محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز یکشنبه، ۸ اردیبهشت، گفت که خروج از انپیتی، پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای، یکی از گزینههای ایران است.
او در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در مورد احتمال خروج ایران از انپیتی گفت: «انتخابهای جمهوری اسلامی متعدد است، مقامات کشور در حال بررسی آن هستند، حسب اینکه چگونه اقدام شود انتخابهای متعددی است و آنچه مطرح کردید، یعنی خروج از انپیتی یکی از آنهاست.»
انپیتی پیمانی است که از ۴۹ سال پیش به امضای بسیاری از کشورها رسیده و در مرکز تلاشهای جهانی برای جلوگیری از اشاعه جنگافزار هستهای و درخواست نابودی زردخانههای موجود هستهای قرار دارد.
اسرائیل با وجود عضویت در آژانس بینالمللی انرژی اتمی عضو انپیتی نیست ولی میگوید، کشوری را به نابودی تهدید نکرده است.
بعد از اسرائیل، برخی کشورها که به توانایی اتمی نظامی رسیدند، مانند پاکستان، از سیاست اسرائیل پیروی کرده و انپیتی را نپذیرفتهاند.
سخنان آقای ظریف در مورد انپیتی یک هفته پس از آن بیان میشود که خبری در مورد احتمال متهم شدن ایران به تخطی از پیمان انپیتی توسط ایالات متحده منتشر شد.
چند روز پس از انتشار چکیده ۱۲ صفحهای گزارش سالانه وزارت خارجه آمریکا درباره میزان پایبندی کشورها به تعهدات هستهای و تسلیحاتی، خبرگزاریها اقدام به انتشار و تحلیل جزئیات ذکرشده در این سند در ارتباط با ایران کردهاند.
وبسایت المانیتور در گزارشی احتمال داده است که این گزارش راه را برای دولت آمریکا باز میکند که احتمالا با «متهم کردن ایران به تخطی از پیمان اِنپیتی»، «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی را گسترش دهد.
ایران پیش از این نیز تهدید به خروج از این پیمان کرده و پس از خروج آمریکا از توافق هستهای و بازگشت تحریمهای نفتی علیه ایران، مقامهای جمهوری اسلامی این تهدید را بیشتر مطرح میکنند.
یک سال پیش از این، حسین سلامی، جانشین وقت فرمانده سپاه پاسداران خبر داد که این نهاد به دولت پیشنهاد کرده تا به مقامات غربی اعلام کند، ایران از برجام و پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) خارج میشود و فعالیتهای اتمی خود را «به شکل نامحدودی» از سرخواهد گرفت.
او افزوده بود: «در این صورت اروپاییها و امریکاییها دیوانه میشوند... و کشورهای غربی مجبورند به اقتدار ما تن دهند».
یک روز بعد از سخنان این مقام سپاه، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در مصاحبهای با آسوشیتدپرس گفت که ایران در صورت خروج آمریکا از برجام ممکن است از انپیتی خارج شود.
در پی خروج آمریکا از برجام، کشورهای اروپایی طرف این توافق برای برپا نگاه داشتن آن با ایجاد سازوکاری موافقت کردند که با آن بتوان بخشی از تحریمهای آمریکا را دور زد؛ سازوکاری که اینستکس نام گرفته است.
محمدجواد ظریف روز یکشنبه به اینستکس و مطالبات ایران از طرف اروپایی اشاره کرد و گفت: «اروپاییها یک سال فرصت داشتند و متأسفانه اقدام عملی نکردند؛ انتظار ما این است که نشان دهند اینطور نیست و فکر نمیکنم فرصت زیادی برای آنها مانده باشد.»
وزیر خارجه ایران این مطلب را در پایان سفر خود به نیویورک بیان کرد و به خبرنگاران گفت که در روزهای پیش رو در قالب همکاریهای دوجانبه به مسکو سفر میکند و در برنامههایش سفر به کره شمالی هم هست.