دعوت بغداد از تهران و دمشق برای شرکت در کنفرانس امنيتی عراق که در روز نوزدهم اسفند برگزار می شود، توجه محافل سياسی و رسانه های خارجی را به نتايج حضور همزمان نمايندگان ايران و آمريکا در اين کنفرانس جلب کرده است.
علاوه بر مصر، پنج عضو شورای امنيت سازمان ملل متحد، نماينده سازمان ملل متحد، اتحاديه عرب و سازمان کنفرانس اسلامی نيز قرار است در اين کنفرانس شرکت کنند.
هر چند علی لاريجانی دبير شورای عالی امنيت ملی ايران از شرکت تهران در اين کنفرانس سخن به ميان آورده، هشيار زباری وزير امور خارجه عراق می گويد ايران در باره حضور اعضای شورای امنيت در اين کنفرانس،پرسش هايی داشته است.
اين در حالی است که ايران از قطعنامه ۱۷۳۷ شورای امنيت سازمان ملل متحد که جمهوری اسلامی را مشمول تحريم هايی کرده خشنود نيست و شورای امنيت می تواند به علت بی اعتنايی تهران به خواست قطعنامه برای تعليق غنی سازی اورانيوم در پايان مهلت ۶۰ روزه، بر تحريم ها بيفزايد.
از سوی ديگر پس از آنکه کاندوليزا رايس وزير امورخارجه آمريکا از حضور ايران، سوريه و آمريکا در کنفرانس امنيتی عراق سخن گفت، تونی اسنو سخنگوی کاخ سفيد و شان مک کورمک سخنگوی وزارت امور خارجه آمريکا اعلام کردند که حضور همزمان نمايندگان تهران واشنگتن در اين کنفرانس به معنی تغيير ماهيت مناسبات ميان دو کشور نيست و هنوز پيش شرط هر نوع مذاکره مستقيم با ايران، تعليق غنی سازی اورانيوم ايران است.
آيا فارغ از تمايل تهران و واشنگتن و اظهار نظر مقام های جمهوری اسلامی ايران و ايالات متحده آمريکا، شرکت در کنفرانس امنيتی عراق می تواند زمينه ساز تحولی در مناسبات دو کشور شود؟
سه صاحبنظر سياسی ساکن پايتخت آمريکا در ميزگردی به اين پرسش برنامه هفتگی ديدگاه ها پاسخ گفته اند.
«آمریکا سر آشتی با حکومت ایران ندارد»
سهراب سبحانی کارشناس امور انرژی و مناسبات ايران و آمريکا می گويد: «حضور همزمان نمايندگان تهران و واشينگتن در کنفرانس امنيت عراق، تغييری در مناسبات کنونی ايران و آمريکا ايجاد نخواهد کرد. زيرا علاوه بر مشکلاتی که آمريکا در رابطه با تلاش های هسته ای ايران، حمايت ايران از تروريسم، بی ثبات سازی منطقه و نقض حقوق بشر در ايران دارد، اين کشور مردم ايران را سزاوار حکومت بهتری از حکومت جمهوری اسلامی می داند.
سهراب سبحانی
هدف واشينگتن از حضور در کنار نمايندگان تهران در اين کنفرانس اين است که به جامعه جهانی نشان دهد که حاضر است ديپلماسی را تا مرحله نهايی پيش ببرد. آمريکا بدين ترتيب قادر خواهد بود بگويد چون حکومت ايران تخريب گر است نمی توان با آن کنار آمد.
کنفرانس امنيتی عراق فرصتی به آمريکا خواهد داد تا نشان دهد جمهوری اسلامی ايران با دادن سلاح و بمب قوی به شبه نظاميان در عراق، می کوشد اين کشور را نا امن و بی ثبات کند.
دولت آمريکا به ايران حمله نظامی نخواهد کرد اما آمريکا سر آشتی با حکومتی که نتيجه سياست هايش دامن زدن به خشونت، گروگان گيری و کشتار بوده، ندارد. در حالی که عربستان سعودی کوشيده از نفوذ خود در ميان فلسطينی ها استفاده کند تا ميان رهبران فتح و حماس آشتی برقرارکند، سران حکومت ايران همواره از نفوذ خود برای جنگ افروزی ميان جناح های رقيب فلسطينی بهره برده اند. همين امر نشان می دهد که در حالی که ملت صلح جوی ايران شايسته حکومتی صلح طلب است، حکومت ايران هدفی جز تخريب در منطقه ندارد.»
«آمریکا در برخورد با ایران به دیپلماسی چشم دوخته است»
امير حسين گنج بخش عضو هيات سياسی اتحاد جمهوری خواهان ايران می گويد: « شرکت همزمان نمايندگان تهران و واشينگتن در کنفرانس امنيتی عراق، مفيد و نتيجه تغيير سمت و سوی سياست خارجی واشينگتن پس از شکست جمهوری خواهان آمريکايی در انتخابات ماه نوامبر کنگره و سنای اين کشور است.
امیر حسین گنج بخش
سياست نو محافظه کاران آمريکايی در برخورد با عراق، کره شمالی و ايران تحت عنوان محور شرارت، نتيجه نداد. پيامدهای جنگ عراق نشان داد که نمی توان از طريق حمله نظامی به ثبات، امنيت و دمکراسی در منطقه دست يافت.
سياست گذاران واشنگتن راه حل مساله هسته ای کره شمالی را در کاربرد ديپماسی از طريق مذاکرات منطقه ای شش جانبه يافته اند و در مورد ايران هم به ديپلماسی چشم دوخته اند.
آمريکا به عنوان يک قدرت جهانی می تواند در کنفرانس امنيت عراق ابتکار عمل را به دست گيرد و با برخوردی پراگماتيستی کليه اختلاف های خود با ايران را روی ميز مذاکره قرار دهد.
دوری کردن واشينگتن از گزينه نظامی، پا فشاری بر تعليق غنی سازی اورانيوم در ايران و همسويی با تحريم های اقتصادی هوشمند سازمان ملل متحد می تواند اختلاف نظر جناح های مختلف جمهوری اسلامی بر سر سياست خارجی را بارز کند.
اين اختلاف نظر از سويی در بيانيه اخير سازمان مجاهدين انقلاب اسلامی و مواضع حسن روحانی دبير سابق شورای امنيت ملی ايران، و از سويی ديگر در مواضع محمود احمدی نژاد رييس جمهوری اسلامی ايران تجلی يافته است.»
«کنفرانس امنیتی از رویارویی ایران و آمریکا جلوگیری نخواهد کرد»
اما بهمن آقايی ديبا کارشناس حقوق بين المللی در واشينگتن، می گويد: «اختلاف ميان جناح های مختلف حکومت ايران تا آن حد پر رنگ نيست که به تغيير سياست های اصلی تهران بينجامد. در حالی که تصميم گيری های کليدی با رهبر و نهادهايی مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، هدف انتقاد اصلاح طلبان، دولت محمود احمدی نژاد است که تنها اعلام کننده سياست های اتخاذ شده است.
بهمن آقایی دیبا
بحث در کنفرانس امنيت عراق، فقط محدود به مساله عراق خواهد شد و اختلاف نظر تهران و واشنگتن در باره مساله هسته ای ايران مشکلات خاورميانه و امنيت خليج فارس در دستور کار نخواهد بود. در خود عراق هم تهران و واشينگتن منافع مشترکی ندارند.
از سويی ايران به دشمنی مانند آمريکا که مشکلات را به گردن آن بيندازد نياز دارد و ادامه بحران عراق، اهرم فشار گذاشتن ايران بر روی آمريکا است و از سوی ديگر آمريکا می تواند با دست گذاشتن بر خصومت ايران در عراق توجه هايی را که جلب مشکلات آمريکا در عراق شده، منحرف سازد.
آمريکا ممکن است يک کره شمالی هسته ای را تحمل کند، اما هرگز حاضر نيست با تهديد جمهوری اسلامی در خليج فارس و خاور ميانه سر کند.
در شرايطی که آمريکا حاضر نيست به ايران تضمين امنيتی بدهد و از سياست تغيير رژيم ايران دست بردارد، و ايران هم از استعداد تنش زدايی و راه های اشاعه صلح بی بهره است، بعيد است ديپلماسی و گفت و گو ميان نمايندگان تهران وواشينگتن در کنفرانس امنيتی عراق، از رفتن ايران و آمريکا به سوی نقطه برخورد جلوگيری کند.»
