رئیس کل بانک مرکزی ایران می‌گوید با توجه به برآورد ارز خالص صادراتی با محاسبه هزینه‌های مبادلاتی ناشی از تحریم و متداول بودن تسویه ریالی صادرات در نیمه نخست پارسال، تاکنون ۶۰ درصد ارز ناشی از صادرات به چرخه اقتصاد کشور بازگشته است.
عبدالناصر همتی روز جمعه، ۲۷ اردیبهشت، در کانال اینستاگرامی خود نوشت: «پارسال ارز برگشتی بر اساس روش‌های ابلاغی بانک مرکزی یعنی فروش در سامانه نیما، عرضه در صرافی‌ها، واردات در مقابل صادرات خود، واگذاری ارز پروانه صادراتی و واگذاری به بانک مرکزی به رقم معادل ۱۸ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار رسید.»
به گفته رئیس کل بانک مرکزی، ارز صادرات فصل زمستان هنوز فرصت کافی برای برگشت دارد.
آقای همتی همچنین خبر داد که اسامی صادرکنندگانی که تاکنون ارزی را برنگردانده‌اند به مرجع قضایی اعلام شده است.
اخیرا بانک مرکزی لیست افراد و شرکت‌هایی که تاکنون ارز دولتی (دلار به نرخ ۴۲۰۰ تومان و ارزهای ارزان دیگر) و ارز نیمایی دریافت کرده‌اند را منتشر کرد.
بررسی ۱۵۷ هزار مورد ارز ارائه شده با نرخ دولتی و نیمایی به شرکت‌ها و افراد توسط رادیوفردا نشان می‌دهد که حدود ۳۰ میلیارد دلار کل ارز پرداختی بوده که ۲۹ میلیارد دلار آن با نرخ دولتی در بیش از ۱۰۷ هزار مورد به شرکت‌ها و اشخاص داده شده است.
در این میان، تنها «سازمان خيريه مكتب اميرالمومنين» موفق به دریافت دلار آمریکا به مبلغ هشت میلیون دلار با نرخ ۴۲۰۰ تومان شده و بقیه شرکت‌ها، ارزهای دیگری از یورو تا یوآن و درهم و غیره دریافت کرده‌اند.
این بنگاه خیریه غیر از دلار همچنین میلیون‌ها یورو دریافت کرده است.
بانک مرکزی بعدا با انتشار گزارشی گفت دلار دریافت شده توسط این موسسه خیریه برای واردات نبوده وتنها بابت تسویه بخشی از تسهیلات دریافتی این موسسه از محل حساب ذخیره ارزی طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۶ بوده است.
در میان گیرندگان ارز نیمایی نیز، حدود ۲۵ میلیون دلار با دلار آمریکا ارائه شده و بقیه با دیگر ارزها بوده است. یورو تقریبا سهمی ۵۰ درصدی در ارائه ارزهای دولتی و نیمایی داشته است.
اما، بانک مرکزی دقیقا مشخص نکرده چه میزان از ارز ارائه شده برای واردات کالا بوده است. برای نمونه بر اساس آمارهای رسمی، ایران پارسال ۱۴ میلیارد دلار ارز دولتی برای کالاهای ضروری تخصیص داده بود.
از طرفی، حسین میرشجاعیان مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی روز ۲۱ اردیبهشت‌ماه در گفت‌وگو با ایسنا گفت که ۳۰ میلیارد دلار از مجموع ۴۰ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات (ارز دولتی، نیمایی و آزاد)، نه به صورت کالا و نه به هیچ صورت دیگری وارد کشور نشده است.
بر اساس آمارهای گمرکی، ایران پارسال نزدیک ۴۰ میلیارد دلار صادرات کالاهای غیرنفتی داشته است.
صادرکننده‌های کالا باید درآمدهای ارزی خود را در خارج از کشور به سامانه نیما که تقریبا شبیه بنگاه حواله پول است، تحویل دهند تا واردکننده‌ها از همین منبع بتوانند از خارج کالا خریداری کنند.
اما نرخ دلار در سامانه نیما هم اکنون حدود ۹ هزار تومان، اما در بازار آزاد ایران حدود ۱۵ هزار تومان است. لذا، بسیاری از صادرکننده‌ها، از تحویل درآمدهای صادراتی به این سامانه سر باز می‌زنند.
