سخنگوی وزارت خارجه ایران خواستار همکاری حکومت طالبان در زمینه آبهای مرزی شد و اعلام کرد «اعتراض و نگرانی شدید» خود نسبت به محدود یا منحرف کردن آبهای ورودی به ایران را به حکومت افغانستان اعلام کرده است.
اسماعیل بقایی روز جمعه ۱۴ دی با انتشار بیانیهای خواهان همکاری طالبان، احترام به منافع متقابل و پرهیز از اقدامات یکجانبه آسیبزا شد.
او بدون اشاره به جزئیات اعلام کرد که مقامهای ایران «اعتراض و نگرانی شدید» خود درباره تحدید نامتناسب آبهای ورودی به ایران یا منحرف کردن مسیر طبیعی رودخانهها در دو سوی مرزهای مشترک را به مقامات طالبان ابلاغ کردهاند.
سخنگوی وزارت خارجه ایران بدون نام بردن از سد پاشدان، تنها گفته است که ساخت یا آبگیری سدهای جدید در افغانستان «نمیتواند بدون رعایت حقوق ایران» صورت گیرد.
احداث سد پاشدان بر روی هریرود در ولایت هرات افغانستان از سال ۱۳۹۰ آغاز شد و سرانجام چند هفته پیش حکومت طالبان آغاز آبگیری در این سد را اعلام کرد.
مقامهای جمهوری اسلامی طی ۱۳ سال گذشته اعتراضی جدی به احداث این سد نکرده بودند؛ با این حال پس از آبگیری این سد، سخنگوی صنعت آب ایران آن را نقض «حقوق عرفی» دانست.
عیسی بزرگزاده دهم دی گفت احداث این سد تامین آب شرب و بهداشت چند میلیون شهروند ایرانی را تحت تاثیر قرار میدهد و موجب آسیب گسترده به محیط زیست پاییندست میشود.
سد پاشدان در نزدیکی مرز ایران و در شهر کرخ در ولایت هرات احداث شده و ظرفیت ذخیرهسازی ۴۵ میلیون متر مکعب آب را دارد.
رودخانه هریرود که از کوههای مرکز افغانستان سرچشمه میگیرد بخشی از مرز این کشور با ایران را تشکیل میدهد و از آنجا وارد خاک ترکمنستان میشود.
حکومت طالبان پیش از این نیز با آبگیری سدهای دیگر مانع از ورود آب رودخانه هیرمند به ایران شده است.
مرداد ۱۴۰۲ علی سلاجقه، رئیس وقت سازمان محیط زیست ایران، گفت که طالبان طی یک سال تنها ۱۵ میلیون متر مکعب از حقابه ۸۵۰ میلیون متر مکعبی ایران را رها کرد.
حقوق آب همواره یکی از موضوعات تنش در روابط ایران و افغانستان با مرزی به طول بیش از ۹۰۰ کیلومتر بوده است.