طی هفته اخیر حداقل هشت ناو جگی روسیه و چین در نزدیکی حریم دریایی ژاپن ردگیری شده‌اند. به نظر می‌رسد که این اقدام بخشی از اعمال فشار به توکیو در شرایطی است که به دلیل جنگ در اوکراین و حساسیت‌های امنیتی در مورد تایوان، مناسبات چین و روسیه با ژاپن به سردی گراییده است.
وزارت دفاع ژاپن روز سه‌شنبه ۳۱ خردادماه اعلام کرد که نیروی دریایی این کشور پنج کشتی جنگی روسیه از جمله یک ناوشکن ضد زیردریایی را در آبراه تسوشیما بین ژاپن و کره جنوبی ردگیری کرده است.
بنابر اعلام این وزارتخانه، ناوگروه نیروی دریایی روسیه در آب‌های نزدیک به جزایر ژاپن در شمال و جنوب این کشور تردد داشته‌اند.
روز سه‌شنبه همچنین دست‌کم دو کشتی جنگی و یک شناور تدارکاتی نیروی دریایی چین در نزدیکی جزایر ایزو، واقع در پانصد کیلومتری جنوب توکیو مشاهده شده‌اند.
به نظر می‌رسد یکی از این شناورها «لهاسا» است که یک ناوشکن مجهز به راکت‌های هدایت شونده مدل ۵۵ و از قدرتمندترین شناورهای جنگی چین است.
وزارت دفاع ژاپن در بیانیه خود افزود که ظاهرا این کشتی‌ها از روز ۲۲ خرداد در نزدیکی حریم دریایی ژاپن بوده‌اند.
جیمز براون، استاد علوم سیاسی در دانشگاه تمپل توکیو، بر این باور است که «این نمایش قدرت آشکار از سوی روسیه و چین است و برای ژاپن بسیار نگران‌کننده خواهد بود. ضمن این‌که ردگیری و تعقیب کشتی‌های چینی و روسی به قابلیت‌های دفاعی ژاپن فشار زیادی می‌آورد».
در این مورد مشخص ژاپن اعلام نکرد که تردد کشتی‌های نظامی روسیه و چین یک مانور هماهنگ بوده است.
با این حال، در اکتبر ۲۰۲۱ در مجموع ۱۰ کشتی نظامی روسیه و چین در جریان یک رزمایش مشترک بخش زیادی از آب‌های بین‌المللی در اطراف مجموعه جزایر ژاپن را دور زدند.
ماه گذشته نیز همزمان با سفر رهبران آمریکا، هند و استرالیا به توکیو نیروهای هوایی روسیه و چین در یک عملیات گشت زنی راهبردی بر فراز دریای ژاپن، دریای شرقی چین و آب‌های غرب اقیانوس آرام پرواز کردند.
وزارت دفاع چین این عملیات را بخشی از همکاری‌های نظامی سالیانه بین پکن و مسکو توصیف کرد.
به گفته پروفسور جیمز براون، پکن به این شکل نارضایتی خود از برگزاری اجلاس رهبران آمریکا، هند و استرالیا در پایتخت ژاپن را نشان داد که یکی از موضوعات اصلی آن مهار توسعه‌طلبی چین بود.
این استاد علوم سیاسی همچنین یادآور شد «پکن از موضع‌گیری ژاپن در مورد امنیت تایوان که به اعتقاد حزب کمونیست چین بخشی از خاک این کشور قامداد می‌شود خشمگین شده‌است».
در همان اجلاس جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، گفت که واشینگتن در صورت اقدام نظامی چین علیه تایوان، با قدرت نظامی از تایوان دفاع خواهد کرد.
البته کاخ سفید بعداً توضیح داد که سخنان آقای بایدن به معنای تغییر سیاست آمریکا موسوم به «چین واحد» نیست. با این همه آمریکا در ژاپن حضور نظامی قابل توجهی دارد و در صورت درگیری بر سر تایوان این نیروها نقش مؤثری خواهند داشت.
از پایان جنگ داخلی چین بین کمونیست‌ها و ناسیونالیست‌ها در سال‌های پایانی دهه چهل میلادی، تایوان و چین هر یک حکومت جداگانه‌ای دارند.
در همین حال، حزب کمونیست چین تایوان را که قبل از جنگ جهانی دوم به تصرف ژاپن درآمد بخشی تفکیک‌ناپذیر از خاک چین می‌داند.
در عین حال دولت چین هیچ‌گاه استفاده از قدرت نظامی برای بازپس‌گیری تایوان را رد نکرده‌است. ژاپن نیز وقوع جنگ در منطقه را یک تهدید امنیتی جدی تلقی می‌کند.
از سوی دیگر، روسیه نیز به دلیل حمایت ژاپن از اوکراین خشمگین است. ژاپن علاوه‌بر حمایت از تحریم‌های غرب علیه مسکو تعدادی از دیپلمات‌های روسیه را اخراج کرده‌است.
پروفسور براون معتقد است که روسیه با نمایش قدرت نظامی در منطقه امیدوار است ژاپن را از اعمال تحریم‌های بیشتر منصرف کند.
او در بخش دیگری از اظهاراتش گفت که اگر اقدامات اخیر نیروهای دریایی روسیه و چین واقعاً هماهنگ‌شده نبوده تا حدی از نگرانی ژاپن کاسته خواهد شد، چرا که «اتحاد نظامی واقعی» بین روسیه و چین برای ژاپن «کابوسی استراتژیک» خواهد بود.
