رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران روز چهارشنبه گفته است، دولت در مساله تولید خودروهای استاندارد و عدم استفاده از سوختهای آلاینده در بخش نیروگاهی «میان بد و بدتر گیر کرده است».
آقای عیسی کلانتری در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفت برای کاهش آلودگی هوا در کشور دو مسئله کیفیت سوخت و خودروهای داخلی مهم است، اما ما نمی‌توانیم جلوی خودروسازها را بگیریم.
وی گفت ما بین بد و بدتر گیر کرده‌ایم: «خودروسازان می‌گویند که به دلیل تحریم‌ها امکان وارد کردن کاتالیست را ندارند. در این شرایط سازمان محیط زیست یا باید خودروسازی را تعطیل کند یا مجوز دهد که با استانداردهای قبلی خودروها تولید شوند. خودروسازان نمی‌توانند کاتالیست را در داخل تولید کنند چون باید موادی را وارد کنند که نمی‌توانند، در نتیجه سرهم‌بندی می‌کنند».
بر اساس آمارهای بانک جهانی و «پروژه جهانی کربن» ایران سالانه ۷۲۰ میلیون تن دی‌اکسید کربن از محل سوختهای فسیلی تولید میکند و جزء هفت کشور بزرگ تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در جهان است.
۲۲۷ میلیون تن از این رقم به خاطر مصرف محصولات نفتی است. البته این ارقام تنها مربوط به کربن دی‌اکسید است. ایران سالانه دهها میلیون تن گازهای گلخانه خطرناکتر مانند دی اکسیدهای گوگرد، متان، کربن مونوکسید و نیتروز اکسید را نیز راهی هوا میکند.
طی سال‌های گذشته تولید بنزین و گازوئیل غیراستاندارد با درجه گوگرد بالا، همچنین استفاده از نفت کوره، مازوت، در نیروگاههای برق ایران مورد انتقاد قرار گرفته است.
آقای کلانتری مدعی شده است پالایشگاههای ایران با سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری هم اکنون به روز شده و ۹۰ درصد سوخت بنزین تولیدی آنها مطابق با استانداردهای یورو ۴ و یورو ۵ است: «اکنون گوگرد موجود در بنزین و گازوییل به زیر ۵۰ بخش در میلیون (پی پی ام) و ۱۵۰پی پی‌ام رسیده است».
دقیقا معلوم نیست آیا واقعا ایران غلظت گوگرد در سوخت خودروها را کاهش داده یا نه و حتی آقای کلانتری در جواب سوال خبرنگار ایسنا درباره اینکه مواردی دیده شده که غلظت گوکرد بسیار بالاتر از این ارقام بوده، گفته است «ممکن است چند تانکر حامل سوختی با گوگرد بیشتر از ۳۰۰ پی پی‌ام هم داشته باشند... دو سال پیش در مشهد گازوییلی با سولفور بالای ۱۱ هزار پی پی‌ام داشتیم، اما اکنون چنین گزارشاتی نداریم».
اظهارات وی در حالی است که بنابر گزارش رسمی سازمان ملل در ژانویه ۲۰۱۸، ایران جزو معدود کشورهایی بوده که درجه غلظت گوگرد بنزین تولیدی‌اش بین ۵۰۱ تا ۳۵۰۰ پی پی‌ام بوده، اما دولت برنامه دارد تا در سال ۲۰۲۰ این رقم به ۳۱ تا ۵۰ برسد».
هیچ گزارش بین‌المللی از موفقیت یا شکست برنامه ایران برای کاهش میزان سولفور سوخت منتشر نشده است.
مورد دیگری که آقای کلانتری اشاره کرده، مربوط به استفاده از مازوت در نیروگاهها است. وزارت نیرو، از تابستان پارسال که آمار اوج‌گیری مصرف سوختهای آلاینده در نیروگاههایش مورد توجه قرار گرفت، برای چندین ماه اطلاع‌رسانی درباره نوع سوخت مصرفی نیروگاهها را از آمارهایش حذف کرد و طی چند ماه گذشته کلا بخش آمار سایت را از دسترس خارج کرده است.
کلانتری می‌گوید وزارت نفت اعلام کرده که اگر می‌خواهیم پالایشگاه‌ها کار کنند و و سوخت مردم را تولید کنند، ناچاریم که ۲۵ درصد مازوت تولید کنیم: «پیش از این ما مازوت را صادر می‌کردیم اما درحال حاضر به دلیل تحریم امکان صادر کردن آن را نداریم. از سوی دیگر وزارت نفت می‌گوید که مخازن برای انباشت مازوت پر شده است و در شرایط فعلی یا باید نیروگاهها آن را مصرف کنند یا در صحرا رها شود و یا پالایشگاه تعطیل شود».
اظهارات کلانتری درباره سرمایه گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در پالایشگاه‌ها حالی است که وزارت نفت در سال ۱۳۹۵ برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری ۱۶ میلیارد دلاری در پالایشگاه‌ها برای ارتقاع کیفیت سوخت و کاهش سهم مازوت از محصول نهایی نیروگاهها از ۲۵ درصد به زیر ۱۰ درصد داشت.
معلوم نیست چرا با وجود سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری که آقای کلانتری مدعی شده، هنوز هم سهم مازوت از کل محصولات نفتی تولید شده پالایشگاههای ایران ۲۵ درصد باقی مانده و تغییری نکرده است.
کلانتری می‌گوید امسال طی هفته‌های ابتدایی فروردین با وجود آنکه تعطیل بود و شیوع ویروس کرونا نیز قرنطینه‌ای را ایجاد کرده بود، در بعضی از استان‌ها با آلودگی هوا روبرو بودیم که علت آن مصرف مازوت در نیروگاهها بود.
