سفرای سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان در تهران روز پنجشنبه ۲۳ خرداد با انتشار بیانیهای تاکید کردند که اروپا میخواهد هر چه سریعتر اولین تراکنش سازوکار مالی موسوم به اینستکس انجام شود.
این بیانیه میگوید که نمایندگان اینستکس و کارشناسان فنی سه کشور اروپایی یادشده طی هفته جاری در سفری به تهران با همتایان ایرانی خود گفتوگوهایی داشتند تا تجارت با ایران «بر مبنای قوانین بینالمللی و اتحادیه اروپا و نیز از طریق سازوکار ویژه مالی اینستکس ادامه پیدا کند».
اینستکس را قدرتهای اروپایی به منظور فراهم آوردن امکان تجارت با ایران علیرغم تحریمهای آمریکا ایجاد کردهاند، اما این سازوکار هنوز اجرایی نشده، امری که اعتراض مقامات ایرانی را به دنبال داشته است.
بیانیه سفرای سه قدرت اروپایی در تهران عنوان میکند که این کشورها از «فشار اقتصادی» که مردم ایران با آن مواجه هستند، آگاهند و آن را درک میکنند و از این رو خود را متعهد میدانند «تا هر چه سریعتر اولین تراکنش اینستکس انجام شود».
ایالات متحده در رابطه با دور زدن احتمالی تحریمهای این کشور علیه ایران هشدار داده و برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، نیز نسبت به عملی شدن اینستکس ابراز تردید کرده است.
به گفته آقای هوک، اینستکس شرکتها را مجاب به تعامل با ایران نمیکند و «اگر مثلاً به مدیر بیامو» این انتخاب داده شود که بین دادوستد با ایران یا آمریکا یکی را انتخاب کند «او بازار ایالات متحده را انتخاب خواهد کرد».
اما با این حال بیانیه سفرای بریتانیا، فرانسه و آلمان در تهران بر عزم اروپا نسبت به «روابط تجاری و اقتصادی مشروع با ایران» تاکید میکند و میگوید که «در همین راستا دو طرف درباره یک نقشه راه مشخص توافق کردهاند تا پیشرفت کار را تسریع بخشند».
پیش از این فرانسه اذعان داشته بود که اروپا به خاطر این کانال تجاری با ایران تحت فشار شدید ایالات متحده قرار دارد تا از اجرای آن صرفنظر کند.