حضور روز سه شنبه علی باقری معاون امور بين المللی شورای امنيت ملی و چهره کليدی مذاکرات اتمی ايران در بغداد، يک روز پس از اظهارات سرگئی ريابکوف، معاون وزير خارجه روسيه مبنی بر عدم قطعيت مکان و زمان برگزاری گفتگوهای تهران با گروه ۱+۵ ، حاکی از عدم تمايل ترکيه به ميزبانی گفتگو های ياد شده در استانبول، و تلاش فوری ايران در جهت يافتن محل تازه ای برای انجام گفتگوها است.
روز يکشنبه اول ماه آوريل خانم کلينتون وزير خارجه آمريکا از استانبول به عنوان شهر ميزبان و روز های ۱۳ و ۱۴ ماه جاری به عنوان تاريخ انجام گفتگو ها ياد کرد.
روز بعد هيلاری کلينتون بمنظور شرکت در کنفرانس «دوستان سوريه » از عربستان سعودی عازم استانبول شد و در حاشيه کنفرانس مخالفان حکومت بشار اسد، با مقامات ترکيه ديدار و پيرامون مواضع و انتظارات آن کشور در قبال مذاکرات اتمی ايران و گروه ۱+۵ مذاکراتی به عمل آورد.
سردی استقبال از اردوغان
روز چهارشنبه هفته گذشته رجب طيب اردوغان نخست وزير ترکيه بمنظور انجام يک ديدار رسمی دو روزه به تهران رفت و در دومين روز اقامت خود با علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ملاقات و با وی پشت در های بسته مذاکراتی را به عمل آورده بود.
عليرغم خوشبينی های محتاطانه نسبت به مثبت بودن اين ديدار در جهت آماده ساختن رهبر جمهوری اسلامی برای سازش با جامعه جهانی و رسيدن به توافق های پايه در مذاکرات اتمی تهران با گروه ۱+۵ ، حاشيه های رسانه ای سفر ارودغان به تهران، بخصوص انعکاس آن در شبکه های خبری منسوب به محافظه کاران انتقادی و تند بود.
پيش از آنکه نخست وزير ترکيه راهی تهران شود، وی در سئول با اوباما رييس جمهور آمريکا پيرامون مذاکرات اتمی آينده گفتگو کرده بود. تمامی شواهد حاکی از اين بود که اردوغان حامل پيام شفاهی رييس جمهور آمريکا برای رهبر جمهوری اسلامی بوده و يا دست کم تهران را از نقطه نظر های واشنگتن در اين زمينه مستقيما مطلع ساخته است.
در مقابل، رهبر جمهوری اسلامی نيز عدم رضايت خود را از «مداخله قدرتهای خارجی در امور داخلی سوريه» به اطلاع اردوغان رسانيد. ايران با وجود اهميت حياتی حفظ مناسبات تجاری و سياسی با ترکيه، از مواضع آنکارا در قبال رژيم اسد بسيار نا خرسند است.
خبر منابع اسرائيلی
هفته پيش از برگزاری «کنفرانس امنيت اتمی» در سئول، روزنامه اسرائيلی ها آرتص گزارش داد که مذاکرات اتمی گروه ۱+۵ با ايران در ژنو و در تاريخ ۱۳ ماه آوريل برگزار خواهد شد.
اقدام روزنامه اسرائيلی که در پس آن حسن نيت و استقبال از انجام مذاکرات وجود نداشت، واکنش منفی فوری تهران را موجب شد.
علی باقری که از سوی شورای امنيت ملی ايران مسئوليت تدارک مقدمات برگزاری مذاکرات اتمی را بر عهده دارد و به اين منظور با همتای خود خانم هلگا اشميد، معاون ۵۱ ساله خانم اشتون، ديپلمات ارشد جامعه اروپا و مسئول رسمی مذاکرات اتمی، در ارتباط تلفنی روزانه است ( اظهارات وی به نقل از اسوشييتدپرس، روز ۳۰ ماه مارس)، قطعيت يافتن محل و زمان برگزاری مذاکرات را رد کرد.
اظهارات روز يکشنبه ۱ آوريل خانم کلينتون مبنی بر برگزاری مذاکرات در روز ۱۳ و ۱۴ آوريل در استانبول، حاکی از رضايت دادن جامعه اروپا به تغيير محل مذاکره از ژنو به استانبول، و موافقت تهران با حفظ تاريخ انجام گفتگو ها بود؛ حصول تعامل مقدماتی مابين دو طرف.
بی ميلی استانبول
بعد از عزيمت اردوغان از تهران، حملات نرم رسانه های دست راستی جمهوری اسلامی عليه مواضع ترکيه در قبال سوريه همچنان ادامه يافت. آنکارا نيز طی اقدامی بحث انگيز، روز دوشنبه اعلام داشت که خريد نفت خود را از تهران کاهش داده است.
بی تمايلی و يا انصراف ترکيه از ميزبانی مذاکرات اتمی را نميتوان صرفا به مواضع حمايتی تهران از دمشق و سردی مناسبات ايران و ترکيه از اين بابت نسبت داد.
ترکيه تنها به شرطی علاقمند به ميانجيگری در اين زمينه و ميزبانی مذاکرات اتمی در استانبول بود که شانس واقعی برای به نتيجه رسيدن آن احساس ميشد. ميزبانی مذاکرات از پيش شکست خورده و ميانجيگری محکوم به شکست، در ترکيه رغبتی ايجاد نميکرد.
در زمان برگزاری کنفرانس سه جانبه روز دوشنبه ۲۷ ارديبهشت سال ۱۳۸۹ نيز اردوغان تنها در آخرين لحظه و پس از اطمينان کامل يافتن از امکان حصول توافق، برنامه سفر خود به روسيه را تغيير داد و برای قرار گرفتن در کنار رييس جمهور وقت برزيل عازم تهران شد.
به اين دليل انصراف و يا بی تمايلی ترکيه در قبال ميزبانی مذاکرات آينده اتمی در استانبول را ميتوان تا حدود زيادی ناشی از نا موفق ماندن گفتگو های مقدماتی دانست که به نوبه خود تا حدودی نگران کننده است.
محدوديت انتخاب
در صورت عدم مداخله غير مستقيم اسرائيل، ژنو برای برگزاری مذاکرات اتمی شهر مناسبی بود. بعلاوه وين، مقر آژانس بين المللی انرژی اتمی، و بروکسل مقر پارلمان اروپا نيز همچنان ميتوانند به عنوان محل بعدی مذاکرات مورد توجه قرار بگيرند.
طی يک پيشنهاد نه چندان عمل گرايانه، محسن رضايی، دبير مجمع تشخيص مصلحت رژيم اسلامی، بغداد، بيروت و دمشق را به عنوان شهر جانشين استانبول برای ميزبانی مذاکرات اتمی معرفی کرد.
دمشق به روشنی حتی قابل مطرح شدن در رديف گزينه های ممکن نيز نيست. در بيروت هم کمترين تمايلی برای ميزبانی مذاکرات و داخل شدن در برنامه های اتمی ايران ديده نميشود.
از اين لحاظ، علی باقری برای جلب رضايت بغداد روز ۳ شنبه راهی عراق شد. از نظر بغداد برگزاری يک کنفرانس خبر ساز در آن شهر با حضور صد های نماينده رسانه های جمعی جهان، نشانه قابل اعتماد شدن امنيت عمومی و بازگشت زندگی به پايتخت است.
استقبال فوری هوشيار زيباری وزير خارجه عراق از درخواست تهران و موافقت دولت عراق با ميزبانی اين مذاکرات را ميتوان به کسب اين امتياز نسبت داد.
اما جلب رضايت ميزبان تنها حل کردن بخشی از مشکل، و جلب رضايت ساير ميهمانان ( جامعه اروپا، و نمايندگان گروه ۱+۵ ) برای حضور در مراسم، مشکل ديگری است که باقری ضمن حضور در بغداد و از راه گفتگو با سفرای کشور های ياد شده در آن شهر، و همچنين همتای آلمانی خود در بروکسل، سعی در يافتن راه حل آن خواهد کرد.
روز يکشنبه اول ماه آوريل خانم کلينتون وزير خارجه آمريکا از استانبول به عنوان شهر ميزبان و روز های ۱۳ و ۱۴ ماه جاری به عنوان تاريخ انجام گفتگو ها ياد کرد.
روز بعد هيلاری کلينتون بمنظور شرکت در کنفرانس «دوستان سوريه » از عربستان سعودی عازم استانبول شد و در حاشيه کنفرانس مخالفان حکومت بشار اسد، با مقامات ترکيه ديدار و پيرامون مواضع و انتظارات آن کشور در قبال مذاکرات اتمی ايران و گروه ۱+۵ مذاکراتی به عمل آورد.
سردی استقبال از اردوغان
روز چهارشنبه هفته گذشته رجب طيب اردوغان نخست وزير ترکيه بمنظور انجام يک ديدار رسمی دو روزه به تهران رفت و در دومين روز اقامت خود با علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ملاقات و با وی پشت در های بسته مذاکراتی را به عمل آورده بود.
عليرغم خوشبينی های محتاطانه نسبت به مثبت بودن اين ديدار در جهت آماده ساختن رهبر جمهوری اسلامی برای سازش با جامعه جهانی و رسيدن به توافق های پايه در مذاکرات اتمی تهران با گروه ۱+۵ ، حاشيه های رسانه ای سفر ارودغان به تهران، بخصوص انعکاس آن در شبکه های خبری منسوب به محافظه کاران انتقادی و تند بود.
پيش از آنکه نخست وزير ترکيه راهی تهران شود، وی در سئول با اوباما رييس جمهور آمريکا پيرامون مذاکرات اتمی آينده گفتگو کرده بود. تمامی شواهد حاکی از اين بود که اردوغان حامل پيام شفاهی رييس جمهور آمريکا برای رهبر جمهوری اسلامی بوده و يا دست کم تهران را از نقطه نظر های واشنگتن در اين زمينه مستقيما مطلع ساخته است.
در مقابل، رهبر جمهوری اسلامی نيز عدم رضايت خود را از «مداخله قدرتهای خارجی در امور داخلی سوريه» به اطلاع اردوغان رسانيد. ايران با وجود اهميت حياتی حفظ مناسبات تجاری و سياسی با ترکيه، از مواضع آنکارا در قبال رژيم اسد بسيار نا خرسند است.
خبر منابع اسرائيلی
هفته پيش از برگزاری «کنفرانس امنيت اتمی» در سئول، روزنامه اسرائيلی ها آرتص گزارش داد که مذاکرات اتمی گروه ۱+۵ با ايران در ژنو و در تاريخ ۱۳ ماه آوريل برگزار خواهد شد.
اقدام روزنامه اسرائيلی که در پس آن حسن نيت و استقبال از انجام مذاکرات وجود نداشت، واکنش منفی فوری تهران را موجب شد.
علی باقری که از سوی شورای امنيت ملی ايران مسئوليت تدارک مقدمات برگزاری مذاکرات اتمی را بر عهده دارد و به اين منظور با همتای خود خانم هلگا اشميد، معاون ۵۱ ساله خانم اشتون، ديپلمات ارشد جامعه اروپا و مسئول رسمی مذاکرات اتمی، در ارتباط تلفنی روزانه است ( اظهارات وی به نقل از اسوشييتدپرس، روز ۳۰ ماه مارس)، قطعيت يافتن محل و زمان برگزاری مذاکرات را رد کرد.
اظهارات روز يکشنبه ۱ آوريل خانم کلينتون مبنی بر برگزاری مذاکرات در روز ۱۳ و ۱۴ آوريل در استانبول، حاکی از رضايت دادن جامعه اروپا به تغيير محل مذاکره از ژنو به استانبول، و موافقت تهران با حفظ تاريخ انجام گفتگو ها بود؛ حصول تعامل مقدماتی مابين دو طرف.
بی ميلی استانبول
بعد از عزيمت اردوغان از تهران، حملات نرم رسانه های دست راستی جمهوری اسلامی عليه مواضع ترکيه در قبال سوريه همچنان ادامه يافت. آنکارا نيز طی اقدامی بحث انگيز، روز دوشنبه اعلام داشت که خريد نفت خود را از تهران کاهش داده است.
بی تمايلی و يا انصراف ترکيه از ميزبانی مذاکرات اتمی را نميتوان صرفا به مواضع حمايتی تهران از دمشق و سردی مناسبات ايران و ترکيه از اين بابت نسبت داد.
ترکيه تنها به شرطی علاقمند به ميانجيگری در اين زمينه و ميزبانی مذاکرات اتمی در استانبول بود که شانس واقعی برای به نتيجه رسيدن آن احساس ميشد. ميزبانی مذاکرات از پيش شکست خورده و ميانجيگری محکوم به شکست، در ترکيه رغبتی ايجاد نميکرد.
در زمان برگزاری کنفرانس سه جانبه روز دوشنبه ۲۷ ارديبهشت سال ۱۳۸۹ نيز اردوغان تنها در آخرين لحظه و پس از اطمينان کامل يافتن از امکان حصول توافق، برنامه سفر خود به روسيه را تغيير داد و برای قرار گرفتن در کنار رييس جمهور وقت برزيل عازم تهران شد.
به اين دليل انصراف و يا بی تمايلی ترکيه در قبال ميزبانی مذاکرات آينده اتمی در استانبول را ميتوان تا حدود زيادی ناشی از نا موفق ماندن گفتگو های مقدماتی دانست که به نوبه خود تا حدودی نگران کننده است.
محدوديت انتخاب
در صورت عدم مداخله غير مستقيم اسرائيل، ژنو برای برگزاری مذاکرات اتمی شهر مناسبی بود. بعلاوه وين، مقر آژانس بين المللی انرژی اتمی، و بروکسل مقر پارلمان اروپا نيز همچنان ميتوانند به عنوان محل بعدی مذاکرات مورد توجه قرار بگيرند.
طی يک پيشنهاد نه چندان عمل گرايانه، محسن رضايی، دبير مجمع تشخيص مصلحت رژيم اسلامی، بغداد، بيروت و دمشق را به عنوان شهر جانشين استانبول برای ميزبانی مذاکرات اتمی معرفی کرد.
دمشق به روشنی حتی قابل مطرح شدن در رديف گزينه های ممکن نيز نيست. در بيروت هم کمترين تمايلی برای ميزبانی مذاکرات و داخل شدن در برنامه های اتمی ايران ديده نميشود.
از اين لحاظ، علی باقری برای جلب رضايت بغداد روز ۳ شنبه راهی عراق شد. از نظر بغداد برگزاری يک کنفرانس خبر ساز در آن شهر با حضور صد های نماينده رسانه های جمعی جهان، نشانه قابل اعتماد شدن امنيت عمومی و بازگشت زندگی به پايتخت است.
استقبال فوری هوشيار زيباری وزير خارجه عراق از درخواست تهران و موافقت دولت عراق با ميزبانی اين مذاکرات را ميتوان به کسب اين امتياز نسبت داد.
اما جلب رضايت ميزبان تنها حل کردن بخشی از مشکل، و جلب رضايت ساير ميهمانان ( جامعه اروپا، و نمايندگان گروه ۱+۵ ) برای حضور در مراسم، مشکل ديگری است که باقری ضمن حضور در بغداد و از راه گفتگو با سفرای کشور های ياد شده در آن شهر، و همچنين همتای آلمانی خود در بروکسل، سعی در يافتن راه حل آن خواهد کرد.
