یک روز پس از گفت‌وگوی وزرای خارجه ایران و حکومت طالبان درباره موضوع آب در مناطق مرزی دو کشور، مقامات ایران از جمله ابراهیم رئیسی درباره عدم پایبندی به قرارداد حقابه هیرمند به افغانستان هشدار دادند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، روز پنجشنبه، ۲۸ اردیبهشت، در سفر به سیستان و بلوچستان خطاب به «حاکمان افغانستان» گفت: «موضوع آب هیرمند و حقابه ایران را جدی بدانند.»
او در ادامه به آنها «اخطار» داد که «حق مردم سیستان و بلوچستان را سریع‌تر بدهند.»
آقای رئیسی در ادامه گفت که با توجه به زمان‌بر بودن انتقال آب از دریای عمان، حقابه ایران از هیرمند را «نمی‌شود مشمول زمان کرد».
در همین حال حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، نیز گفت: «درخواست روشن ما از طرف افغانستانی این است که تا فرصت هست دریچه‌های سد کجکی را باز کنند تا هم مردم افغانستان و هم مردم ایران سیراب شوند.»
این هشدارها یک روز پس از گفت‌وگوی تلفنی امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه حکومت طالبان، با آقای امیرعبداللهیان درباره چند موضوع از جمله انتقال آب رود هیرمند داده می‌شود.
وزیر خارجه ایران درباره ادعای اخیر طرف افغانستانی درباره کافی نبودن آب سد گفت: «طبق عهدنامه ۱۳۵۱ یک تیم مشترک فنی باید این کار را مشخص کند. اسامی را دادیم تا تیم فنی ما از سد کجکی بازدید کند و بر مبنای آن، قضاوت شود که آب در سد موجود است یا خیر.»
در این باره رئیس جمهوری ایران نیز اعلام کرد: «حاکمان افغانستان باید اجازه دهند کارشناسان ما مراجعه و صحت و سقم ماجرا را بررسی کنند، اگر کارشناسان ما کمبود آب را تأیید کنند، حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما به هیچ عنوان تضییع شود.»
بر اساس قرارداد سال ۱۳۵۱، افغانستان سالانه باید ۸۵۰ میلیون متر مکعب از آب رود هیرمند را به ایران بدهد، اما عدم تعهد افغانستان به این قرارداد در دهه‌ها و به‌ویژه سال‌های گذشته به یکی از چالش‌های جدی بین دو کشور تبدیل شده است.
در آخرین اظهارنظرهای رسمی، مقامات طالبان مدعی شده‌اند که به دلیل کم بودن مقدار آب در صورت باز شدن سد نیز آب به ایران نخواهد رسید.
اما واکنش تند جمهوری اسلامی ایران به افغانستان درباره حقابه رودخانه هیرمند تنها دو روز پس از آن صورت می‌گیرد که علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو، ادعا کرد که دولت ایران جلسه‌ای با حکومت طالبان داشته و این گروه در این زمینه تعهد داده است.
در همین روز، حسن کاظمی قمی، نماینده رئیس‌جمهور ایران در امور افغانستان و سرپرست سفارت ایران در کابل، گفت که دولت طالبان از روز آغاز به کار خود همواره «تعهد» خود به معاهده آب هیرمند را تکرار و بر آن تأکید کرده، اما در عمل «فقط چهار درصد از حقابه ایران از هیرمند وارد کشور شده است.»
سیستان و بلوچستان یکی از محروم‌ترین استان‌های ایران است و یکی از چالش‌های جدی مردم آن همواره کمبود آب بوده است، چالشی که در ۴۳ سال گذشته هنوز راه حلی برای آن یافت نشده است.
در همین زمینه اسماعیل حسین‌زهی، نماینده خاش در مجلس شورای اسلامی، ۲۳ فروردین امسال هشدار داد که منابع آبی سیستان و بلوچستان تنها پاسخ‌گوی «نیاز پنج تا شش ماه آینده» این استان است و افزوده بود حتی «برای آب‌رسانی سیار هم آب نداریم».
