انتخابات ۸۶ زير ذره بين-۱۱؛ برآوردهای ميزان مشارکت و چشم انداز

سرانجام و پس از نزديک به يکسال از کشمکش های سياسی که با آغاز بحث در باره يکی کردن انتخابات مجلس با انتخابات رياست جمهوری آغاز شد، انتخابات دوره هشتم مجلس شورای اسلامی روز جمعه برگزار می شود.

در ده بخش پيشين سلسله گزارش های ويژه راديو فردا در باره انتخابات دوره هشتم مجلس شورای اسلامی، اين رويداد سياسی مهم را از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار گرفت.

در يازدهمين بخش ازاين برنامه ويژه و بررسی حال و هوای انتخاباتی در کشور و پيش بينی ها را در کانون نتيجه گيری بخش پایانی اين رشته گزارش ها قرار گرفته است

ظاهرا هنوز و کمتر از چند ساعت مانده به باز شدن حوزه های انتخاباتی، ترديدها و دودلی ها برای دادن رای و يا شرکت نکردن درانتخابات همچنان در ميان بخش زيادی از واجدين شرايط بويژه در بين جوانان برطرف نشده است.

اما و با وجود مشکل بودن هرگونه پيش بينی از ميزان مشارکت در انتخابات و نتيجه احتمالی آن، بسياری از ناظران و تحليلگران تغيير رفتار ناگهانی واجدين شرايط را غير قابل تصور نمی دانند.

در اين ميان برخی رسانه های ايران با انتشار نظر سنجی ها تلاش کرده اند تصاويری را از چگونگی انتخابات فردا ترسيم کنند.

اما به گفته آگاهان سياسی بر صحت اينگونه نظرسنجی ها نمی توان مهر تاييد گذاشت و آنچه فردا در حوزه های انتخاباتی روی خواهد داد، ممکن است با نتايج نظرسنجی ها منطبق نباشد.

با اين همه، نتيجه يک نظر سنجی که سايت خبری تانباک انجام داده و منتشر کرده است، حاکی از اين است که اصلاح طلبان در مجموع ۴۰ درصد، و اصولگرايان در مجموع ۶۰ درصد آرای اين نظرسنجی اينترنتی را به خود اختصاص داده اند.

بر اساس اين نظرسنجی همچنين در ميان اصولگرايان، حاميان محمود احمدی نژاد در «ائتلاف فراگير اصولگرايان» ۵۳ درصد و منتقدان محافظه کار آقای احمدی نژاد در «جبهه متحد اصولگرايان» ۴۷ درصد آرای طيف اصولگرا را از آن خود کرده اند و در طرف مقابل، ائتلاف اصلاح طلبان ير روی هم ۹۳ درصد و «حزب اعتماد ملی» به رهبری مهدی کروبی رئيس مجلس ششم به ترتيب، ۷ درصد آرای طيف اصلاحات را به دست آورده اند.

يک سايت خبری ديگر بنام الف هم در يک نظر سنجی در باره حوزه تهران که سه روز پيش انجام داده است به اين نتيجه رسيده که اصولگرايان برتری خود نسبت به اصلاح طلبان را حفظ خواهند کرد کرده اند. بر پايه همين نظرسنجی ميزان مشارکت انتظاری نسبت به نظرسنجی قبل در حدود دو الی سه درصد کاهش نشان می دهد.

در اين ميان خبرگزاری فارس که گفته می شود به دولت نزديک است امروز از تازه ترين نظر سنجی هائی خبرداد که گويا ميزان مشارکت را بين ۶۰ تا ۸۵ در صد واجدين شرايط پيش بينی ميکنند.

همين خبرگزاری در عين حالی که انتقادهای جناح هائی از اصلاحگرايان را تحريم افقی ميخواند مسئوليت دلسردی ها و گرم نبودن به اصطلاح تنور انتخابات را به گردن رسانه های خارجی مياندازد و مينويسد اين رسانه ها با «پرداختن صرف به انتخابات کنونی مجلس... ميکوشند اساس و ساختار نظام جمهوری اسلامی را زير سوال ببرند».

بر پايه آمارهای رسمی جمهوری اسلامی بيشترين شمار واجدين شرايط که در يک رای گيری انتخاباتی مجلس شرکت کرده اند به دوره پنجم مجلس شورای اسلامی در اسفند ۱۳۷۴ برمی گردد که بيش از هفتاد در صد واجدين شرايط به پای صندوق های رای رفتند. کمترين ميزان مشارکت در رای گيری مربوط به دوره انتخابات مجلس هفتم در اسفند ماه ۱۳۸۲ است. در اين انتخابات حدود ۵۲ در صد دارندگان حق رای در انتخابات شرکت کردند.

اما ببينيم پيش بينی ها از ميزان مشارکت و نتيجه احتمالی انتخابات روز جمعه چگونه است.

عباس صفائی فر روزنامه نگار،از طيف جناح اصلاحگرا، درباره ميزان مشارکت مردم در انتخابات پيش بينی می کند که در اين انتخابات هم حدودا بين پنجاه تا شصت درصد از واجدين شرايط شرکت خواهند کرد

او می گويد:«امروز که در واقع روز فکر است برای رايزنی مردم در انتخاب ولی در روزهای گذشته گروه ها و طيفهای مختلف تلاش های بسياری کرده اند و بنظر می آيد که در شهرهم در بعضی اماکن اين رنگ و رو را می توان ديد، آنهائی که در مراکز بيشتری حضور دارند، بيشتر شاهد قصه هستند و به طور کلی اين فضا وجود دارد، بين افراد گفت وگوها هست، فکر می کنم که مقدار قابل قبول يعنی تعدادی بين پنجاه و شصت درصد حتما" در اين انتخابات حضور خواهند يافت و مانند تمام دوره های گذشته، انتخابی متفاوت خواهند داشت».

اقليت اصلاح طلب در مجلس

آقای صفایی فر ترکيب مجلس آينده را مشابه مجلس پنجم می داند و براين باور است که اصلاح طلبان اقليت خوبی خواهند داشت.

او می گويد «براساس رايزنی ها، نظر سنجی ها و شرايطی که در جامعه مي بينم، شانس موجود گروه اصلاح طلب يعنی ائتلاف اصلاح طلبان، بيش از پنجاه درصد است و اميدوار کننده است و مي توان مطمئن بود که اقليت مقتدری را در مجلس تشکيل مي دهند. مجلس هشتم از حيث اقليت اصلاح طلب، مشابه مجلس پنجم خواهد شد ».

مجتبی گهستونی روزنامه نگار در اهواز، حال و هوای انتخابات در خوزستان را متاٌثر از فضای عمومی سياسی می داند و می گويد انتخابات احتمالا" شور و نشاط انتخابات پيشين را نخواهد داشت.

او می گويد:«در استان خوزستان فضای انتخاباتی متاٌثر از ساير نقاط کشور است و با توجه به رد صلاحيت های بسيار گسترده ای که نصيب نيروهای اصلاح طلب و دگرانديشان شده است، بالطبع به نظر مي رسد، مشارکت مردم در اين دوره انتخابات کمتر از قبل خواهد بود . باتوجه به اينکه مردم نيز دچار نارضايتی هائی در زندگی خود هستند، پيش بينی می کنيم که انتخابات در حالت راکدی برگذار شود. باتوجه به اينکه امسال بر عکس سال های گذشته محدوديت های تبليغاتی هم اعمال کرده اند و اين تاحدودی از شور و نشاط انتخاباتی کاسته است».

انتخابات تهران

الهه حجازی استاد دانشگاه در تهران ابراز اميدواری می کند که مردم پای صندوق های رای بروند تا سلايق مختلف بتوانند به مجلس راه يابند.

او می گويد:«اميدوارم که همه مردم شرکت بکنند. اگر شرکت در انتخابات به صورت فعال صورت گيرد، شانس اينکه همه گروه ها با سليقه های مختلف بتوانند وارد مجلس بشوند زياد است، درصورتی که اگر افراد خود را کنار بکشند، اين باعث می شود که فقط گروه خاصی وارد مجلس بشود و فکر مي کنم که اين آن چيزی نباشد که در حال حاضر مردم ايران نياز داشته باشند».

خانم حجازی می افزايد:« نياز ما اينست که فعلا" مردم شرکت فعال داشته باشند، ليست های مختلف را ببينند و آن چيزی را که فکر می کنند می تواند واقعا" برای آنها نقش مهمی داشته باشد، چون سال هايی که در پيش داريم سالهای سرنوشت ساز است، بنا براين اگر سليقه های مختلف، ديدگاه های مختلف وارد مجلس بشود فکر می کنم که به نفع همه ما خواهد بود تا اينکه بنشينيم در خانه و نظاره گر باشيم و فقط گروه خاصی وارد مجلس بشود. اميد من اينست که همه مردم شرکت فعال داشته باشند».

اما خانم حجازی اين پيش بينی را نيز می کند که ممکن است انتخابات در تهران به دور دوم کشيده شود.

او می گويد:«فکر می کنم که به دور دوم مي کشد يعنی فکر می کنم با توجه به شرايطی که اکنون وجود دارد، حداقل در تهران ما دور دوم را خواهيم داشت مطمئنا" عده ای راٌی نخواهند آورد.می دانيد که مردم ما خيلی قابل پيش بينی نيستند بنا براين دور دومی خواهيم داشت ولی اگر اتفاقی بيفتد و مردم شرکت فعال داشته باشند احتمال دارد که همان نوبت اول کار تمام شود و حداقل سی نفر تهران وارد مجلس بشوند».

شروين يک جوان تهرانی با ترسيم مشاهدات خود از تبليغات نامزدها می گويد به دليل محدوديت های تبليغاتی شور و شوق زيادی در مقايسه با ديگر انتخابات ديده نمی شود. او پيش بينی می کند که شايد برخی از افراد که از انتخابات های پيشين دلسرد شده بودند، بار ديگر به پای صندوق های رای باز گردند.

او می افزايد:«بنظر من شور تبليغاتی نسبت به دوره های گذشته کمرنگتر شده، شايد دليل آن اين باشد که کانديداها از نصب پوستر در معابر عمومی منع شده اند و اکثرا" پارچه نوشته هايی بزرگی از هر گروه هست که ائتلاف آن گروه را با ذکر نام بيان کرده ولی هيچ ليست مشخصی نيست. شايد اين کمی مردم را دچار سردرگمی بکند».

او اضافه می کند:«به نطر من نسبت به انتخابات های قبلی تبليغات کمی ضعيف تر بوده ولی که در يکی از ميادين مرکزی شهرهستم، جوان هايی که مي شود گفت اصلاح طلب با کارت های هماهنگ، تراکت های مربوط به گروه خودرا پخش می کنند ولی از گروههای اصول گرا چيزی نميبينم. همه می دانند که عده ای تکليف خود می دانند و آن قشر همواره در صحنه بوده اند وراٌی می دهند».

شروين می گويد:«در بين ساير مردم عده ای که معتقد بودند بعد از رياست جمهوری اقدام به رای دادن نکردند يا حتی برای رياست جمهوری هم راٌی ندادند، عده ای از آنها را می دانم که آمده اند و برگشته اند و معتقد شده اند به دادن راٌی. شايد آنها احساس می کنند اصلاحات دچار عقبگرد شده است برای اينکه از اين عقبگرد جلوگيری کنند می خواهند راٌی بدهند. اينگونه که من در بين مردم می بينم آنهائی که نم يخواستند راٌی بدهند تا حدی به اصلاحات و به اين ليستی که شايد ياران درجه سوم آقای خاتمی باشد متمايل هستند».

همزمان چنانچه در بخش های پيش اين رشته گزارش ها از نظرتان گذشت، با برآورده نشدن پاره ای از خواست های فعالان سياسی در داخل و خارج از کشور مبنی بر دعوت از ناظزان بين المللی برای حضور در حوزه ها رای گيری، عده ای از فعالان و تشکلات سياسی منتقد نظام که در ميان تاييد صلاحيت شدگان نامزد دلخواه خود را نمی بينند، اعلام کردند که از صندوق های انتخاباتی دوری می جويند.

برخی ديگر از تشکلات منتقد نيز به حاميانشان پيشنهاد کردند که تنها در حوزه هايی که رقابتی ميان نامزدهای جناح های مختلف ديده می شود، در انتخابات شرکت کنند. در اين ميان هرچند جناح اصلاحگرا از روند رد صلاحيت ها شاکی بود و چهره های شاخص آن، انتخابات را دور از عدالت و رقابت توصيف کردند، برآيند نظر هر دو جناح جمهوری اسلامی نيز دعوت از هواداران به شرکت در انتخابات بود.

اين در حاليستکه مخالفان نظام که رای گيری ها را در چارچوب جمهوری اسلامی و نظارت استصوابی شورای نگهبان دموکراتيک نمی دانند و عمدتاً در خارج از ايران فرصت ايراز نظر آزادانه پيدا می کنند، مردم را به تحريم انتخابات تشويق کرده اند

با پايان يافتن اين رشته گزارش ها، در روز انتخابات مجلس هشتم، در برنامه ديدگاه های راديو فردا در ميز گردی با حضورسه صاحب نظر وتحليلگر، ذره بين را بر روی چگونگی برگزار شدن انتخابات و نتايج احتمالی آن خواهيم گذاشت.