لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
شنبه ۳ آذر ۱۴۰۳ تهران ۰۲:۱۴

اسرائیل و عربستان «برابر ایران»؛ معمای امروز منطقه چگونه است


روزنامه ایندیپندنت در گزارشی از رخدادهای خاورمیانه نوشته که عربستان سعودی آماده است قضیه فلسطین را رها کرده و به خاطر ضدیت با ایران، همپیمان اسرائیل شود.

این روزنامه بریتانیایی گزارش خود را پنجشنبه نهم آذر، و چند روز پس از تحولات اخیر میان اسرائیل و عربستان سعودی، منتشر کرد.

ایندیپندنت از جمله به سخنان اخیر یعکوو نگل مشاور پیشین امنیت ملی اسرائیل اشاره کرده که گفته بود، عربستان برای قضیه فلسطین «پشیزی ارزش قائل نیست».

یعکوو نگل به روزنامه تلگراف، رسانه دیگر بریتانیایی، گفته بود که «عربستان حاضر است هر نوع معامله‌ای را برای نزاع اسرائیلی- فلسطینی بپذیرد؛ برایش تفاوت نمی‌کند راهکار چه باشد؛ تنها می‌خواهد بگوید توافقی به دست آمده تا گام بعدی را بردارد».

ایندیپندنت نیز یادآور شده است که در ماه‌های گذشته به هر میزان که مناسبات ریاض و تهران وخیم‌تر شده است، روابط عربستان سعودی و اسرائیل گرم‌تر شده است.

دولت ترامپ از آغاز روی کار آمدن خود جرد کوشنر مشاور ارشد و داماد خود را بارها راهی منطقه کرده تا برای نزاع یکصد ساله اسرائیلی- فلسطینی راه حلی یافته و «توافق قرن» امضا شود.

ایندیپندنت نوشته است که همزمان با تلاش‌های آمریکا برای متحد کردن عربستان و سایر امیرنشین‌های خلیج فارس با اسرائیل علیه ایران، بسیاری از کشورهای منطقه تا زمانی که قضیه فلسطین پیشرفت نکند، در نزدیک شدن به اسرائیل تردید دارند و از آن فاصله گرفته اند.

گزارش ایندیپندنت در حالی است که رسانه‌های عربی ماه گذشته خبر دادند که پادشاه و ولیعهد سعودی محمود عباس را احضار کرده و به او گفتند، یا طرح دولت ترامپ را برای صلح با اسرائیل بپذیرد یا استعفا کند.

عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی در حاشیه اجلاس ماه گذشته وزیران خارجه اتحادیه عرب در قاهره در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی بی‌سی مصر، مناسبات محرمانه کشورش با اسرائیل را تکذیب کرد.

به گفته الجبیر، تنها سخن از «ابتکار صلح عربی» است که ولیعهد وقت عربستان دو دهه پیش مبتکر آن بوده است؛ طرحی که از سوی اتحادیه عرب به اسرائیل پیشنهاد شده تا در ازای پایان اشغال سرزمین‌های فلسطینی، همه کشورهای عربی و حتی کشورهای مسلمان غیر عرب نیز موجودیت اسرائیل را به رسمیت شناخته و با آن مناسبات عادی داشته باشند.

همسویی اسرائیل و عربستان با وجود ادامه رکود در روند سیاسی اسرائیلی- فلسطینی، از زمانی مورد توجه بیشتر قرار گرفت که وبسایت سعودی ایلاف دو هفته پیش برای نخستین بار با گادی آیزنکوت رییس ستاد ارتش اسرائیل مصاحبه کرد؛ گفت‌وگویی که در آن ژنرال آیزنکوت از آمادگی اسرائیل برای «همکاری اطلاعاتی» با سعودی در زمینه «نگرانی مشترک از ایران» سخن گفت.

سه روز پس از آن نیز یووال اشتاینیتز دولتمرد اسرائیلی گفت کشورش با عربستان و کشورهای عرب و اسلامی بسیاری ارتباط پشت پرده داشته اما به خواسته این کشورهای عرب مناسبات را تا حال مسکوت گذاشته است.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز هفته گذشته گفت مناسبات کشورش با دولت‌های عرب مستحکم‌تر می‌شود زیرا «هر دو در یک جبهه واحد در برابر اسلام رادیکال قرار گرفته‌اند».

نتانیاهو در یادبود داوید بن گوریون، اولین نخست وزیر اسرائیل گفت، زمانی که این مناسبات به پختگی لازم برسد، «گسترش دایره صلح را نیز امکان‌پذیر می‌کند»؛ وی اما بر شرط‌هایش برای صلح با فلسطینیان نیز پافشاری کرد.

در این میان، روزنامه اسرائیلی هاآرتص پنجشنبه نهم آذر نوشته است، آشکار کردن مناسبات پشت پرده با عربستان، «خودزنی» اسرائیل است.

خانم میخال یائاری یک کارشناس اسرائیلی در امور عربستان به هاآرتص گفته است، در حالی که ولیعهد هیجان زده سعودی عملا امور عربستان را در دست خود گرفته و به انگیزه «مبارزه با فساد» گام‌های خطیری مانند بازداشت مهم‌ترین شاهزاده‌های سعودی برداشته است، افشای روابط اسرائیل و سعودی، مانند آن است که اسرائیل «به پای خود گلوله بزند».

اما بازتاب سال‌ها موضع گیری نتانیاهو و مقامات اسرائیلی را در مورد ماهیت سیاست‌های حاکمیت ایران، می‌توان به تازگی با روشنی بیشتری در اظهارات سران عربستان دید؛ جامعه جهانی با این موضع‌گیری نتانیاهو از دیرباز آشنا بوده که او حاکمیت ایران و سیاست‌های تهران را با هیتلر قابل قیاس دانسته و توافق اتمی ایران و قدرت‌های جهانی را نیز به توافق مونیخ در سال ۱۹۳۸ میان کشورهای اروپایی با هیتلر تشبیه می‌کرد.

در هفته‌ای که نتانیاهو بر تحکیم «مناسبات پرثمر اسرائیل و کشورهای مهم عربی» تاکید کرد، در دیگر سوی صحنه، امیر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در مصاحبه با نیویورک تایمز آیت الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران را «هیتلر زمانه» نامید و استدلال کرد که اروپا با هیتلر سازش کرد و نتیجه آن را دید اما سعودی «دچار این خطا نمی‌شود».

توماس فریدمن روزنامه‌نگار آمریکایی و برنده جایزه پولیتزر که با امیر محمد بن سلمان مصاحبه کرد و سخنان او را در مقایسه آیت الله علی خامنه‌ای با آدولف هیتلر منتشر کرد، خود این روزها گفته است که سرمایه‌گذاران باید از احتمال بروز جنگ میان اسرائیل و ایران نگران باشند.

توماس فریدمن سه‌شنبه ۲۸ نوامبر در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌بی‌سی، ابراز «اطمینان» کرد که زیردریایی‌های اسرائیل با موشک‌های آماده بر روی آن، در خلیج فارس حضور دارند؛ ادعایی که اسرائیل هنوز به آن واکنش نشان نداده است.

فریدمن با تاکید بر «ائتلاف تاکتیکی» عربستان با اسرائیل در زمینه هراس از ایران، افزوده است، هر کس که فکر کند جنگ بعدی منطقه تنها میان اسرائیل با ایران است یا به ارتفاعات جولان و جنوب لبنان محدود خواهد بود، «خود را دست انداخته است» زیرا این جنگ به خلیج فارس نیز کشیده خواهد شد و این آبراه مهم برای عبور نفت را با خطر روبه‌رو خواهد کرد.

XS
SM
MD
LG