ناسا برای ساخت یک فضاپیما با شرکت اسپیس‌ایکس قراردادی ۸۴۳ میلیون دلاری امضا کرد؛ فضاپیمایی که بتوان آن را در پایان ماموریت ایستگاه فضایی بین‌المللی از دور خارج کرد.
براساس این توافق که جزئیات آن روز پنجشنبه هفتم تیرماه اعلام شد، شرکت خصوصی اسپیس‌ایکس یک خودروی فضایی برای بازگرداندن ایستگاه فضایی بین‌المللی به جو زمین را می‌سازد ولی ناسا این ماموریت را هدایت خواهد کرد.
ایستگاه فضایی بین‌المللی که در سال ۱۹۹۸ به مدار زمین پرتاب شد قرار است در پایان عمر مفید خود، در حوالی سال ۲۰۳۰ از دور خارج شود.
این ایستگاه که ابتدا براساس همکاری آمریکا و شوروی کار خود را آغاز کرد در حدود دو دهه گذشته توسط سازمان‌های فضایی آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا، ژاپن و کانادا هدایت و مدیریت شده است.
به جز روسیه، همه کشورهای دخیل تعهد داده‌اند که تا سال ۲۰۳۰ به مشارکت در این ماموریت ادامه خواهند داد. روسیه تاکنون همکاری خود تا سال ۲۰۲۸را تضمین کرده است.
از سال ۲۰۰۰ تاکنون گروه‌های متعددی از فضانوردانِ کشورهای دخیل به نوبت به این ایستگاه اعزام شده و هر یک تا چند ماه در آن مستقر بوده‌اند.
کن باورساکس، یکی از مقامات ارشد بخش مدیریت ماموریت‌های فضایی ناسا، گفت: «این ایستگاه هنوز هم الگویی برای اکتشافات فضایی و علمی و همکاری با هدف بهره‌برداری مشترک از این اکتشافات است».
اعطای این قرارداد به اسپیس‌ایکس نشانه دیگری از اعتماد سازمان فضایی آمریکا به این شرکتِ خصوصیِ تولیدکننده موشک‌های فضایی است که ایلان ماسک با هدف کشف بخش‌های ناشناخته فضا در سال ۲۰۰۲ تاسیس کرد.
قرار است خودرو فضایی که شرکت اسپیس‌ایکس می‌سازد حوالی سال ۲۰۳۰ ایستگاه فضایی را به سوی جو زمین بکشاند. براساس طرحی که به این منظور آماده شده است ایستگاه فضایی بین‌المللی هنگام ورود به جو زمین منهدم خواهد شد.
براساس این قرارداد، خودرو فضایی اسپیس‌ایکس به مالکيت ناسا در می‌آيد و این سازمان ماموریت از دور خارج کردن ایستگاه فضایی بین‌المللی را هدایت خواهد کرد.
انهدام ایستگاه، طوری طراحی شده که بر فراز مناطق پرجمعیت روی ندهد و در نتیجهٔ سقوط اجزای آن به سطح زمین خطرات ایمنی ایجاد نکند.
همکاری‌های علمی و فضایی در این ایستگاه طی ۲۴ سال گذشته تحت تاثیر تنش‌های ژئوپلیتیک در سطح زمین قرار نگرفته است.
نمونه برجسته آن جنگ در اوکراین است که روی تقريبا تمامی عرصه‌های مناسبات روسیه با غرب تاثیر گذاشته ولی در همکاری دو کشور در اين ماموريت مشکلی ايجاد نکرده است.
یکی از مهمترین دلایل ادامه همکاری، نیاز متقابل روسیه و آمریکا به یکدیگر برای ادامه این ماموریت است.
رانشگرهای فضاییِ روسیه موقعیت و ارتفاع ایستگاه فضایی بین‌المللی را تنظیم و تجهیزات تولید انرژی خورشیدیِ متعلق به آمریکا نيز انرژی مورد نیاز آن را تامین می‌کند.
ابتدا قرار بود رانشگرهای فضاپیمای روسیه این ماموریت را انجام دهند. ولی در سال‌های اخیر ناسا تلاش کرده که قابلیت و امکانات خود برای جابه‌جایی ایستگاه فضایی را فراهم کند چرا که این احتمال وجود داشت روسیه مشارکت خود در این ماموریت را زودتر از سایر کشورها خاتمه دهد.
دولت آمریکا تحت تاثیر تیره شدن مناسبات واشینگتن و مسکو، ناسا را تحت فشار قرار داد تا هر چه سریع‌تر طرح‌های جایگزین خود بدون نیاز به مشارکت روسیه را توسعه دهد.
ناسا برای دورانِ پس از پایانِ ماموریتِ ایستگاه فضاییِ بین‌المللی در سال ۲۰۳۰ در توسعه یک ایستگاه فضایی خصوصی که قرار است حضور آمریکا در مدار زمین را تداوم دهد سرمایه‌گذاری کرده است.
شرکت «ایرباس» و «بلو اوریجین» متعلق به جف بزوس نیز در این طرح مشارکت دارند.
هر چند جزئیات این طرح هنوز مشخص نشده و معلوم نیست از نظر اقتصادی تا چه حد موفق باشد اما از نظر دولت آمریکا جایگزین کردن ایستگاه فضایی بین‌المللی با یک ایستگاه خصوصیِ تحت کنترل این کشور برای رقابت با چین بر سر حضور در مدار زمین حیاتی است.
