رئیس‌جمهور پیشین ایران می‌گوید «نارضایتی گسترده» در کشور آشکار است و اشتباه بزرگ نظام حکمرانی کشور این است که جلب رضایت بخش کوچکی از جامعه را که به خود وفادار می‌داند، به قیمت افزایش نارضایتی اکثریت جامعه مدّ نظر قرار داده است.
محمد خاتمی روز یکشنبه ۱۶ بهمن با انتشار بیانیه‌ای به مناسبت چهل‌وچهارمین سالگرد انقلاب بهمن ۱۳۵۷ گفته است «جوان امروز سخت عاصی و معترض است، نه فقط آن‌هایی که در میدان بوده و اعتراض‌شان با سرکوب و برخورد نامناسب روبرو شده، بلکه دل‌های انبوهی از جوانان و حتی نسل‌های پیشین که در صحنه اعتراض نبوده‌اند با معترضان بوده است».
به گفته این چهره برجسته اصلاح‌طلبان حکومتی، جامعه ایران از جهات مختلف دچار «بحران» است.
رئیس‌جمهور سابق ایران در این بیانیه، «براندازی» جمهوری اسلامی را رد کرده و مدعی شده که «به لحاظ توازن قوا و امکانات و توانی که حکومت دارد براندازی مکانیکی آن ممکن نیست».
او همچنین مدعی شده است که انجام اصلاحات در جمهوری اسلامی «منوط به تغییر و اصلاح قانون اساسی نیست»، بلکه به گفته او، «با بازگشت به روح و نصّ همین قانون اساسی میسر است».
این راهکار در حالی است که حتی خود آقای خاتمی در بخش دیگری از بیانیه‌اش اذعان کرده که «هیچ نشانه‌ای از تمایل حاکمیت به اصلاح و پرهیز از اشتباهات گذشته و حال مشاهده نمی‌شود».
از سوی دیگر، «سرنگونی جمهوری اسلامی» از شعارهای اصلی اعتراضات اخیر مردمی در داخل کشور و فعالان خارج از کشور بوده است.
همچنین، نتیجه نظرسنجی اخیر موسسه «گمان» نشان می‌دهد که ۸۰.۹ درصد از مشارکت‌کنندگان در داخل و خارج از کشور بر این عقیده هستند که «اگر همین امروز یک رفراندوم آزاد با سئوال «جمهوری اسلامی: آری یا نه برگزار شود» رای آن‌ها «نه به جمهوری اسلامی» خواهد بود.
دیدگاه‌های محمد خاتمی یک روز پس از بیانیه میرحسین موسوی، از رهبران جنبش سبز در سال ۸۸، منتشر می‌شود که خواستار برگزاری همه‌پرسی «آزاد و سالم» در ایران و تدوین قانون اساسی جدید شده بود.
نخست‌وزیر سابق جمهوری اسلامی در بیانیه خود نوشته بود که حوادث «خونبار» ماه‌ها و سال‌های اخیر ایران نشان می‌دهد که «اجرای بدون تنازل قانون اساسی، به عنوان شعاری که ۱۳ سال پیش بدان امید می‌رفت، دیگر کارساز نیست و باید گامی فراتر از آن گذاشت».
خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، در خبری کوتاه از بیانیه محمد خاتمی استقبال کرده و آن را «کنایه» به بیانیه میرحسین موسوی دانسته است.
رئیس‌جمهور سابق ایران در ادامه تاکید کرده که باید به توقع و خواست ملت تمکین کرد.
او با ارائه ۱۵ پیشنهاد بر لزوم انسجام ملی و فراهم کردن زمینه مشارکت جدی همه گرایش‌ها، سلیقه‌ها و اقوام و مذاهب و طبقات و گروه‌های اجتماعی، همچنین برگزاری انتخابات آزاد و رقابتی تاکید کرده و گفته است مقدمه آن گذر از فضای تنگ امنیتی به فضای باز و مسئولانه سیاسی است.
آقای خاتمی همچنین به آزادی زندانیان سیاسی و لزوم آزادی اطلاع رسانی و حمایت از رسانه‌های آزاد و مستقل و حمایت از حضور و فعالیت آزادانه و مسئولانه احزاب، تشکل‌های مستقل و نهادهای صنفی اشاره کرده و گفته است «متأسفانه همه آن‌ها با نهادهای امنیتی‌نظامی، و جریان‌های اندک شمار غیرمسئول ولی قدرتمند جایگزین شدهاند».
او همچنین به «اصلاح سازوکار تشکیل مجلس خبرگان که وظیفه اصلی آن نصب رهبر، یا تشخیص صلاحیت لازم در رهبر و اعلام آن و عزل رهبر در صورت نداشتن یا از دست دادن صلاحیت‌ها» اشاره کرده و بر لغو وظیفه و اختیار «خودخوانده» شورای نگهبان که مبتنی بر قیمومیت بر مردم و رأی آنان است، تاکید کرده.
آقای خاتمی در ادامه با اشاره بر لزوم بازگرداندن مجلس به جایگاه واقعی خود و اصلاح سازوکار تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام، همچنین بازگرداندن نیروهای نظامی به جایگاه و مسئوولیت اصلی خود و جلوگیری از دخالت آن‌ها در امر سیاسی و بخصوص درمان درد پر فساد جمع شدن ثروت، اطلاعات، اسلحه و اختیارات غیرقانونی و عدم پاسخگویی در یک جا تاکید کرده است.
رئیس‌جمهور سابق ایران در بیانیه خود هیچ اشاره‌ای به اختیارات گسترده علی خامنه‌ای به عنوان ولی‌فقیه و رهبر جمهوری اسلامی گذشته نکرده است، که به گفته صاحبنظران، عملکرد و انتصابات او طی سه دهه گذشته موجب بروز بحران‌های مختلف در ایران شده، ولی همواره «دشمن» را عامل ناکارآمدی‌ها و مشکلات کشور معرفی کرده است.
