مشاور رهبر جمهوری اسلامی ایران موضع اخیر روسیه در حمایت از بیانیه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای ارجاع پرونده جزایر سه‌گانه ایران به دیوان بین‌المللی لاهه را «از نوع سادگی‌هایی» دانست که به گفته او، «بعضا از روس‌ها دیده می‌شود».
علی‌اکبر ولایتی روز چهارشنبه ۲۱ تیرماه در حالی که رهبران روسیه را «دوستان» حاکمیت جمهوری اسلامی ایران توصیف کرد، خطاب به آن‌ها نوشت: سادگی نکنید.
همزمان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در توئیتی بدون نام بردن از روسیه، تلویحا از موضع مسکو علیه حاکمیت ایران بر جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی انتقاد کرد.
وزیران خارجه روسیه و شش کشور حوزه خلیج فارس در نشست مشترک در مسکو اعلام کردند که حامی «ابتکارات امارات متحده عربی و کوشش‌های آن در دستیابی به راه‌حلی صلح‌آمیز در خصوص سه جزیره...از طریق مذاکرات دو جانبه با دیوان بین‌المللی دادگستری هستند».
موضع روسیه در شرایطی اتخاذ شده که جمهوری اسلامی ایران از آغاز لشکرکشی مسکو به اوکراین به حامی تسلیحاتی این کشور در این جنگ تبدیل شده و به این خاطر هدف انتقادهای شدید و تحریم‌های گسترده‌تر غرب قرار گرفته است.
«ابراز تاسف» ولایتی از موضع روسیه
به گزارش خبرگزاری تسنیم، علی‌اکبر ولایتی، مشاور علی خامنه‌ای و وزیر خارجه پیشین جمهوری اسلامی، در مقاله‌ای در خصوص «ضرورت هوشیاری» همه طرف‌ها در منطقه در خصوص آینده قفقاز و «توطئه ناتو»، بیانیه اخیر مسکو و شش امیرنشین خلیج فارس را حاوی یک «نکته مهم» و در ضمن «تأسف‌بار» دانست.
او نوشت: روس‌ها «گمان می‌کنند که با تأیید چنین ادعای نامربوطی، آینده روابط اقتصادی خوبی با امارات خواهند داشت».
به نوشته آقای ولایتی، «سادگی» روس‌ها بعضا در نقاطی از منطقه مشاهده شده است که «آشنایی و شناخت عمیقی بین روسیه و آن کشورها وجود ندارد».
اشاره تلویحی او ظاهرا به عدم درک عمیق مسکو از سیاست امیرنشین‌های خلیج فارس است، حال آن‌که روسیه تا پیش از درگیر شدن در جنگ اوکراین خود را یکی از بازیگران مهم این منطقه می‌دانست و ولادیمیر پوتین روابط نزدیکی با رهبران کشورهای یادشده برقرار کرده بود.
روسیه پس از جنگ در اوکراین نیز در رقابت با غرب که حامی سرسخت اوکراین است، تلاش کرده که روابط خود را با امیرنشین‌های خلیج فارس مستحکم کند، به‌ویژه که براساس اسناد افشا شده پنتاگون، امارات برای حمایت تسلیحاتی از روسیه، یک کارخانه نیز در کشور خود برپا کرده است.
موضع‌گیری درباره روسیه بدون نام بردن از آن
در این میان، وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه در توئیتی در واکنش به موضع روسیه و امیرنشین‌های خلیج فارس در خصوص جزایر سه‌گانه ایران نوشت: «برسر استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی ایران، با هیچ طرفی تعارف نداریم».
با این حال، عدم استفاده از نام روسیه در این توییتِ حسین امیرعبداللهیان، انتقادهایی را در پی داشت؛ از جمله سارا معصومی، روزنامه‌نگار حوزه سیاست خارجی و دیپلماسی در تهران، پرسیده است: «چه مصلحتی، عدم درج نام روسیه را در توئیت وزیر خارجه ایران توجیه می‌کند؟»
ساعاتی پیش از آن، وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرده بود که سفیر روسیه در تهران را در ارتباط با موضع اخیر مسکو، «احضار» و «اعتراض رسمی» ایران را به او ابلاغ کرده است. این بیانیه اما به پاسخ سفیر روسیه اشاره نکرده است.
وحید جلال‌زاده، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، نیز روز چهارشنبه در پیامی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «مواضع نامربوط علیه ایران در مسکو به نفع روابط فیمابین نیست».
وحید جلال‌زاده مدعی شد که «حمایت‌های ایران از مسکو مشروط است».
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس، صریح‌تر از سایر مهره‌های حکومت ایران ایستادن مسکو در کنار امیرنشین‌های خلیج فارس در ارتباط با جزایر سه‌گانه را نکوهش کرد و آن را «ادامه بازی پوتین با منافع ملی ایران» خواند.
آقای فلاحت پیشه بعید ندانست زمانی که ولادیمیر پوتین ناچار به تنش‌زدایی با ناتو شود، ایران شاهد «خیانت بزرگ‌تر روس‌ها» باشد.
حمید ابوطالبی، رئیس پیشین دفتر ریاست‌جمهوری در زمان حسن روحانی، نیز توئیت کرده که روسیه بیش از ۱۰۰ سال سابقه «خیانت نابخشودنی» در حق ملت ایران داشته...و لذا اتخاذ موضع اخیر این کشور امری «بعید نبود».
علی خامنه‌ای در دیدارهای پیشین خود با ولادیمیر پوتین و نیز در سخنرانی‌های متعدد خود، بارها از رهبر روسیه تمجید کرده و در اساس، همواره مسئولان جمهوری اسلامی را به سیاست تمایل به شرق تشویق می‌کند.
با وجود بهبود مناسبات تهران و ابوظبی و به‌رغم بازگشت سفیر امارات به تهران پس از سال‌ها سردی رابطه فیمابین، اختلافات دیرینه ایران و امارات بر سر مالکیت جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی کماکان به قوت خود باقی است.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، این هفته بار دیگر تکرار کرد که جزایر سه‌گانه «تعلق ابدی به ایران دارند».
