سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا با تأکید بر اینکه تا بازگشت به توافق هستهای با ایران «فاصله زیادی» وجود دارد، یادآور شد که در شرایط کنونی، تمرکز دولت جو بایدن بر پیشبرد احیای برجام نیست.
جان کربی که روز پنجشنبه ۲۸ مهر در یک نشست خبری غیرحضوری سخن میگفت، به مسائل مختلفی در مورد ایران، از جمله موضوع احیای برجام و نیز استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در مرحله اخیر تهاجم به اوکراین پرداخت.
او با اشاره به «فاصله زیادی» برای بازگشت به برجام وجود دارد، تصریح کرد که ایالات در این مرحله روی دیپلماسی و برجام تمرکز ندارد، بهویژه آنکه خواستههای مطرح شده از سوی ایران در مذاکرات «بسیار فراتر» از موضوعهای زیر پوشش برجام بوده است.
آخرین دور از مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و آمریکا در چارچوب نشستهای وین با میزبانی مسئولان ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفتهها پیش در شرایطی برگزار شد که اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگکننده این مذاکرات از آماده بودن نسخه نهایی توافق احیای برجام خبر داده بود.
این مذاکرات اما هفتههای پیش از اعتراضات سراسری اخیر در ایران بینتیجه ماند، و در هفتههای اخیر نیز مقامهای آمریکایی تأکید کردهاند که در شرایط کنونی تمرکز ایالات متحده معطوف به ارائه حمایت از مردم ایران است که به دنبال احقاق حقوق خود هستند.
در این زمینه جان کربی نیز روز پنجشنبه کاخ سفید گفت که دولت جو بایدن به صراحت موضع خود را در مورد رعایت حقوق بشر و حق آزادی بیان و اعتراض مسالمتآمیز در ایران بیان کرده و تأکید دارد که شهروندان ایران باید بتوانند به دور از هراس از انتقام و روبهرو شدن با خشونت حکومت، حق اعتراض داشته باشند.
او تأکید کرد که دولت بایدن «بی هیچ محذوریت» به حمایت از اعتراضات مسالمتآمیز ایران ادامه میدهد و در جستجوی راهکارهایی برای «پاسخگو کردن» حکومت ایران خواهد بود.
از زمان شکلگیری اعتراضات سراسری اخیر جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، چندین بار در حمایت از معترضان و محکومیت سرکوب اعتراضها در ایران موضعگیری کرده و از جمله گفته است که نه خشونت جمهوری اسلامی ایران، بلکه شهامت دختران و زنان ایران او را شگفتزده کرده است.
روسیه احتمالاً پهپادهای بیشتری از ایران دریافت میکند
در نشست غیرحضوری روز پنجشنبه، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، همچنین گفت که ایالات متحده اطمینان دارد که جمهوری اسلامی ایران نیروهای نظامی خود را برای آموزش نظامیان روسیه در استفاده از پهپادهای ساخت ایران به شبه جزیره کریمه اعزام کرده است.
آقای کربی اضافه کرد که روسیه تا کنون دهها پهپاد از ایران دریافت کرده و احتمالاً در آینده نیز محمولههای بیشتری دریافت خواهد کرد، و نیز در ادامه این روند، به دنبال دریافت سلاحهای متعارف پیشرفته مانند موشکهای زمین به زمین از ایران است.
او یادآور شد که شواهد گستردهای مبنی بر استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در حمله به اهداف نظامی و غیر نظامی در جنگ اوکراین وجود دارد، در حالی که هم ایران و هم روسیه به «دروغ»، تحویل این سلاحها را انکار میکنند.
آقای کربی همچنین گفت نیروهای آموزشدهنده ایرانی پس از آن به کریمه اعزام شدند که نظامیان روس در آغاز طرز کار درست با پهپادهای ایرانی را خوب بلد نبودند و ایران برای تأمین انتظارات مشتری خود (روسیه) تصمیم گرفت چند مربی و نیروی پشتیبان فنی اعزام کند. با این حال، هدایت کنندگان پهپادهای تهاجمی خود روسها هستند.
او در عین حال گفت که آمار دقیقی از تعداد مربیان ایرانی اعزامی به کریمه فعلاً در اختیار آمریکا نیست.
سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در ادامه تصریح کرد که تهران در حال حاضر به صورت مستقیم، و از طریق تأمین سلاحهایی که روسیه با آن غیر نظامیان و زیر ساختهای غیر نظامی در اوکراین را هدف قرار میدهد، در صحنه میدانی جنگ اوکراین درگیر شده، غیر نظامیان را میکشد و زیر ساختهای غیر نظامی در اوکراین را ویران میکند.
این مقام ارشد کاخ سفید گفت که رجوع روسیه به ایران برای تجهیز به این سلاحها نشان میدهد که ولادیمیر پوتین تا چه حد میتواند وحشی رفتار کند و نشان این نیز هست که هم پوتین و هم ایران از بقیه جهان منزوی هستند.
ارتش اوکراین گفته بود در یک ماه و تا اواسط هفته گذشته ۲۲۳ فروند از پهپادهای ایرانی را ساقط کرده است. ولودمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین در روزهای گذشته چند بار تأکید کرد که ایران با این پهپادها «مردم ما را میکشد».
روندی برای پاسخگو کردن ایران
در نشست غیرعلنی روز پنجشنبه، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید همچنین به تحریمهایی اشاره کرد که اتحادیه اروپا و بریتانیا روز ۲۸ مهر در ارتباط با کمک تسلیحاتی ایران به روسیه اعلام کردند، و افزود که آمریکا همراه با متحدان خود روندی را در شورای امنیت آغاز کرده که ایران را در این زمینه «پاسخگو» کند.
جان کربی در این زمینه به نشست غیر علنی شورای امنیت در روز ۲۷ مهر اشاره کرد که در آن تخطی احتمالی جمهوری اسلامی ایران از مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا مطرح شد و وزیران خارجه کشورهای عضو شورا به صورت مجازی در آن سخن گفتند. هیئتی از کارشناسان نیز در آن نشست حضور داشتند.
این مقام ارشد آمریکایی تاکید کرد که قطعنامه ۲۲۳۱ این اختیار را به آمریکا داده که در صورت لزوم تحریمها علیه صنایع نظامی ایران و عرصههای دیگر را گسترش دهد، و لذا، تحریمهای جدید در قبال تهران در دستور کار خواهد بود. او افزود که روند فروش تسلیحات ایران به روسیه را دشوارتر خواهیم کرد.