در پی گزارش اخیر آژانس از روند توسعه برنامه هستهای ایران، نخستوزیر اسرائیل جامعه بینالمللی را به پاسخگویی قاطعانه و اعمال تحریمهای سنگین علیه تهران فراخواند و تاکید کرد که اسرائیل حق خود را برای آزادی عمل در مقابله با برنامه هستهای ایران همچنان محفوظ میداند.
یائیر لاپید روز یکشنبه ۱۹ تیرماه تصریح کرد که با فاش شدن ابعاد جدید اقدامهای تهران در سرپیچی از توافقهای پیشین و تسریع توسعه برنامه هستهای ایران، اسرائیل هرگونه اقدام لازم «چه سیاسی و چه نظامی» را برای مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی اتخاذ خواهد کرد.
او که در آغاز نشست هفتگی کابینه سخن میگفت، افزود: «دیروز فاش شد ایران مشغول غنیسازی اورانیوم با سانتریفوژهای پیشرفته است که آشکارا با توافقهایی که امضا کرده مغایر است؛ پاسخ بینالمللی باید قاطعانه باشد – همراه با بازگشت به شورای امنیت سازمان ملل متحد و اعمال تحریمها با تمام قوا».
خبرگزاری رویترز روز ۱۸ تیرماه با استناد به نسخهای از گزارش آژانس نوشت که ایران در روزهای اخیر به این نهاد بینالمللی اطلاع داده که گاز هگزافلوراید اورانیوم با غلظت پنج درصد را به آبشار ۱۶۶ تایی از سانتریفوژهای آیآر-۶ در سایت فردو تزریق کرده و هدف خود را افزایش غلظت اورانیوم به سطح ۲۰ درصد عنوان کرده است.
افزایش غلظت اورانیوم با تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم به سانتریفوژها انجام میشود و در صورت افزایش غلظت به ۹۰ درصد، امکان ساخت بمب هستهای فراهم میشود.
نخستوزیر اسرائیل با اشاره به سفر منطقهای جو بایدن در روزهای آینده گفت که مذاکرات با رئیسجمهوری آمریکا پیرامون خطرات در وهله نخست بر «مسئله ایران» متمرکز خواهد بود.
آقای لاپید بار دیگر از رئیسجمهوری آمریکا، به دلیل امتناع از حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی ایالات متحده قدردانی کرد، بهویژه که این مورد یکی از شروط هیئت مذاکرهکننده ایرانی برای احیای توافق هستهای موسوم به برجام بوده و به گفته کارشناسان، مسئله لغو تحریمهای سپاه به مانعی کلیدی بر سر دستیابی به توافق نهایی با قدرتهای غربی تبدیل شده است.
نخستوزیر اسرائیل همچنین گفت که «رژیم ایران پشت حزبالله ایستاده، از حماس پشتیبانی میکند و گروهکهای ایرانی همین اواخر در صدد کشتار گردشگران اسرائیلی در استانبول بودند».
او تاکید کرد که اسرائیل در برابر اینجور تهدیدها، دست روی دست نمیگذارد و افزود: «بازوهای امنیتی ما قادرند به سراغ هرکس در هرجا بروند و این کار را خواهند کرد».
آقای لاپید یادآور شد که با رئیسجمهوری آمریکا و هیئت همراه او در مورد گسترش همکاریهای امنیتی در برابر همه تهدیدها بحث و گفتوگو خواهد کرد.
در همین حال، رسانه اسرائیلی «یدیعوت آخرونوت» روز یکشنبه به نقل از یک مقام ارشد اسرائیلی گزارش داد که آقای بایدن «برای هماهنگی مواضع با رهبری اسرائیل وارد تلآویو میشود، زیرا دو کشور بهکلی مطمئن هستند که توافق هستهای (با ایران) از هم پاشیده است».
مقامهای غربی از شرط لغو تحریمهای سپاه و همچنین شرط دوم ایران مبنیبر دریافت تضمین از واشینگتن برای عدم خروج دولتهای آتی آمریکا از توافق هستهای، به عنوان خواستههای «فرابرجامی» نام میبرند. دولت آقای بایدن گفته است که حاضر به لغو تحریمهای سپاه نیست و از طرف دولتهای بعد از خود نمیتواند تضمینی برای ادامه برجام ارائه کند.
در پی «بینتیجه» ماندن دور تازه مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا که با میانجیگری اتحادیه اروپا در دوحه، پایتخت قطر، برگزار شد، نگرانیها در مورد چشمانداز احیای برجام و گسترش اقدامات هستهای تهران افزایش یافته است.
آقای بایدن پس از سفر به اسرائیل، سفر منطقهای خود را با دیدار از عربستان سعودی پی خواهد گرفت و با نخستین پرواز مستقیم بین دو کشور عازم جده خواهد شد.
بسیاری از جمله رئیسجمهوری آمریکا، این رویداد را نشانهای از نزدیکتر شدن مناسبات اورشلیم و ریاض دانستهاند.
آقای بایدن در مقالهای که شامگاه شنبه در «واشینگتن پست» منتشر شد، سفر هوایی خود از اسرائیل به جده در عربستان سعودی را «نماد کوچکی از روابط نوپا و گامهایی در جهت عادیسازی (روابط) بین اسرائیل و جهان عرب» توصیف کرده و میگوید که دولت او «برای تعمیق و گسترش این امر تلاش میکند».