در میانه واکنشهای منفی در ایران به حمایت روسیه از ادعای امارات متحده عربی درباره جزایر سهگانه ایران، وزیر خارجه روسیه اعلام کرد در شرایط فعلی، رسیدن به هرگونه توافقی برای احیای برجام «غیرواقعبینانه» به نظر میرسد.
سرگئی لاوروف روز پنجشنبه ۲۲ تیر در حاشیه اجلاس وزیران اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسهآن) در پایتخت اندونزی به انتخابات ریاستجمهوری سال آینده آمریکا اشاره کرد و گفت: «شک دارم واقعبینانه باشد که توقع احیای برجام را داشته باشیم.»
وزیر خارجه روسیه همچنین این گمانه را مطرح کرد که «دولت جدیدی» در آمریکا روی کار خواهد آمد و اضافه کرد مشخص نیست دولت آینده از توافق جدید خارج نشود.
به گزارش خبرگزاری دولتی «تاس» روسیه، او با اشاره به خروج دولت دونالد ترامپ از توافق هستهای ایران گفت که «آمریکا بهراحتی برجام را نابود کرد.»
او همچنین با اشاره به تحرکات دولت جو بایدن درباره توافق هستهای با ایران مدعی شد که واشینگتن به جای تصمیمگیری برای «احیای کامل» برجام، در جهت به دست آوردن چیزهای بیشتر از تهران «چانهزنی» کرده است.
این ادعا در حالی است که روسیه چند ماه پس از یورش نظامی به اوکراین، در اوایل سال ۱۴۰۱ و در حالی که توافق میان ایران و طرفهای اروپایی و آمریکا محتمل به نظر میرسید، شروط ناگهانی برای موافقت با احیای برجام مطرح کرد و توافق هستهای با ایران را به تحریمهای غرب علیه مسکو گره زد.
جمهوری اسلامی ایران نیز بلافاصله شرطهای جدیدی به طرف مقابل ارائه داد و به همین دلیل مذاکرات رسمی برای احیای برجام از آن زمان به حالت تعلیق درآمده است.
در یکی از آخرین اظهارنظرها درباره وضعیت توافق هستهای ایران، وزیر خارجه آمریکا روز هفتم تیر گفت که اگرچه این کشور در جستوجوی راههای دیپلماتیک برای حل معضل هستهای جمهوری اسلامی است، اما هیچ توافقی با ایران روی میز نیست.
آنتونی بلینکن با اشاره به توقف مذاکرات هستهای گفت: «این مذاکرات با میانجیگری اتحادیه اروپا با شکست مواجه شد و اعتراضات گسترده مردمی ایران نیز کاخ سفید را برای رسیدن به توافق با جمهوری اسلامی بیشتر دچار تردید کرد».
سرگئی لاوروف از سوی دیگر به «مذاکرات پنهانی» میان ایران و آمریکا برای آزادی بخشی از داراییهای تهران در مقابل آزادی شهروندان آمریکایی زندانی در ایران اشاره کرد.
او گفت مسکو فقط از سناریویی استقبال میکند که روابط را «عادی» کند، اما بار دیگر تکرار کرد که این تحولات «ارتباط چندانی با برجام ندارد.»
ماه گذشته، گزارشهایی در رسانهها درباره نزدیک شدن ایران و آمریکا به توافق با میانجیگری عمان منتشر شد.
خبرگزاری رویترز روز ۲۷ خرداد در گزارشی نوشت دولت آمریکا با هدف يافتن راهکارهايی برای محدود کردن فعالیت هستهای ایران، آزادی برخی از زندانیان آمریکایی و رفع مسدودیت بخشی از داراییهای ایران در خارج، با جمهوری اسلامی مشغول گفتوگو است و این مذاکرات در قالب «ایجاد تفاهم» انجام میشوند و نه یک «توافق» تا نیاز به تایید کنگره نداشته باشد.
این مذاکرات به آزاد شدن برخی پولهای مسدود شده ایران در عراق ختم شد، هرچند در روزهای اخیر مشخص شد برای انتقال همین مبالغ هم دشواری وجود دارد و عراق نمیتواند به سرعت بدهی خود به ایران بابت واردات برق و گاز را تسویه کند.
در واکنش به این تحول، کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا روز اول تیرماه لایحهای را با حمایت نمایندگانی از هر دو حزب ارائه کرد که تحریمهای سال ۱۹۹۶ علیه ایران را دائمی میکند.
از سوی دیگر با به سرانجام نرسیدن احیای برجام، سه کشور اروپایی عضو توافق هستهای ایران روز ۱۶ تیر با انتشار بیانیه مشترکی تهران را به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد متهم کردند و خواستار تمدید تحریمهای موشکی آن شدند که ماه اکتبر به پایان میرسد.
این بیانیه به دنبال نشستی در شورای امنیت سازمان ملل متحد منتشر شد که به بررسی چگونگی اجرای برجام و برنامه موشکی جمهوری اسلامی اختصاص داشت و تاکید داشت فعالیت هستهای ایران به «سطح خطرناکی» رسیده و موضوع نگرانی بسیاری در رابطه با صلح و امنیت بینالمللی است.