وزیر راه‌وشهرسازی ایران دوباره با تاکید بر برنامه دولت ابراهیم رئیسی برای ساخت سالانه «یک میلیون مسکن»، مدعی شده است که ایران با «برخی کشورهای خارجی» برای صنعتی‌سازی واحدهای مسکونی وارد مذاکره شده و روش همکاری با آن‌ها از طریق «تهاتر با نفت، فاینانس یا پرداخت» خواهد بود.
اظهارات روز دوشنبه ۲۶ مهرماه رستم قاسمی در پاسخ به سوال خبرنگاری پیرامون مذاکرات ایران و چین در زمینه انبوه‌سازی مسکن در حالی است که اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران مجلس، هفته گذشته اعلام کرد وزیر راه و شهرسازی در جلسه مجلس نیز چنین موضوعی را در رابطه با شرکت‌های چینی مطرح کرد، اما پیگیری‌های روزنامه همشهری از مسئولان وزارت راه‌وشهرسازی و استعلام از منابع آگاه نشان داده بود که تاکنون «هیچ مذاکره‌ای» با شرکت‌های چینی یا کشورهای دیگر انجام نشده است.
«صنعتی‌سازی واحدهای مسکونی» در واقع روش ساختمان‌سازی از طریق سازه‌های پیش‌ساخته است؛ به‌طوری که ۹۵ درصد سازه به‌صورت پیش‌ساخته در کارخانه آماده شده به محل پروژه منتقل و مونتاژ می‌شود.
البته ایران با کمک شرکت‌های ترکیه‌ای قبلا نیز در طرح «مسکن مهر» این روش را آزموده و با شکست روبرو شده بود.
در همین زمینه، ایرج رهبر نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران با انتقاد از این روش خانه‌سازی گفته است: «متاسفانه وزیر راه و شهرسازی اطلاعات کافی از امکانات و توانایی‌های داخلی در بخش صنعت ساختمان ندارد».
او گفت در پردیس ۱۰ هزار واحد به صورت قالب تونلی اجرا شد که متاسفانه به دلیل عدم استقبال از «مسکن مهر» و ادامه نیافتن کار سبب شد تا انبوه‌سازان استفاده از این تکنولوژی را رها کنند و بخشی از قالب‌ها به قیمت ضایعات فروخته شد.
آقای رهبر همچنین در واکنش انتشار گزارش‌هایی از تلاش دولت برای وارد کردن شرکت‌های چینی به بازار مسکن و صنعتی‌سازی واحدهای مسکونی گفت: «در آزادراه تهران- شمال از شرکت‌های چینی استفاده کردیم اما آن‌ها پس از ۲۰ سال پروژه را نیمه‌کار رها کردند و از ایران خارج شدند؛ این‌گونه موارد متاسفانه برای ما درس عبرت نشده است».
اظهارات آقای قاسمی درباره همکاری با خارجی‌ها از طریق «تهاتر با نفت، فاینانس یا پرداخت» در حالی است که چین بیش از ۹ ماه است هیچ نفتی مستقیما از ایران خریداری نمی‌کند و دولت نیز با کسری شدید بودجه مواجه است و توان تامین مالی چهار میلیون مسکن جدید را ندارد.
از طرفی برآوردها نشان می‌دهد که بودجه لازم برای ساخت یک میلیون مسکن نه تنها از کل بودجه دولت، بلکه از کل نقدینگی در کشور نیز بیشتر است.
سالانه یک میلیون مسکن؟
آقای قاسمی می‌گوید منابع مالی طرح جهش تولید مسکن ۳۶۰ هزار میلیارد تومان است.
قبلا رسانه‌های نزدیک به سپاه و دولت ابراهیم رئیسی از قول مقامات و کارشناسان حوزه مسکن مدعی شده بودند که هزینه ساخت یک میلیون واحد مسکن حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
این در حالی است که بر اساس آمارهای بانک مرکزی، متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در تهران طی شهریورماه به ۳۱ میلیون تومان رسیده که بیش از هشت برابر رقمی است که آقای قاسمی و رسانه‌های حامی دولت برای ساخت هر متر مربع مسکن در نظر گرفته‌اند.
قیمت مسکن در ایران طی هشت سال گذشته بیش از هشت برابر شده است.
در همین زمینه، بیت‌الله ستاریان کارشناس اقتصاد مسکن نیز اخیرا در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفته بود که با احتساب فضای خدماتی، اداری، تجاری، بهداشتی، فضای سبز، آب، برق، گاز، آسفالت، خیابان و محوطه‌سازی هزینه ساخت یک میلیون واحد مسکن حدود ۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان است.
این رقم از کل نقدینگی در ایران نیز بیشتر است.
آذرماه پارسال پروانه اصلانی مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی دولت روحانی اعلام کرده بود تولید واقعی مسکن سالانه حدود ۲۷۰ تا ۲۸۰ هزار واحد است. بخش عمده این مسکن‌ها توسط بخش خصوصی یا خود مالکان زمین ساخته شده است.
نیاز سالانه به مسکن جدید در ایران نیز حدود ۷۰۰ هزار واحد است.
محمود محمودزاده معاون وزیر راه دولت حسن روحانی تیرماه امسال گفته بود در ایران ۸.۵ میلیون «خانوار» مستاجر هستند.
با توجه به وجود ۲۶ میلیون خانوار، حدود یک سوم جمعیت ایران اجاره‌نشین هستند.
با این‌حال آقای قاسمی می‌گوید بنیاد مسکن ساخت ۴۰۰ هزار واحد را استارت زده است که شامل ۲۰۰ هزار واحد روستایی و ۲۰۰ هزار واحد شهری است و ۵۲۰ هزار نفر نیز تحت پوشش نهاد‌های حمایتی شامل کمیته امداد، بهزیستی و بنیاد مستضعفان هستند و این نهاد‌ها برای آن‌ها ساخت و ساز خواهند کرد.
در این میان، غلامرضا سلیمانی، رئيس سازمان بسیج نیز ۲۵ مهرماه از ورود فعال این نهاد نظامی به بازار مسکن خبر داده و گفته است «طی تفاهم‌نامه با راه و شهرسازی، قرار شد سالانه ۱۰۰ هزار واحد» مسکن ساخته شود.
دولت محمود احمدی‌نژاد نیز در طرح «مسکن مهر» قصد داشت تا چهار میلیون مسکن احداث کند و گفته بود که با اجرای این طرح، «مشکل مسکن در ایران به طور کلی برطرف می‌شود». وعده‌ای که نه تنها تحقق نیافت بلکه بسیاری از واحدهای مسکونی ساخته شده در حاشیه شهرها از ابتدایی‌ترین امکانات زندگی همچون آب، برق، تلفن و زیر ساخت‌های لازم نظیر درمانگاه و مدرسه محروم بودند.
