سقوط چشمگیر صادرات نفت ایران در میانه تنش با اسرائیل

در پی حملات اسرائیل به تعدادی از مراکز نظامی ایران در بامداد شنبه ۵ آبان، وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای از همه طرف‌ها خواسته تا از هرگونه اقدامی که با تشدید درگیری‌ها وضعیت منطقه را وخیم‌تر و متنشج‌تر می‌کند خودداری کنند.

از سوی دیگر، مصر با ابراز نگرانی «عمیق» نسبت به تشدید تنش‌ها در خاورمیانه هر اقدامی که منجر به بی‌ثباتی و تهدید امنیت منطقه شود را محکوم کرده است. وزارت امور خارجه مصر در عین حال بر موضع خود مبنی بر لزوم دست‌یابی به آتش بس در نوار غزه در چارچوب توافقی که طی آن گروگان‌ها آزاد شوند، تاکید کرده است.

امارات متحده عربی نیز هدف قرار دادن پایگاه‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران را «به شدت» محکوم و درباره عمیق‌تر شدن و تشدید تنش‌ها در خاورمیانه و تاثیر آن بر بی‌ثباتی منطقه ابراز نگرانی کرد. در بیانیه‌ای وزارت خارجه امارات متحده عربی در وب‌سایت خود منتشر کرده از طرفین خواسته شده با خویشتن داری و خردورزی از خطرات و گسترش درگیری اجتناب کنند.

وزارت خارجه هند نیز در پیامی از طرف‌های درگیر خواسته‌ است تا با خویشتن‌داری به مسیر گفت‌وگو و دیپلماسی بازگردند. هند گفته با اشاره به وضعیت گروگان‌ها و غیرنظامیان که «در رنج به سر می‌برند» تاکید کرده که درگیری‌های جاری به نفع هیچ کس نیست.

حزب‌الله لبنان، گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی، از حمله راکتی به پنج منطقه مسکونی اسرائیل خبر داد و اعلام کرد این حملات به مناطق شمالی اسرائیل، از جمله هکریوت در نزدیک حیفا انجام شده است.

همزمان ارتش اسرائیل روز شنبه ۵ آبان اعلام کرد ساعاتی بعد از حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات نظامی ایران، حزب‌الله با ۸۰ پرتابه به این کشور حمله کرده است.

این بیانیه می‌افزاید ساعت ۱۵:۰۰ به وقت محلی، حزب‌الله از خاک لبنان اقدام به شلیک ۸۰ موشک و پهپاد به سمت اسرائیل کرد.

هنوز گزارشی درباره تلفات جانی یا صدمات مالی احتمالی این حمله منتشر نشده است.

حزب‌الله همچنین مدعی شده است که یک مرکز اطلاعاتی اسرائیل در شهر صفد را مورد هدف قرار داده است.

این گروه در فهرست تروریستی آمریکا قرار دارد ولی اتحادیه اروپا فقط شاخه نظامی آن را «تروریستی» می‌شناسد. این حزب در پارلمان و دولت لبنان نمایندگانی دارد.

پس از حمله تلافی‌جویانه اسرائیل به اهداف نظامی در سراسر ایران، شماری از کشورها از جمله آمریکا، بریتانیا و آلمان خواستار «کاهش تنش» شدند و برخی کشورهای خاورمیانه و روسیه، اسرائیل را به تشدید درگیری و تنش متهم کردند.

روز شنبه ۵ آبان ماه، پس از آنکه هواپیماهای اسرائیلی به تلافی حملات جمهوری اسلامی، پایگاه‌های نظامی و سایت‌های موشکی در چندین منطقه ایران را هدف قرار داد، ایالات متحده از ایران خواست که پاسخ حمله اسرائیل را ندهد تا این چرخه خشونت «بدون تشدید بیشتر» شکسته شود.

از سوی دیگر، اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه‌ای ضمن به رسمیت شناختن حق اسرائیل برای دفاع از خود، از طرف‌های درگیر خواست تا با خویشتن‌داری مانع از «تشدید غیرقابل کنترل» درگیری‌ها در خاورمیانه شوند.

در این بیانیه آمده است: «چرخه خطرناک حملات و تلافی‌جویی‌ها، خطر گسترش بیشتر درگیری‌های منطقه‌ای را به همراه دارد». بر این اساس از همه طرف‌های درگیر خواسته شده «نهایت خویشتن‌داری را به خرج دهند تا از تشدید غیرقابل کنترل درگیری‌ها که به نفع هیچ‌کس نیست، جلوگیری شود».

کی‌یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا، نیز خواستار «کاهش تنش» شد و با تاکید بر اینکه اسرائیل حق دفاع از خود را دارد از ایران خواست به حملات اسرائیل پاسخ ندهد.

اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان نیز گفته‌ است: «پیام من به ایران واضح است، ما نمی‌توانیم به واکنش‌های شدید و ادامه‌دار منجر به تشدید بحران ادامه دهیم؛ این وضعیت باید همین حالا پایان یابد».

روسیه نیز همه طرف‌ها را به خویشتن‌داری دعوت کرد و نسبت به یک «سناریوی فاجعه‌بار» هشدار داد.

عربستان سعودی ضمن محکوم کردن حملات اسرائیل، نسبت به گسترش بیشتر درگیری در خاورمیانه و به خطر افتادن امنیت و ثبات کشورها و مردم منطقه هشدار داد.

وزارت خارجه سوریه نیز با اعلام «همبستگی» با متحد خود، جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد که از «حق مشروع ایران برای دفاع از خود و حفاظت از سرزمین و جان شهروندانش» حمایت می‌کند.

اردن حملات اسرائیل را «نقض قوانین بین المللی و حاکمیت (ایران)» دانست و اعلام کرد که این حملات منجر به تشدید تنش‌‌ها در منطقه می‌شود.

عراق نیز اسرائیل را به گسترش درگیری در خاورمیانه متهم و انفعال جهانی را محکوم کرد.

ترکیه حملات اسرائیل به ایران را محکوم کرد و خواستار پایان آنچه که آن را «ترور» اسرائیل در منطقه خواند، شد. وزارت خارجه ترکیه در عین حال پایان دادن به این وضعیت را یک وظیفه تاریخی برای برقراری صلح و امنیت بین‌المللی خواند.

پاکستان با محکوم کردن حملات اسرائیل، این کشور را مسئولیت کامل «تشدید درگیری در خاورمیانه» دانست.

بحرین «عملیات نظامی علیه ایران» را محکوم کرد و خواستار آتش بس فوری و حفاظت از غیرنظامیان در غزه و جنوب لبنان شد.

وزارت خارجه ایران در واکنش به عملیات بامداد شنبه، پنجم آبانِ اسرائیل علیه اهدافی نظامی در ایران، اعلام کرد تهران «با توجه بر حق ذاتی دفاع مشروع، خود را محق و موظف به دفاع در برابر اعمال تجاوزکارانه خارجی می‌داند.»

در این بیانیه آمده است که اقدام اسرائیل علیه چند مرکز نظامی در ایران به عنوان «نقض آشکار حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد، به ویژه اصل منع تهدید یا توسل به زور علیه تمامیت سرزمینی و حاکمیت ملی کشورها» است، و «به شدیدترین وجه محکوم» می‌شود.

جمهوری اسلامی ایران همچنین در این بیانیه از همه کشورهای «صلح‌‌دوست در منطقه و سایر کشورها که با درک شرایط خطیر موجود از اقدام تجاوزکارانه» اسرائیل ابراز «انزجار» کردند، قدردانی کرده است.

با این حال در این بیانیه هیچ اشاره‌ای به واکنش نظامی و متقابل ایران به حملات بامداد امروز نشده است.

شبکه اسکای‌نیوز عربی نیز در گزارشی مدعی شد که جمهوری اسلامی ایران توسط یک عامل میانجی به اسرائیل اطلاع داده که به عملیات بامداد شنبه اسرائیل در ایران «پاسخ نخواهد داد».

این در حالی است که خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به نقل از «منابع مطلع» نوشت ایران «آماده پاسخ به تعرض اسرائیل است، حق پاسخ‌گویی را محفوظ می‌داند و تردیدی نیست که اسرائیل در برابر هر اقدامی واکنش متناسب دریافت خواهد کرد».

ارتش جمهوری اسلامی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد دو تن از نیروهایش در حملات بامداد شنبه پنجم آبان اسرائیل به اهدافی نظامی در ایران کشته شدند.

در این اطلاعیه کوتاه، هیچ توضیحی دربارهٔ محل کشته‌شدن آن‌ها داده نشده، اما آمده که درجهٔ نظامی یکی از آن‌ها سرگرد و دیگری استوار بوده است.

نام این دو نفر نیز «سرگرد حمزه جهان‌دیده و استوار محمدمهدی شاهرخی‌فر» اعلام شده و آمده که هر دو متخصص «عملیات موشک» بودند.

در این اطلاعیه تنها آمده که «دو تن از رزمندگان» ارتش شب گذشته «حین مقابله با پرتابه‌های» اسرائیل کشته شدند.

این اطلاعیه وعده داده که اطلاعات تکمیلی در این زمینه متعاقباً منتشر خواهد شد.

مقامات و نهادهای جمهوری اسلامی هنوز هیچ اطلاعاتی از جزئیات مراکز مورد حمله و آسیب‌ها و خسارات منتشر نکرده‌اند و تا این لحظه صرفاً بر «بی‌اهمیت بودن» حملات و ادعای «موفق بودن پدافند هوایی» تأکید کرده‌اند.

تنها قرارگاه پدافند هوایی کشور پیشتر با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرده که اسرائیل «مراکز نظامی در استان‌های تهران، خوزستان و ایلام را مورد هجوم قرار داده است.» این قرارگاه بدون اشاره به جزئیات اهداف اسرائیل آسیب‌های واردشده را به «برخی نقاط» را «محدود» خوانده است.

رهبران اپوزیسیون اسرائیل ارتش کشورشان را به خاطر پاسخ نظامی «پرقدرت» و «دقیق» به حمله موشکی اخیر ایران به اسرائیل، مورد ستایش قرار دادند، اما از بنیامین نتانیاهو شدیداً انتقاد کردند که چرا تنها اهداف نظامی جمهوری اسلامی ایران را برای این عملیات انتخاب کرد.

یائیر لاپید، رهبر اصلی جناح مخالفان سیاسی بنیامین نتانیاهو در کنست (پارلمان اسرائیل)، شنبه در شبکه ایکس نوشت خودداری از حمله به اهداف راهبردی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران رفتاری اشتباه و قابل انتقاد است.

آقای لاپید که دوره‌ای کوتاه در دو سال پیش نخست‌وزیر کشورش هم بود، افزود «ما می‌توانستیم به ایران ضربات زیادی وارد کنیم و از حکومتی که سرِ محور شرارت است، بهای سنگینی بگیریم. ایران باید بابت تجاوزهای خود تاوان سنگینی بپردازد».

آویگدور لیبرمن، رهبر حزب «اسرائیل خانه ما»، نیز ضمن تقدیر از توانایی‌های ارتش این کشور، در پیامی در شبکه ایکس نوشت با وجود این موفقیت، نمی‌توان از این واقعیت دشوار و این‌که ایرانی‌ها در همین حد هم متوقف نخواهند شد، غافل بود.

آقای لیبرمن ابراز تأسف کرد که دولت بنیامین نتانیاهو «بهای واقعی» را از حکومت ایران نگرفته و به «خرید آرامش به جای فیصلهٔ روشن» اکتفا کرده درحالی‌که «زمان آن فرا رسیده که به صورتی اقدام شود که توان ما را در عمل و نه تنها در کلام، نشان دهد».

او که در کارنامه سیاسی خود سابقه احراز پست وزارت دفاع را هم داشته، خواهان «واکنش غیرمتناسب» کشورش به حمله موشکی ایران شده و گفته بود اسرائیل توان آن را دارد که به تنهایی نیز کار ایران را «یکسره» کند.

نفتالی بنت، آویگدور لیبرمن و تقریباً تمامی رهبران دیگر جناح اپوزیسیون اسرائیل، از بعد از حملهٔ موشکی ایران به کشورشان در دهم مهر، بنیامین نتانیاهو را برای حملات گسترده به اهداف راهبردی اقتصادی و هسته‌ای ایران زیر فشار سنگین قرار داده و گفته بودند ارتش دارای توانمندی بالا برای ضربه زدن به هر هدفی است و بنیامین نتانیاهو نباید ارتش را محدود کند.

آقای بنت گفته بود ضربه زدن به سایت‌های اتمی ایران فرصتی است که ممکن است تنها یک بار در هر ۵۰ سال فراهم شود.

یک منبع اسرائیلی که با روزنامه واشینگتن‌پست در خصوص عملیات هوایی بامداد شنبه اسرائیل در ایران گفت‌وگو کرده، گفته است کشورش عملیات را به نحوی برنامه‌ریزی کرد که کمترین شمار تلفات را در پی داشته باشد و به حکومت ایران امکان دهد وقوع «خسارات سنگین» را «کتمان» کرده و اوضاع را «مهار» کند.

وبسایت اکسیوس نوشته است اسرائیل از جمله از طریق هلند از ایران خواست از گسترش درگیری دوری کرده و از سومین حمله به اسرائیل خودداری کند. هلند ارسال پیام اسرائیل به ایران را را تأیید یا رد نکرده است.

اکسیوس نوشته بود از قبل از عملیات اسرائیلی‌ها روشن کرده بودند که به چه نوع اماکنی در ایران حمله خواهند کرد و از کدام نوع اماکن به عنوان یک هدف دوری خواهند کرد اما در هر حال در هشدار روز جمعه به ایران پیام دادند که اگر تهران دوباره در مسیر تشدید تنش باشد، دور بعدی تلافی اسرائیل، «قدرتمندتر» خواهد بود.

اسکای‌نیوز عربی نیز شنبه به نقل از یک منبع مطلع نوشت روسیه هم ساعاتی قبل از عملیات اسرائیلی به ایران در خصوص وجود تحرکات نظامی اسرائیل و آمریکا در منطقه هشدار داده بود. این شبکه بریتانیایی افزود اقدام مسکو با هدف «کاهش تنش در منطقه» انجام شد.

رسانه‌های اسرائیل در روزهای گذشته خبر داده بودند که یک هیئت روسی از سوی ولادیمیر پوتین در آغاز این هفته در اسرائیل بود. گزارش رسانه‌های اسرائیل همچنین حاکی بود که بنیامین نتانیاهو در روزهایی که کشورش آماده عملیات هوایی در ایران می‌شد، یک نماینده ویژه را برای گفت‎‌وگو با مسکو راهی روسیه کرده بود.

اسرائیل بامداد شنبه پنجم آبان، ۲۶ روز پس از حمله جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل با ۱۸۱ فروند موشک بالستیک، اقدام به پاسخ نظامی کرد؛ عملیاتی که «روزهای پاسخ» نام گرفت.

اسرائیل می‌گوید عملیات هوایی این کشور علیه «اهداف کاملاً نظامی» ایران از میان «بانک اهدافی» که ارتش اسرائیل از ایران تهیه کرده بود، انتخاب شد. اسرائیل در این حملات از هدف قرار دادن سایت‌های هسته‌ای یا نفتی ایران خودداری کرده است.

بر اساس گزارش‌ها، عملیات اسرائیل در سه موج انجام شد که موج نخست آن برای خنثی کردن سامانه‌های راداری و دفاع هوایی ایران بود و در دو موج بعدی، جنگنده‌های اف۳۵ اهداف نظامی مدنظر را هدف گرفتند.

کاملِ گزارش را در لینک زیر بخوانید:

بیشتر در این باره:

عملیات نظامی اسرائیل در ایران؛ بامداد شنبه پنجم آبان چه گذشت؟

سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت واشینگتن از تهران می‌خواهد حملات خود به اسرائیل را پایان دهد تا «این چرخه جنگ بدون تشدید بیشتر پایان یابد».

شان ساوِت به خبرنگاران گفت پاسخ اسرائیل به حملهٔ موشکی ایران «استفاده از حق دفاع از خود بود و اسرائیل از انتخاب اهدافی که در مناطق پرجمعیت بوده، خودداری و صرفاً بر اهداف نظامی تمرکز کرد».

شان ساوت افزود این عمکرد اسرائیل «برخلاف حمله ایران به اسرائیل بود که نقاط پرجمعیت در شهرهای اسرائیل را هدف قرار داد».

سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید همچنین تأکید کرد که کشورش در عملیات مشارکت نکرده بلکه هدفش اکنون «تسریع دیپلماسی و تنش‌زدایی در خاورمیانه است».

پیش از او، دانیل هگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل، نیز هشدار داد که «اگر رژیم ایران اشتباه کند و دور جدیدی از تشدید تنش را آغاز کند، ما موظف به پاسخ‌گویی خواهیم بود».

به گزارش خبرگزاری‌ها، یک مقام ارشد دولت آمریکا هم گفت به نظر می‌رسد که عملیات انجام‌شده «دقیقاً» نتیجهٔ خواسته‌ها و هماهنگی‌های آمریکا و اسرائیل بوده است. اشارهٔ او به درخواست صریح جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، است که در هفته‌های گذشته آشکارا از اسرائیل خواسته بود از هدف قرار دادن تأسیسات هسته‌ای و نفتی ایران خودداری کند.