جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۹ به مخترعان باتری لیتیوم رسید

جایزه نوبل شیمی روز چهارشنبه ۱۷ مهر به سه دانشمند تعلق گرفت که در زمینه تولید باتری‌های لیتیوم- یون پژوهش کرده بودند.

دانشمندان برنده جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۱۹ جان بی گودایناف، ۹۷ ساله و متولد آلمان، پروفسور رشته مهندسی در دانشگاه تگزاس، ام استنلی ویتینگهام، ۷۷ ساله، آمریکایی - بریتانیایی و پروفسور رشته شیمی در دانشگاه دولتی نیویورک و آکیرا یوشینو، ۷۱ ساله، اهل ژاپن و استاد دانشگاه میجو هستند.

جان بی. گودایناف مسن‌ترین فردی است که تاکنون جایزه نوبل را برده است.

این باتری‌ها نحوه ذخیره کردن انرژی و همچنين فناوری توليد خودرو، تلفن‌های موبایل و بسیاری از وسایل دیگر را متحول کرده و وابستگی جهان به سوخت‌های فسیلی که یکی از عوامل گرمایش زمین است را کاهش داده‌اند.

در بیانیه آکادمی سلطنتی نوبل درباره این باتری‌ها آمده است: «باتری یون لیتیوم در زندگی‌ ما انقلاب به پا کرده و در همه چیز از موبایل تا دستگاه‌های برقی استفاده می‌شود. برندگان جایزه امسال با کار خود بنیان جامعه بی‌سیم و رها از سوخت فسیلی را نهادند».

هر یک از سه برنده جایزه نوبل امسال با پژوهش و اختراعات جداگانه‌ای زمینه را برای تولید باتری‌های قابل شارژ در مقیاس تجاری فراهم کرده‌اند.

توسعه و تولید باتری‌های لیتیوم- یون که اولین نوع باتری‌های قابل حمل و شارژ شدنی است، بیش از ده سال طول کشیده است.

این دستاورد محصول پژوهش دانشمندان متعددی در آمریکا، ژاپن و کشورهای دیگر بود.

سابقه این پژوهش‌ها به بحران نفت در دهه هفتاد میلادی باز می‌گردد. جان بی گودایناف پژوهش در زمینه انرژی‌هایی را که به سوخت فسیلی وابسته نباشد، در آن سال‌ها آغاز کرد. او قابلیت‌های عظیم لیتیوم را کشف کرد که سبک‌ترین فلز است و با آزاد کردن الکترون‌های آن توانست باتری با قدرت دو ولت بسازد.

او در دهه هشتاد میلادی ظرفیت تولید انرژی این نوع باتری را به حدود چهار ولت افزایش داد.

تولید این باتری‌ها برای مصارف تجاری بسیار پر هزینه بود. آکیرا یوشینو در دهه هشتاد میلادی برای قطب مثبت (آنود) این باتری‌ها به جای کک نفتی که نوعی کربن است، از یک ماده دیگر استفاده کرد.

کشف او راه را برای تولید انبوه اولین باتری‌های سبک، امن و شارژ شدنی هموار کرد و اولین مدل این باتری‌ها در سال ۱۹۹۱ وارد بازار شد.

یکی از مسئولان کمیته نوبل در مورد دستاوردهای علمی این سه دانشمند گفت: «برندگان این جایزه باتری‌های سبک وزنی اختراع کرده‌اند که قدرت لازم برای کاربرد در بسیاری از وسایل، از تلفن‌های موبایل و دستگاه تنظیم ضربان قلب گرفته تا خودروهای الکتریکی را دارد. قابلیت استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مثل خورشید و باد در را به سوی مصرف پایدار انرژی گشوده است».

جايزه نقدی که حدود ۹۱۸ هزار دلار است بين سه برنده جايزه نوبل شيمی تقسيم خواهد شد. جوایز نقدی همراه با مدال طلا و یک مدرک افتخاری روز دهم دسامبر، سالروز مرگ آلفرد نوبل، در یک مراسم رسمی به برندگان اعطا خواهد شد.

روز سه‌شنبه همچنین جایزه نوبل فیزیک به خاطر پژوهش در زمینه تاثیر انفجار بزرگ (بیگ بنگ) بر شکل‌گیری فضا و کشف اولین سیاره فراخورشيدی به جیمز پیبلز، کیهان‌شناس کانادایی-آمریکایی و دو دانشمند سوئیسی به نام‌های میکل مایور و دیدیر کلوز تعلق گرفت.

نام برندگان جایزه نوبل پزشکی نيز روز دوشنبه اعلام شد. دو دانشمند آمریکایی به نام‌های ویلیام جی کیلین جونیور و گرگ ال سمنزا و پیتر جی رتکلیف، دانشمند بریتانیایی برای کشف نحوه تشخیص و جذب اکسیژن توسط سلول‌های بدن به طور مشترک اين جايزه را دريافت خواهند کرد.

برندگان جایزه ادبیات روز پنجشنبه ۱۸ مهر و برنده جایزه صلح نوبل نیز روز جمعه ۱۹ مهر اعلام خواهند شد. سال گذشته به دليل افشای رسوايی جنسی در آکادمی ادبيات سوئد، برنده جايزه نوبل ادبيات اعلام نشد و امسال یک برنده برای سال ۲۰۱۸ و یک نفر دیگر برای سال ۲۰۱۹ معرفی خواهد شد.

بر اساس گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس/ش.ر/ ک.ر