وزیر کشور با اعلام اینکه دولت حسن روحانی «به هیچ وجه، بهدنبال امنیتی کردن فضای دانشگاهها نبوده و نیست» گفت: سیاست وزارت کشور نیز برگزاری تمامی مراسم دانشجویی مجوزدار به صورت قانونی است. این سخنان در واکنش به انتقادهای تشکلهای دانشجویی از «امنیتی» بودن فضای دانشگاهها و برخورد با فعالان دانشجویی ابراز شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، عبدالرضا رحمانی فضلی روز چهارشنبه ۱۵ آذر، با اشاره به آنچه «افزایش فعالیت تشکلهای دانشجویی در دولت تدبیر و امید» نامید، افزود: «در طول چهار سال اخیر، به طور میانگین، حدود ۳۵۰۰ مورد مراسم و تجمع توسط تشکلهای دانشجویی، گروهها و احزاب در کشور در امنیت کامل برگزار شده است».
وزیر کشور همچنین اشاره کرد که با «اهتمام و نظارت کمیسیون دانشجویی طی سالهای اخیر به مناسبت ۱۶ آذر سالیانه به طور میانگین ۵۰۰ مراسم دانشجویی برگزار شده است».
وی در بخش دیگری از سخنانش خواستار آن شد که «تقویت قانونگرایی، عقل گرایی و حقیقت گرایی و جلوگیری از سطحی نگری و برخوردهای عجولانه و احساسی صرف» مورد توجه دانشجویان باشد.
سخنان وزیر کشور در شرایطی ابراز شد که در فروردین سال جاری، ۷۲ انجمن اسلامی دانشجویان در بیانیهای از احضار ۵۰ فعال دانشجویی به مراجع قضایی و تعلیق هفت انجمن اسلامی خبر داده و از «فشار و ایجاد محدودیت» بر سر راه فعالیتهای دانشجویی توسط نهادهای داخل و خارج دانشگاه انتقاد کرده بودند.
درسالهای گذشته نیز ۹۲ تشکل دانشجویی، ۸۱۳ فعال نشریات دانشجویی و هشت هزار فعال دانشجویی، در نامه های جداگانه های به وجود«جَوّ ارعاب و تهدید» و فضای «امنیتی» در دانشگاهها، به لغو برنامههای تشکلهای دانشجویی و «دخالتهای غیرقانونی و فراقانونی» در برگزاری آنها اعتراض کردهاند.
در همین حال، به گزارش خبرگزاری ایلنا، معصومه ابتکار، معاون زنان و امور خانواده ریاست جمهوری، ضمن انتقاد از اینکه «موانع و محدودیتهایی» دیده میشود، نوشت که «ستاره دار شدن و محدودیت برای ادامه تحصیل برخی دانشجویان نگرانیهایی را به وجود آورده بود».
وی در کانال تلگرامی خود افزود: «با اطلاع و پیگیری جدی وزیر علوم، تعدادی از این موارد کاهش یافته و روند ستاره زدایی ادامه دارد».
خانم ابتکار که این مطالب را چند روز پس از تجمع های صنفی دانشجویان چند دانشگاه در ایران واعتراض آنان به مسایلی مانند امنیتی شدن فضای مراکز آموزشی، ستاره دار شدن دانشجویان و پولی شدن دانشگاه ها، نوشت، اضافه کرد: «دانشجویان همواره مراقب نفوذ و دخالت و هدایت جریانهای سیاسی بوده و سعی کردهاند استقلال و عزت خود را در مواضع حقمدارانه و انتقاد سازنده و نه تخریب و ملامت تقویت کنند».
پیشتر ۳۲ شورای صنفی دانشگاه های ایران در بیانیه مشترکی که در چند تجمع دانشجویی قرائت شد، با انتقاد از سیاستهای دولت خواستار «لغو طرح کارورزی دانشآموختگان دانشگاهی، توقف گسترش ظرفیتهای پولی و انحلال پردیسهای بینالملل، توقف واگذاریِ فضاهای دانشگاهی به کسبوکارهای خصوصی و بازگرداندن آن به تشکلها و کانونهای دانشجویی، پوشش کامل خدمات و یارانه دولتی در زمینه تغذیه، اسکان و حملونقل دانشجویان و الغای قانون سنوات و حذف قانون تخصیص بودجه دانشجویان بر اساس سنوات» شده بودند.
«حذف تهدیدها و برخوردهای امنیتی در پاسخ به اعتراض ها و مطالبات دانشجویی، اعطای مجوز به ایجاد تشکلهای دانشجویی دگراندیش و مستقل از جناحهای قدرت، بازگشت کامل دانشجویان ستارهدار و محروم از تحصیل به دانشگاهها، الغای تبعیضهای جنسیتی و جغرافیایی در گزینش دانشجویان، تضمین حق تحصیل برابر برای همه قومیتها و پیروان همه مذاهب و آیینها و اعطای مجوز برای تشکیل اتحادیه شوراهای صنفی کشوری» از دیگر خواسته های مطرح شده در این بیانیه بودند.
یک روز قبل از سخنان معصومه ابتکار، محمدرضا خاتمی، از فعالان سیاسی اصلاح طلب ایران، از ستاره دار شدن دانشجویان در دولت حسن روحانی انتقاد کرده بود.
به نوشته روزنامه خراسان، آقای خاتمی خطاب به حسن روحانی گفته بود: «مگر جز وزارت اطلاعاتِ شما، دانشجویان را ستارهدار میکند؟ بر اساس کدام قانون و دادگاه دانشجویان را محکوم کردهاید؟ آقای روحانی خلاف قانون و قول و قرارهایی که مردم با شما گذاشتند عملنکنید، همه اینها در اختیار وزارت علوم و وزارت اطلاعات شماست. انتظار داریم در این موارد قویتر عمل کند».
در عین حال، عمادالدین باقی در یادداشتی با عنوان «ستاره دارها» در شماره روز پنجشنبه روزنامه شرق، اعلام کرد که شمار دانشجویان ستاره دار «بسیار بیشتر» از تعدادی است که یک نماینده مجلس دهم اعلام کرده است.
آقای باقی اشاره کرد که «طبق مراجعات متعددی که ما داريم، کسانی که پس از قبولی در آزمون، بدون ارائه هيچ توضيحی ردصلاحيت شدهاند و برخی هم رمق پيگيری ندارند، بسيار بيش از اين تعداد است» و «اگر مسئولان واقعا قصد دارند آمار کاملتری را به دست آورند، نيازی به اعلام نامها از سوی ديگران نيست و کافی است فراخوانی صادر کنند تا افرادی که در اين رابطه با مشکل مواجه شدهاند گزارش بدهند».
پیش از این، روزنامه «جامعهفردا» در گزارشی در روز نهم آذر، از ستاره دار شدن دستکم ۱۵۰ دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد و دکترا در مهر ماه سال جاری خبر داده و نوشته بود که آنان با «پیغام نقص در پرونده» روبرو و از راهیابی به دانشگاهها محروم شدند.
اما دو روز بعد، حسن روحانی دردانشگاه سیستان و بلوچستان با اشاره تلویحی به موضوع محرومیت دانشجویان از تحصیل و «ستاره دار شدن» آنان گفت: «ستاره جایش در آسمان است نه در دانشگاه. دانشجو آمده در دانشگاه آزادانه سخن بگوید و نظراتش را مطرح کند».
اصطلاح دانشجوی ستاره دار که از زمان ریاست جمهوری محمود احمدینژاد مطرح شد٬ در مورد فعالان دانشجویی حوزههای مختلف به کار میرفت که مقابل نام آنها در کارنامههای ارائهشده از سوی سازمان سنجش قرار میگرفت و منجر محرومیتهایی از جمله محرومیت از تحصیل میشد.
کمیسیون حقوق بشر دفتر تحکیم وحدت با همکاری سایت دانشجونیوز و کمپین دفاع از حق تحصیل سال ۱۳۹۲ در گزارشی مشترک اعلام کرده بودند که بیش از یک هزار دانشجو در ایران در هشت سال گذشته از تحصیل محروم شدهاند.
در این میان، حسن روحانی در تبلیغاتش در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲، وعده حذف ستاره دانشجویان، بازگرداندن آنها و بازکردن فضای دانشگاهها را مطرح کرد.
اما یک سال پس از پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری، سازمان عفو بينالملل در گزارشی نوشت:با وجود گامهای ابتدايی مثبت ِدولت حسن روحانی برای بازگشت دانشجويان محروم از تحصيل و استادان ممنوعالکار به دانشگاهها، وضعيت در دانشگاهها به گفته اين نهاد حقوق بشری «وخيم» است.
عفو بينالملل میگويد صدها دانشجو از تحصيل محروم هستند و بسياری از آنها هنوز در زندان هستند. به گفته سازمان عفو بينالملل پس از رياستجمهوری حسن روحانی، تعدادی دانشجوی جديد هم بازداشت شدهاند.
موضوع ستاره دار شدن دانشجویان در سال تحصیلی جدید و نیز گرفتن تعهدنامه از برخی از آنان در شرایطی مطرح شده است که منصور غلامی، در برنامه خود که پیش از رای اعتماد مجلس به او منتشر شده بود، بر «پرهیز از برخوردهای انضباطی با رویکرد سیاسی و امنیتی» با اعضای هیئت علمی، کارکنان و دانشجویان تاکید کرده بود.
وی همچنین اشاره کرده بود که به تقویت و توسعه تشکلهای صنفی، دانشجویی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کمک خواهد کرد.