وزیر خارجه ایران پیشنهاد داده است که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پا پیش گذاشته و برنامهای برای «بازگشت هماهنگ» ایران و آمریکا به برجام تنظیم کند.
محمدجواد ظریف در گفتوگویی که روز سهشنبه، ۱۴ بهمن، از شبکه تلویزیونی سیانان پخش شد، از وجود «سازوکارهایی» گفت که میتواند اقدامات آمریکا و ایران را در مسیر بازگشت به برجام «هماهنگ» و «همگام» کند.
آقای ظریف تاکید کرد گفت جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که هماهنگکننده کمیسیون مشترک برجام نیز هست، میتواند از این موقعیت برای هماهنگکردن اقدامات دو طرف استفاده کند.
کمیسیون مشترک برجام به منظور نظارت بر چگونگی اجرای مفاد این توافق هستهای تشکیل شده و فعلا ایران به همراه دیگر اعضای برجام یعنی روسیه، چین، آلمان، فرانسه و بریتانیا عضو آن هستند.
وزیر خارجه ایران همچنین در گفتوگو با روزنامه همشهری جزییات بیشتری از مدل پیشنهادی خود ارائه داده و گفته است آمریکاییها «می توانند همین امروز بیانیه بدهند که میخواهند به برجام برگردند ما هم در سطح رئیس جمهوری اعلام خواهیم کرد به محض اینکه آنها برگردند ما هم تعهدات را در دستور کار قرار میدهیم».
او گفته در مرحله بعد بایدن و روحانی میتوانند فرمان اجرایی صادر کنند و در مرحله بعد «اگر فرمان اجرایی رئیس جمهوری عملیاتی شد یعنی ما توانستیم نفت بفروشیم و پول آن را برگردانیم و پولهای بلوکهشده برگشت ما هم شروع به اجرا میکنیم».
او گفته است برای این مرحله نیاز به مذاکره نیست و جوزپ بورل «میتواند این ترتیبات اجرایی را هماهنگ کند».
در حال حاضر نحوه احیای کامل برجام به یک موضوع مناقشهبرانگیز تبدیل شده است. دولت آمریکا میگوید ایران به اجرای کامل برجام متعهد نیست و برای احیای برجام باید به تعهدات هستهای خود طبق توافق بازگردد.
دولت ایران در مقابل اعلام کرده است که آمریکا باید پیش از بازگشت برجام اقدام به لغو تحریمها کند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، روز ۹ بهمن با اشاره به این که برجام فعلا در وضعیت «بنبست» است، گفت باید ایران و آمریکا برای خروج از این وضعیت تعامل و همکاری کنند.
موضوع عدول ایران از تعهدات هستهایش در هفتههای اخیر پس از آنکه مجلس شورای اسلامی طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران» را به تصویب رساند، حساستر شده است.
مجلس ایران در این مصوبه که روز ۱۱ آذر تصویب کرد، دولت را ملزم کرده است که سالانه ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۲۰ درصد ذخیره کند و اگر تا سوم اسفند سال جاری، تحریمهای مالی، بانکی و نفت حذف نشود، بازرسان آژانس از ایران اخراج شوند و ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، روز گذشته هشدار داد چنان چه ایران به نقض تعهدات هستهای خود ادامه دهد، تنها «چند هفته» تا تولید مواد شکافتپذیر هستهای (موسوم به شکافا) برای ساخت سلاح هستهای فاصله دارد.
او که پیشتر تاکید کرده بود پروژه «فشار حداکثری» دولت ترامپ برای مهار ایران ناموفق بوده، خواستار بازگشت ایران به تعهدات خود در برجام شده و گفته است آمریکا از این مسیر میخواهد به همکاری خود با متحدان و شرکای آمریکا برای رسیدن به توافقی «طولانیتر و مستحکمتر» با ایران که در برگیرنده سایر مسائل است، ادامه دهد.
حسن روحانی، رئيس جمهور ایران در روزهای اخیر درباره سخنان مقامهای دولت بایدن سکوت کرده، ولی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، گفته است که ایران برای بازگشت آمریکا به برجام عجله ندارد و آمریکا باید پیش از بازگشت به برجام، تحریمها را بردارد.
محمدباقر قالیباف، رئيس مجلس ایران نیز روز ۱۲ بهمن از دولت آمریکا خواست به جای این که «پیش شرط» بگذارد، «معلوم کند که چگونه میخواهد تعهد رفع تحریم ها را به شکل عملی اجرایی کند».