فعالان و مدافعان حقوق بشر با ابراز نگرانی درباره افزایش چشمگیر آمار اعدام زنان در ایران می‌گویند که تنها در سال جاری میلادی دست‌کم ۱۵ زن در ایران اعدام شده‌اند و این در حالی است که روند دادرسی در قوه قضاییه جمهوری اسلامی با ابهام‌ها و موارد متعدد نقض حقوق بشر روبه‌رو است.
ژولیا بوربون فرناندز، نماینده سازمان مردم‌نهاد «همه با هم علیه مجازات اعدام» (ECPM) در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه تصریح کرده است اکثر زنان در ایران شرایطی با اتهام قتل عمد اعدام می‌شوند که برای دفاع از خود در برابر تجاوز جنسی یا انواع خشونت خانگی و در بستر شرایط نابرابر جنسیتی و حقوقی مرتکب قتل شده‌اند.
بر این اساس، اغلب زنان اعدام‌شده به اتهام قتل در سال‌های اخیر، با اتهام قتل شرکای زندگی خود روبه‌رو بوده‌اند. شریک زندگی در این پرونده‌ها شامل همسر قانونی، همسر موقت (صیغه)، نامزد یا معشوق است.
در تازه‌ترین مورد، سوسن رضایی‌پور ۳۱ ساله، که پیشتر به اتهام «قتل عمد» همسرش محاکمه شده بود، پس از شش سال تحمل حبس، بامداد پنجم آبان امسال در زندان مرکزی قزوین اعدام شد.
سازمان حقوق بشر ایران به نقل از یک منبع مطلع گزارش داده است که او در جلسات بازپرسی گفته بود با اجبار خانواده به عقد پسر دایی خود درآمده و در زندگی مشترک همواره با خشونت خانگی و ضرب و شتم از سوی همسرش مواجه بود.
ایران پس از چین بالاترین میزان اعدام در جهان را دارد و در عین حال، بزرگ‌ترین اعدام‌کننده زنان هم به شمار می‌رود.
گزارش نهادهای حقوق بشری حاکی است که بیش از نیمی از اعدام‌های گزارش شده زنان در سال ۲۰۲۰ (۹ زن از ۱۶ زن) در ایران اجرا شدند.
همچنین در بیش از یک دهه گذشته - از ابتدای سال ۲۰۱۰ تا کنون، دست‌کم ۱۷۰ زن در ایران اعدام شده‌اند.
بررسی این آمار در شرایطی است که گزارش‌های سالانه سازمان حقوق بشر ایران نشان می‌دهد که اکثر اعدام‌های زنان در ایران اعلام نمی‌شوند.
بر اساس گزارش این نهاد، ۶۹ درصد از اعدام‌های زنان در ایران طی یک دهه گذشته «پنهانی» یا «در سکوت خبری» اجرا شده‌اند و تنها اعدام ۵۱ تن از سوی منابع قضایی و مراجع رسمی حکومت اعلام شده است.
به‌علاوه طی این مدت، غیر از سه زن که به اتهام‌های امنیتی اعدام شدند، حکم اعدام سایر زنان به اتهام‌های قتل عمد و مواد مخدر به اجرا در آمده است. سه تن از زنان اعدام‌شده نیز کودک-مجرم بودند.
به‌گفته مدافعان حقوق بشر، ده‌ها نفر نیز طی ۴۳ سال گذشته در ایران سنگسار شده‌اند؛ مجازاتی که مدافعان حقوق بشر آن را «وحشیانه» و «قرون وسطایی» می‌دانند.
در رسانه‌های رسمی و مسلط حکومت عموما تلاش می‌شود تا خبر اعدام این زنان با کاربرد لقب‌هایی چون «زن خیانتکار»، «زن سنگدل» یا «مادر بی‌رحم» عادی‌سازی شود؛ آن‌هم در شرایطی که به بسیاری از عوامل از جمله نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی، تبعیض جنسیتی و قوانین یک‌سویه در سایه حکومت جمهوری اسلامی علیه زنان پرداخته نمی‌شود.
این احکام اعدام به‌گفته مدافعان حقوق بشر اغلب در پی روند دادرسی «ناعادلانه» صادر و اجرا می‌شوند. برای مثال بنابر قوانین بین‌المللی دسترسی به وکیل‌مدافع از ابتدای بازداشت حق همه متهمان است٬ اما دستگاه قضایی ایران این قانون را زیر پا می‌گذارد.
از سوی دیگر، در حال حاضر بیشتر کشورهای جهان مجازات اعدام را لغو کرده‌اند یا آن را اجرا نمی‌کنند، اما جمهوری اسلامی ایران سال‌هاست که از نظر تعداد اعدام همچنان بر سکوی دوم جهان ایستاده است.
