با سقوط یک فروند هواپیمای ای تی آر ۷۲ دوباره این سؤال مطرح شده که آیا این هواپیما امن است؟ سؤالی که یکبار دیگر پیش از خرید این هواپیماها توسط ایران‌ایر مطرح شده بود.
در حالت کلی می‌توان گفت هواپیمای ای تی آر ۷۲ از امن‌ترین هواپیماهای جهان در کلاس کوتاه‌برد است. تولید این هواپیما از سال ۱۹۸۸ آغاز شده و تا کنون شش سری از این مدل ساخته شده است.
مدل سقوط کرده هواپیمای آسمان از نوع ای تی آر ۷۲ سری ۲۱۲ است که در سال ۱۹۹۲ تولید شده است. این مدل از موتور PW127 شرکت پرت اند ویتنی استفاده می‌کند.
هواپیماهای ای تی آر هم کوچک هستند و هم موتور آنها ملخ‌دار است. این عامل سبب می‌شود برخی عنوان کنند این هواپیماها کارایی ندارند. اما بر خلاف تصوری که ظاهر این هواپیما ایجاد می‌کند، تکنولوژی این محصول بسیار پیچیده و بروز است. از طرفی امنیت این مدل بسیار بالاست و امکان نشستن روی زمین‌های خاکی یا روی آب برای این مدل در شرایط بحرانی وجود دارد.
سرعت این هواپیما نسبت به هواپیماهای بزرگتر مجهز به موتور توربو فن، چند صد کیلومتر کمتر است اما این سرعت کم برای مسیرهای کوتاه یک مزیت است چرا که مصرف سوخت این هواپیما بسیار کمتر از هواپیماهای بزرگتر است و به دلیل مصرف سوخت کم و هزینه عملیاتی بسیار کمتر، امکان پرواز این مدل به فرودگاهای کوچک و کم مسافر، صرفه اقتصادی پیدا می‌کند.
هواپیمای ای تی آر ۷۲ دارای دو موتور توربوپراپ است، و توسط شرکت هواپیماسازی فرانسوی-ایتالیایی تولید می‌شود. این هواپیماها معمولاً برای مسافت‌های زیر ۷۰۰ کیلومتر مناسب هستند. توربوپراپ نوعی موتور توربینی گازی است که در آن از گردش محور توربین برای گرداندن ملخ و ایجاد پیش‌رانش استفاده می‌شود.
هواپیماهای ای تی آر ۷۲ به دلیل نوع طراحی آن قدرت مانورپذیری بالایی دارد اما به شرط اینکه موتور این هواپیما سالم باشد.
طبق گزارش‌های منابع مختلف، هواپیمای سقوط کرده شرکت آسمان تا کنون چندین بار دچار نقص موتور شده است. سن این هواپیما ۲۵ سال گزارش شده است و با این سن این هواپیما باید پنج سال پیش بازنشسته می‌شد.
موتور سمت راست این هواپیما در سال ۹۲ نیز از کار افتاده بود، اما حجت‌الله فولاد، خلبانی که امروز هواپیمای سقوط کرده را هدایت می‌کرد، توانسته بود آن را بر زمین بنشاند.
کاپیتان «حجت‌الله فولاد» خلبان باتجربه پرواز آسمان، یک بار دیگر در پرواز یاسوج به تهران در سال ١٣٩٢، با از کار افتادن موتور شماره ٢ هواپیمای ATR72، در شرایط اضطراری قرار گرفته بود اما توانست هواپیما را به سلامت در فرودگاه یاسوج به زمین بنشاند. این بار آب و هوای کوه‌های دنا با او و بیش از ۶۰ سرنشین هواپیما، اما یار نبود.
هواپیمای ای تی آر ۷۲ در شرایط آب هوایی با یک موتور یا حتی بدون موتور هم می‌تواند در زمین‌های مسطح فرود امنی داشته باشد. اما در شرابط کوهستانی برای داشتن قدرت مانور نیاز به دو موتور سرحال با حداکثر توان است. شرایطی که طبق گزارش‌های منابع مختلف هواپیمای ای تی آر ۷۲ سقوط کرده شرکت آسمان پس از ۲۵ سال کار فاقد آن بوده است.
فرودگاه یاسوج یکی از سخت‌ترین فرودگاه‌های ایران برای خلبان‌ها از نظر فرود است. به این پارامتر وضعیت نامساعد آب و هوا و فرسودگی هواپیما و احتمال خرابی یک یا دو موتور را هم اضافه کنید .
در خطوط هوایی ایران بارها اشتباه در به پرواز درآوردن هواپیماها در شرایط بد جوی گزارش شده و یکی از معروف‌ترین آنها پرواز هواپیمای بویینگ ۷۲۷ ایران به سمت ارومیه بود.
پرواز شماره ۲۷۷ هواپیمایی ایران ایر به علت اوضاع نامساعد جوی و مه شدید ساعت ۱۹ و ۴۵ دقیقه ۱۹ دی ۱۳۸۹ در دشت نزدیک به روستای کلیساکندی ارومیه سقوط کرده بود.
یک سال قبل از سقوط این هواپیما، کارشناسان ایران ایر خواستار از رده خارج شدن این هواپیما به دلیل فرسودگی شده بودند اما نه تنها این مدل از رده خارج نشد بلکه در شرایط سخت آب و هوایی به پرواز در آمد و سقوط کرد.
حالا دوباره این حادثه با شرایط مشابه اما این بار برای ای تی آر ۷۲ تکرار شده است. جالب آنکه هم اکنون قدیمی‌ترین بوئینگ ۷۲۷ جهان در شرکت آسمان همچنان در حال فعالیت است.
شرکت ایران‌ایر به تازگی چندین فروند ای تی آر ۷۲ را تحویل گرفته اما با توجه به سقوط هواپیمای ای تی آر ۷۲ شرکت آسمان، چقدر این هواپیماها امن است.
هواپیمای سقوط کرده شرکت آسمانُ یعنی سری ۲۰۰ یک سری بسیار قدیمی از ای تی آر ۷۲ است که هم اکنون تعداد کمی از خطوط هوایی جهان از این سری تاریخ گذشته استفاده می‌کنند. هم اکنون شرکت‌های هوایی جهان از سری ۶۰۰ ای تی آر ۷۲ بهره می‌برند. شرکت ایران‌ایر هم در خریدهای تازه خود ۲۰ فروند از سری ۶۰۰ را خریداری کرده و تا کنون هشت فروند را تحویل گرفته است.
در سری ۶۰۰ موتورها از نظر توان بهبود عملکرد چشمگیری را شاهد بوده‌اند و با توجه به مجهز بودن هواپیما به جدیدترین سیستم ناوبری جهان، این هواپیما بسیار ایمن‌تر از گذشته هم شده است.
اما برای هواپیماهای ای تی آر تا کنون چه حوادثی رخ داده است؟
با وجود تعداد بالای ای تی آر ۷۲ این هواپیما یکی از کم‌حادثه‌ترین هواپیماهای جهان است. از اصلی‌ترین حوادثی که برای این هواپیما رخ داده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در سال ۱۹۹۴ یک فروند ای تی آر ۷۲ از نوع ۲۱۲ (مشابه سری سفوط کرده شرکت آسمان) شرکت آمریکن ایگل به دلیل یخ‌زدگی دچار سقوط شد و ۶۴ نفر کشته شدند.
در سال ۱۹۹۵ هم در تایپه مدل سری ۲۰۰ با دامنه کوه برخورد کرد.
در سال ۲۰۱۰ ای تی آر ۲۱۲ سقوط کرد و ۶۸ نفر از مسافران آن کشته شدند.
در سال ۲۰۱۲ مدل ۲۰۱ ای تی آر ۷۲ پس از برخواستن سقوط کرد و ۳۳ نفر از ۴۳ سرنشین آن کشته شدند.
در سال ۲۰۱۴ سری ۵۰۰ ای تی آر ۷۲ دچار سانحه شد و ۴۸ مسافر کشته و ۱۰ نفر سالم ماندند.
در سال ۲۰۱۵ هم پرواز شرکت ترانس آسیا دچار سانحه شد. مدل هواپیما سری ۶۰۰ بود و در این حادثه از ۵۸ سرنشین هواپیما، تنها ۱۵ نفر سالم ماندند.
