دولت مسعود پزشکیان مدعی است که برای جلوگیری از آلودگی هوا، مصرف مازوت در سه نیروگاه برقی اصفهان، کرج و اراک را متوقف کرده، اما ۱۱ نیروگاه دیگر کماکان مازوت مصرف خواهند کرد.
توجیه توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه با موضوع آلودگی هوا در حالی است که اخیرا مقامات شرکت توانیر از کسری شدید ذخایر مازوت و گازوئیل در نیروگاه‌ها خبر دادند، اما علت آن را اعلام نکردند.
ایران تا چند سال پیش تنها در زمستان با کسری فزاینده گاز مواجه بود و مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها از ۳.۵ میلیارد لیتر در سال ۱۳۹۶ به هشت میلیارد لیتر در سال گذشته رسید.
اما ایران از سال گذشته در تمام فصول کسری گاز دارد و به همین خاطر مصرف مازوت و گازوئیل در نیروگاه‌های تولید برق در نیمه نخست ۱۴۰۳ به ترتیب ۱۰۰ درصد و ۸۰ درصد نسبت به دور مشابه پارسال افزایش یافت.
این اتفاق باعث شد که به رغم افزایش ۵۰ درصدی تخصیص مازوت و رشد ۲۶ درصدی تخصیص گازوئیل به نیروگاه‌ها، ذخایر سوخت مایع آن‌ها در مهرماه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال به شدت کاهش یابد و به ۴۲ درصد سقوط کند.
چنین حجم عظیمی از مصرف مازوت و گازوئیل در نیروگاه‌ها در فصول گرم سال حاکی از بحران شدید کسری گاز در کشور است.
اگر ایران در نیمه نخست پارسال ۹۴ درصد برق خود را از گاز تامین می‌کرد، در مدت مشابه امسال این رقم به ۸۶ درصد سقوط کرده و در پاییز و زمستان که کسری گاز کشور اوج می‌گیرد، یا دولت باید نیمی از برق کشور را با مازوت و گازوئیل تامین کند که عملا چنین حجمی از سوخت مایع ندارد و یا دست به خاموشی‌های گسترده بزند.
آمارهای شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها، از جمله وُرتکسا، نیز نشان می‌دهد که صادرات روزانه مازوت ایران از سال ۲۰۲۱ به بعد روندی به شدت نزولی داشته و از ۴۰۰ هزار بشکه به ۲۲۰ هزار بشکه در سال گذشته رسیده و امسال این رقم باز هم کاهش خواهد یافت.
از زمستان ۱۴۰۲ تا ابتدای پاییز امسال، ایران روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ هزار بشکه صادرات مازوت به چین داشته و از نیمه شهریور این رقم به ۲۰ هزار بشکه سقوط کرده است.
این ارقام به وضوح نشان می‌دهد که چه حجم عظیمی از رشد مصرف مازوت در ایران طی سه سال گذشته اتفاق افتاده و کماکان این روند ادامه دارد.
مقامات ایران می‌گویند کشور در زمستان پارسال روزانه ۲۷۰ میلیون متر مکعب کسری گاز داشت و امسال احتمالاً این رقم به ۳۰۰ میلیون متر مکعب افزایش خواهد یافت.
ایران پارسال در کنار هشت میلیارد لیتر مازوت‌سوزی، ۱۶ میلیارد لیتر نیز گازوئیل در نیروگاه‌ها مصرف کرد. این در حالی است که کشور از پارسال با کسری گازوئیل مواجه شده و در کنار کسری گاز، تنها می‌تواند مصرف مازوت در نیروگاه‌ها را افزایش دهد.
نیروگاه‌های برقی ایران نیاز به مصرف روزانه ۲۸۰ میلیون متر مکعب گاز دارند که معادل مصرف حدود ۲۲۵ میلیون لیتر مازوت و گازوئیل است.
تولید روزانه مازوت ایران حدود ۶۵ میلیون لیتر و تولید گازوئیل ۱۱۰ میلیون لیتر است. البته باید توجه داشت که مصرف روزانه گازوئیل بخش حمل‌ونقل نیز ۵۶ میلیون لیتر است و این سوخت‌ها در بخش‌های دیگر مانند صنعت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند و رشد مصرف این سوخت‌های آلاینده در نیروگاه‌ها تا ابد نمی‌تواند ادامه یابد.
