیه خود از معترضان خواست که به سرعت از «محدوده سبز» خارج شوند و برای جلوگیری از وقوع درگیری و خونریزی از خود خویشتنداری نشان دهند.
این بیانیه افزود: «نیروهای امنیتی بر مسئولیت خود برای حفاظت از نهادهای حکومتی، سفارتخانههای خارجی و اموال عمومی و خصوصی تاکید میکنند».
ساعاتی پس از انتشار این بیانیه، خبرگزاری فرانسه گزارش داد صدای تیراندازی در بغداد شنیده شد که ظاهرا از سوی مخالفان مقتدی صدر صورت گرفت که مورد حمایت ایران هستند.
از سوی دیگر، نیروهای پلیس برای متفرق کردن طرفداران آقای صدر به سوی آنها گاز اشکآور شلیک کردند.
بهدنبال رخدادهای روز دوشنبه، سفارت ایران در عراق از شهروندان ایرانی خواست که تا اطلاع ثانوی از سفر به شهرهای بغداد، کاظمین و سامرا خودداری کنند.
مدیر روابط عمومی شهر فرودگاهی امام نیز از لغو پروازها به مقصد بغداد خبر داده و گفته است: «فرودگاه بغداد شرایط خاصی پیدا کرده است و پروازها به مقصد این فرودگاه فعلا انجام نمیشود».
بر اساس آخرین گزارشها در این درگیریها تاکنون دستکم ۱۷ نفر کشته شدهاند.
واکنش آمریکا
در همین حال، جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا اعتراضات در بغداد را «ناراحتکننده» خواند و از عراقیها خواست که از خشونت پرهیز کنند.
او افزود: به نهادهای عراقی اجازه فعالیت داده نمیشود و این خود به ریسک افزایش خشونتها دامن میزند: «امنیت، ثبات و حق حاکمیت عراق نباید در معرض خطر قرار بگیرد».
آقای کربی از همه طرفهای درگیر خواست تا آرامش خود را حفظ کرده و از خشونت بپرهیزند و در پی راههای مسالمتآمیز باشند.
او همچنین گزارشها در مورد تخلیه سفارت آمریکا در منطقه سبز عراق را رد کرد.
ائتلاف سياسی به رهبری مقتدی صدر در انتخابات پارلمانی اکتبر گذشته بيشترين آرا را بهدست آورد ولی از کسب اکثريت برای تشکيل دولت باز ماند. گروه او چند ماه پيش پارلمان را ترک کرد و به دنبال تداوم بنبست بر سر تشکيل دولت جديد، هواداران وی به ساختمان پارلمان يورش برده و پس از تخليه ساختمان در اطراف آن تحصن کردند. مقتدی صدر خواستار انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودرس است.
به گفته کارشناسان، عامل اصلی عدم توافق در مورد تشکيل دولت جديد عراق اختلاف بين مقتدی صدر و رقبای شيعه او است که گروههای مورد حمايت ايران هستند. اين طولانیترين بحران سياسی عراق از زمان سرنگونی رژيم صدام حسين در سال ۲۰۰۳ است.