آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه ۱۵ اسفند به نقل از مقام‌های اوکراینی گزارش داد که مدیریت نیروگاه اتمی زاپوریژیا اکنون تحت امر فرمانده نیروهای روسیه است.
این نیروگاه که بزرگ‌ترین تاسیسات اتمی اروپا به شمار می‌رود روز جمعه به تصرف کامل ارتش روسیه درآمد. ارتش روسیه پیشتر نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل را تصرف کرده بود.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با استناد به گزارش‌های مقام‌های اوکراینی افزود هر گونه اقدام مدیریت نیروگاه زاپوریژیا، از جمله اقدامات مربوط به عملیات فنی شش واحد رآکتور، نیازمند تایید اولیه از سوی فرمانده روس است.
بر اساس گزارش آژانس و به نقل از مقام‌های اوکراینی، نیروهای مستقر ارتش روسیه در نیروگاه زاپوریژیا، برخی از شبکه‌های تلفن همراه و اینترنت را قطع کرده‌اند تا امکان دستیابی به اطلاعات موثق از طریق کانال‌های معمول ناممکن شود.
آژانس با ابراز نگرانی از قطع دسترسی به اپراتورها تاکید کرده است که مواد رادیواکتیو در صورت عدم تامین ایمنی و مدیریت صحیح می‌تواند آثار زیان‌بار جدی برای مردم به همراه داشته باشد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، با ابراز «نگرانی عمیق» از این وضعیت تصریح کرد: وضعیت موجود در تضاد با پادمان‌های امنیتی و ایمنی آژانس است: بر اساس قوانین آژانس، کارکنان عملیاتی نیروگاه‌های هسته‌ای باید به‌صورت کامل قادر به انجام وظایف امنیتی و ایمنی باشند و توان تصمیم‌گیری آزاد و بدون فشار خارجی برای کار را داشته باشند.
به‌گفته وی، نکته نگران‌کننده دیگر این‌که دولت اوکراین اعلام کرده که نظامیان روسیه شبکه ارتباطات کارکنان نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا با خارج را محدود کرده‌اند و امکان تماس آزاد برای دریافت اطلاعات مطمئن از کارکنان نیروگاه وجود ندارد.
مدیر کل آژانس می‌گوید مذاکره‌کننده هسته‌ای اوکراین نیز روز یکشنبه در تماس با آژانس تایید کرد که برای ارتباط با کارکنان نیروگاه هسته‌ای با مشکلات متعددی مواجه شده‌اند.
آقای گروسی گفت: بعد از کمتر از ۲۴ ساعت برقراری مجدد ارتباط مقامات اوکراین با کادر نیروگاه، روز یکشنبه دوباره کانال‌های تماس تلفنی، ای‌میل‌ها و دورنگار بسته شده و تنها ارتباط بسیار ضعیفی از طریق تماس با تلفن همراه موجود است.
او افزود: این موضوع نیز برخلاف پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که می‌گوید باید ارتباطات مطمئن با کارکنان نیروگاه‌ها و خارج وجود داشته باشد.
مدیرکل آژانس گفت بر اساس آخرین اطلاعات دریافتی از کارکنان نیروگاه، سطح تشعشعات هسته‌ای نیروگاه در وضعیت عادی است: از شش راکتور، راکتور شماره یک باید تا نیمه ابتدایی امسال تعمیر شود، راکتور دوم و چهارم با ظرفیت کامل فعال هستند و دو راکتور دیگر خاموش و یکی نیز در حال سرد شدن برای توقف فعالیت است.
آقای گروسی اظهار داشت: کادر نیروگاه سه‌شیفته در حال فعالیت هستند، اما مشکل تامین غذا دارند که تاثیر منفی بر روحیه آن‌ها می‌گذارد.
او گفت در صورت اجازه روسیه، آماده سفر به چرنوبیل برای بازدید از این نیروگاه هسته‌ای است.
نیروهای روسیه ۲۴ فوریه و در اولین روز حمله به اوکراین، این نیروگاه را تحت کنترل گرفتند. هم‌اکنون ۲۰۰ کارمند اوکراینی نیروگاه در این مکان حضور دارند.
انفجار در این نیروگاه در سال ۱۹۸۶، زمانی که اوکراین بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود، به یک فاجعه تمام‌عیار منجر شد. این نیروگاه همراه با مناطق اطراف آن از زمان فاجعه هسته‌ای خالی از سکنه است.
شورای حکام آژانس بین‌المللی اتمی با اظهار تاسف و محکومیت تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، خواهان بازگرداندن کنترل نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل به اوکراین شده است.
آقای گروسی همچنین به تشعشعات بیش از حد هسته‌ای با درجه سه، در شهر بندری ماریوپول در جنوب‌شرق اوکراین اشاره کرده و گفته است تمام ارتباطات با این شهر قطع شده و چنین میزانی از تشعشعات برای سلامتی انسان‌ها به شدت زیان است.
