مقامهای اطلاعاتی آمریکا هشدار دادند که مسکو با کمک ایران در حال ساخت مجتمع تولید پهپاد در جمهوری تاتارستان روسیه است که پس از تکمیل، میتواند بر جنگ اوکراین «تاثیر چشمگیری» داشته باشد.
شبکه تلویزیونی «سیانان» روز سهشنبه سوم مرداد از قول مقامهای آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا در جریان نشست آنها با گروه کوچکی از خبرنگاران در روز جمعه، گزارش داد که مجتمع ساخت پهپاد در خاک روسیه در حال تکمیل است و این تاسیسات میتواند بیشتر از شمار پهپادهای ایرانی تحویل دادهشده به روسیه، پهپاد تولید کند.
این مقامها در ادامه تصریح کردند که متجمع یاد شده احتمالا تا ابتدای سال آینده میلادی راهاندازی شود.
جان کربی، هماهنگکنندۀ ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، روز ۱۹ خرداد اعلام کرده بود که مسکو در حال آماده شدن برای تأسیس کارخانه تولید پهپاد در خاک خود با کمک ایران است.
او همچنین گفت روسیه تا ماه مه «صدها پهپاد انتحاری و همچنین تجهیزات تولید پهپاد» را از ایران دریافت کرده بود.
همزمان تصاویری در اختیار رسانهها، از جمله رادیوفردا قرار گرفته، که به گفتۀ این مقام ارشد کاخ سفید، مسیر انتقال پهپادهای ایرانی از بندر امیرآباد در ایران را به بندر «مخاچ قلعه» در روسیه نشان میدهد.
تصاویر ماهوارهای همچنین از ساخت کارخانه پهپادسازی در منطقه آزاد تجاری آلابوگا در جمهوری تاتارستان روسیه، در ۶۰۰ مایلی مسکو، خبر میدهد.
سیانان از قول تحلیلگران مینویسد ایران در حال انتقال تجهیزات به روسیه برای کمک به ساخت این مجتمع است.
تحلیلگران امنیتی و اطلاعاتی به این شبکه آمریکایی گفتهاند که ایران تاکنون ۴۰۰ پهپاد انتحاری شاهد ۱۳۱، ۱۳۶ و مهاجر به روسیه تحویل داده و ارتش این کشور از همه آنها استفاده کرده است.
با اینحال، گزارش دیگر منابع حاکی است که شمار پهپادهای تحویلی ایران به روسیه بسیار بیشتر از این رقم است و وزارت دفاع اوکراین میگوید بیش از ۶۰۰ پهپاد ساخت ایران را ساقط کرده است.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، ۳۰ تیرماه بهرغم شواهد گستردهای که توسط اوکراین و کشورهای غربی ارائه شده است، مدعی شد که اتهام صادرات پهپادهای ایرانی به روسیه به منظور بهکارگیری آنها علیه اوکراین، بیاساس است.
اظهارات او در حالی است که ایران برای ماهها ارسال پهپاد به روسیه برای هدف قرار دادن غیرنظامیان و زیرساختهای غیرنظامی اوکراین را تکذیب میکرد، اما سرانجام با ارائه شواهد و مدارک معتبر از سوی نهادهای غربی، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، آبان پارسال این موضوع را تأیید کرد، اما مدعی شد که پهپادها قبل از جنگ اوکراین و در شمار محدود تحویل روسیه شده است.
اوکراین با رد این موضوع، جمهوری اسلامی را به «دروغگویی» متهم کرده است.
یک مقام آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا گفته است که روسیه از پهپادهای ایرانی اساسا در هدف قرار دادن زیرساختهای غیرنظامی و سامانههای دفاع هوایی اوکراین استفاده میکند.
سیانان مینویسد ایران از طریق دریای خزر و با خاموش کردن سیستم ردیابی نفتکشها تسلیحات نظامی را به روسیه منتقل میکند.
بر اساس این گزارش، مقامات امنیتی آمریکا چندین پهپاد ساقط شده در اوکراین را در جریان نشست روز جمعه با برخی خبرنگاران محدود نمایش داده و گفتهاند: «شواهد انکارناپذیری» وجود دارد که این پهپادها ساخت ایران هستند.
به گفته آنها، این پهپادها مشابه نمونههایی است که نیروهای نیابتی ایران در عراق استفاده میکنند و تنها نوشته روی پهپادها با خط سیریلیک روسیه است.
آنها به خبرنگاران گفتهاند که اجازه میدهند شخصاً هواپیماهای بدون سرنشین را از نزدیک ملاحظه کنند، زیرا میخواهند به سیاستگذاران و افکار عمومی «شواهد غیرقابل انکار» مبنی بر اینکه پهپادهای ساخت ایران توسط روسیه در اوکراین استفاده میشود، ارائه کنند.
ایالات متحده همچنین میخواهد آگاهی شرکتهای بینالمللی برای نظارت بهتر بر زنجیره تامین قطعات پهپاد توسط جمهوری اسلامی از بازارهای خارجی را افزایش دهد.
سیانان دیماه پارسال با انتشار گزارشی، از کشف ۴۰ قطعه ساخت شرکتهای آمریکایی در یک پهپاد ایرانی سرنگونشده توسط اوکراین خبر داده بود.
در گزارش این رسانه آمریکایی گفته میشود که بر اساس ارزیابی اطلاعاتی اوکراین، از ۵۲ قطعه خارجی استفاده شده در پهپاد انتحاری شاهد-۱۳۶ ایران، ۴۰ قطعه توسط ۱۳ شرکت مختلف آمریکایی ساخته شده و ۱۲ قطعه نیز ساخت شرکتهایی از سوئیس، کانادا، ژاپن، تایوان و چین است.